- Email: [email protected]
Rak tarczycy jako wtórny nowotwór po leczeniu chłoniaka Hodgkina
72
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS
Rak tarczycy jako wtórny nowotwór po leczeniu chłoniaka Hodgkina Thyroid carcinoma as a secondary cancer after treatment for Hodgkin’s lymphoma Halina Bubała1, Tomasz Szczepański1, Tomasz Legaszewski2, Wojciech Zajęcki3, Bogdan Mazur4
Pediatr Pol 2010; 85 (1): 72–75 © 2010 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne Otrzymano/Received: 26.08.2009 Zaakceptowano do druku/Accepted: 26.10.2009 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej w Zabrzu Kierownik Katedry: prof. dr hab.n.med. Danuta Sońta-Jakimczyk
1
2
Zakład Radiologii Lekarskiej i Radiodiagnostyki w Zabrzu Kierownik Katedry: dr.hab.n.med. Ewa Kluczewsak
3 Katedra i Zakład Patomorfologii w Zabrzu Kierownik Katedry: dr hab.n.med. Andrzej Gabriel
Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii w Zabrzu Kierownik Katedry: prof. dr hab.n.med. Wojciech Król
4
Konflikt interesu/ Conflicts of interest: Autorzy pracy nie zgłaszają konfliktu interesów Adres do korespondencji/ Address for correspondence: dr hab.n.med. Halina Bubała Katedra i Klinika Pediatrii Hematologii i Onkologii Dziecięcej w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. 3-go Maja 13/15 41-800 Zabrze e-mail: [email protected]
STRESZCZENIE Intensywna chemioterapia i radioterapia stosowane w leczeniu chłoniaka Hodgkina (HL) mogą być przyczyną powikłań, wczesnych i późnych, w tym nowotworów wtórnych. Cel: Celem pracy jest przedstawienie dwojga pacjentów wyleczonych z HL, u których w czasie planowej kontroli rozpoznano raka brodawkowatego tarczycy. Pacjenci i metody: Pacjentka z rozpoznanym w 9,8 roku życia chłoniakiem Hodgkina w IV stopniu zaawansowania według klasyfikacji z Ann Arbor (z zajęciem węzłów chłonnych szyjnych oraz jamy brzusznej, z typem histopatologicznym zaniku limfocytów [LD] ocenionym zgodnie z klasyfikacją Lukesa i Butlera) leczona była czterema cyklami MVPP i B-DOPA oraz radioterapią (RT) szyi i jamy brzusznej w dawce 30 Gy na każdy z regionów. Uzyskano całkowitą remisję. W czasie planowej kontroli po 6,6 roku od zakończenia leczenia, w wieku 17,4 roku, stwierdzono guzowatą tarczycę. Badanie cytologiczne, a następnie histopatologiczne wykazały obecność komórek raka brodawkowatego. Pacjent z rozpoznanym w 5,4 roku życia HL w IIB stopniu zaawansowania (z punktem wyjścia z węzłów chłonnych szyjnych, z typem histopatologicznym LD) leczony był trzema cyklami MVPP i B-DOPA oraz RT szyi w dawce 20 Gy. Uzyskano remisję całkowitą. W czasie systematycznych kontroli badaniem fizykalnym nie stwierdzono nigdy obecności guza tarczycy. Badanie USG tarczycy wykonane 4,2 roku po zakończeniu leczenia HL nie wykazało zmian patologicznych, po 5,6 roku – torbiel w płacie lewym o średnicy około 6 mm. W materiale uzyskanym drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC) nie znaleziono cech złośliwości. Po kolejnych 5,5 roku (11,1 roku po leczeniu HL), w wieku 17 lat – w badaniu bioptatu z BAC zmiany ogniskowej stwierdzonej w USG w płacie lewym, rozpoznano raka brodawkowatego, co potwierdziło badanie histopatologiczne usuniętego płata tarczycy. Wniosek: Konieczne jest objęcie stałą systematyczną kontrolą, z badaniem USG tarczycy włącznie, wszystkich osób po przebytym leczeniu HL, nawet po osiągnięciu pełnoletności, aby w miarę wcześnie wykryć ewentualne powikłania będące następstwem leczenia przeciwnowotworowego. Słowa kluczowe: rak tarczycy, chłoniak Hