- Email: [email protected]
[Nr 28] Kontrola jakości w technikach dynamicznych radioterapii
Zeszyty Naukowe WCO, Letters in Oncology Science 10S (2013) 1–79
15
[Nr 28] Kontrola jakości w technikach dynamicznych radioterapii Krzysztof Ślosarek Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach Adres email: [email protected] Technika dynamiczna została wprowadzona do praktyki klinicznej w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Jak w przypadku każdej techniki napromieniania powinno się kontrolować, czy dawka obliczona jest zgodna z podaną w czasie seansu terapeutycznego, jaka jest precyzja realizacji terapii. Niestety wypracowane metody weryfikacji technik statycznych nie mogą być wprost wykorzystane w sprawdzeniu dynamicznego kształtowania wiązki napromieniania. Dlatego kontrola jakości w technikach dynamicznych radioterapii jest obecnie bardzo szybko rozwijającą się dziedziną dozymetrii klinicznej. Weryfikację dawki i jej rozkładu można prowadzić na kilka sposobów, wykorzystując fantomy pomiarowe lub urządzenia obrazowania zintegrowane lub nie z aparatem terapeutycznym. Można korzystać z oprogramowania dostępnego komercyjnie lub tworzyć własne, które wykorzystuje informacje zapisywane w bazach danych podczas prowadzonej terapii. Większość stosowanych metod weryfikacji dawki w technikach dynamicznych wykonywana jest przed rozpoczęciem leczenia – pomiary dawek oraz ich rozkłady. Istnieją również metody weryfikacji związane z połączeniem dozymetrii portalowej z DRR, a także ruchu listków kolimatora z rozkładami dawek w obliczeniach 3D. Wreszcie, pojawia się oprogramowanie, które pozwala na podstawie pomiarów map fluencji wykonanych w czasie prowadzonej terapii zrekonstruować dawkę w pacjencie. Zostaną przedstawione metody dozymetrii, pomiarów fantomowych dawek i rozkładów dawek oraz doświadczenia własne związane z dozymetrią portalową i MLC. http://dx.doi.org/10.1016/j.onko.2013.09.029 [Nr 29] Radioterapia adaptacyjna nowotworów głowy i szyi Tomasz Piotrowski Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań Zakład Elektroradiologii UM w Poznaniu Adres email: [email protected] W pracy przedstawiono obecny status radioterapii adaptacyjnej dla pacjentów z nowotworami głowy i szyi. W szczególności: 1) przeanalizowano dokładność metod fuzji krzywoliniowej, autosegmentacji, obliczeń dawki frakcyjnej na obrazach tworzonych na aparacie terapeutycznym oraz jej kumulacji dla całego kursu radioterapii, 2) przedstawiono metody obrazowania wykorzystywane w celu analizy zmian anatomicznych i metabolicznych napromienianego obszaru oraz 3) przestudiowano najpopularniejsze stosowane schematy adaptacyjne. http://dx.doi.org/10.1016/j.onko.2013.09.030 [Nr 30] Redukcja dawki w sercu u pacjentek z lewostronnym rakiem piersi napromienianych na głębokim wdechu Dorota Dupla *, Maciej Raczkowski, Katarzyna Konat, Tomasz Siudziński, Grzegorz Nowakowski, Magdalena Sadowska, Adam Maciejczyk, Marzena Janiszewska Dolnośląskie Centrum Onkologii, Zakład Teleradioterapii, Wrocław *Prelegent Adres email: [email protected] Cel: Celem pracy jest ocena redukcji dawek w narządach krytycznych sercu i płucach uzyskana dzięki zastosowaniu techniki napromieniania na głębokim wdechu. Materiał i metody: Analizie poddano 22 chore z lewostronnym rakiem piersi. U każdej pacjentki wykonano 2 tomografie lokalizacyjne. Pierwszą na swobodnym oddechu oraz drugą na głębokim wdechu kontrolowanym za pomocą RPM. Zebrana w trakcie TK lokalizacyjnego faza oddechowa służyła jako faza referencyjna w trakcie realizacji napromieniania na aparacie terapeutycznym. Na każdej tomografii okonturowano jako narządy krytyczne serce, oba płuca oraz lewą tętnicę wieńcową. PTV z TK lokalizacyjnej na głębokim wdechu skopiowano na KT na swobodnym oddechu po wykonaniu fuzji obu TK wg ściany klatki piersiowej po stronie lewej. Plan leczenia i rozkład dawki wykonano na obu tomografiach w celu porównania redukcji dawki w sercu i płucach. Porównano dawkę średnią oraz V20 Gy w płucach oraz dawkę średnią, V25 Gy, dawkę obejmującą 10 cm3 serca oraz średnią dawkę w lewej tętnicy wieńcowej.
15
[Nr 28] Kontrola jakości w technikach dynamicznych radioterapii Krzysztof Ślosarek Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział w Gliwicach Adres email: [email protected] Technika dynamiczna została wprowadzona do praktyki klinicznej w Polsce na przełomie XX i XXI wieku. Jak w przypadku każdej techniki napromieniania powinno się kontrolować, czy dawka obliczona jest zgodna z podaną w czasie seansu terapeutycznego, jaka jest precyzja realizacji terapii. Niestety wypracowane metody weryfikacji technik statycznych nie mogą być wprost wykorzystane w sprawdzeniu dynamicznego kształtowania wiązki napromieniania. Dlatego kontrola jakości w technikach dynamicznych radioterapii jest obecnie bardzo szybko rozwijającą się dziedziną dozymetrii klinicznej. Weryfikację dawki i jej rozkładu można prowadzić na kilka sposobów, wykorzystując fantomy pomiarowe lub urządzenia obrazowania zintegrowane lub nie z aparatem terapeutycznym. Można korzystać z oprogramowania dostępnego komercyjnie lub tworzyć własne, które wykorzystuje informacje zapisywane w bazach danych podczas prowadzonej terapii. Większość stosowanych metod weryfikacji dawki w technikach dynamicznych wykonywana jest przed rozpoczęciem leczenia – pomiary dawek oraz ich rozkłady. Istnieją również metody weryfikacji związane z połączeniem dozymetrii portalowej z DRR, a także ruchu listków kolimatora z rozkładami dawek w obliczeniach 3D. Wreszcie, pojawia się oprogramowanie, które pozwala na podstawie pomiarów map fluencji wykonanych w czasie prowadzonej terapii zrekonstruować dawkę w pacjencie. Zostaną przedstawione metody dozymetrii, pomiarów fantomowych dawek i rozkładów dawek oraz doświadczenia własne związane z dozymetrią portalową i MLC. http://dx.doi.org/10.1016/j.onko.2013.09.029 [Nr 29] Radioterapia adaptacyjna nowotworów głowy i szyi Tomasz Piotrowski Wielkopolskie Centrum Onkologii, Poznań Zakład Elektroradiologii UM w Poznaniu Adres email: [email protected] W pracy przedstawiono obecny status radioterapii adaptacyjnej dla pacjentów z nowotworami głowy i szyi. W szczególności: 1) przeanalizowano dokładność metod fuzji krzywoliniowej, autosegmentacji, obliczeń dawki frakcyjnej na obrazach tworzonych na aparacie terapeutycznym oraz jej kumulacji dla całego kursu radioterapii, 2) przedstawiono metody obrazowania wykorzystywane w celu analizy zmian anatomicznych i metabolicznych napromienianego obszaru oraz 3) przestudiowano najpopularniejsze stosowane schematy adaptacyjne. http://dx.doi.org/10.1016/j.onko.2013.09.030 [Nr 30] Redukcja dawki w sercu u pacjentek z lewostronnym rakiem piersi napromienianych na głębokim wdechu Dorota Dupla *, Maciej Raczkowski, Katarzyna Konat, Tomasz Siudziński, Grzegorz Nowakowski, Magdalena Sadowska, Adam Maciejczyk, Marzena Janiszewska Dolnośląskie Centrum Onkologii, Zakład Teleradioterapii, Wrocław *Prelegent Adres email: [email protected] Cel: Celem pracy jest ocena redukcji dawek w narządach krytycznych sercu i płucach uzyskana dzięki zastosowaniu techniki napromieniania na głębokim wdechu. Materiał i metody: Analizie poddano 22 chore z lewostronnym rakiem piersi. U każdej pacjentki wykonano 2 tomografie lokalizacyjne. Pierwszą na swobodnym oddechu oraz drugą na głębokim wdechu kontrolowanym za pomocą RPM. Zebrana w trakcie TK lokalizacyjnego faza oddechowa służyła jako faza referencyjna w trakcie realizacji napromieniania na aparacie terapeutycznym. Na każdej tomografii okonturowano jako narządy krytyczne serce, oba płuca oraz lewą tętnicę wieńcową. PTV z TK lokalizacyjnej na głębokim wdechu skopiowano na KT na swobodnym oddechu po wykonaniu fuzji obu TK wg ściany klatki piersiowej po stronie lewej. Plan leczenia i rozkład dawki wykonano na obu tomografiach w celu porównania redukcji dawki w sercu i płucach. Porównano dawkę średnią oraz V20 Gy w płucach oraz dawkę średnią, V25 Gy, dawkę obejmującą 10 cm3 serca oraz średnią dawkę w lewej tętnicy wieńcowej.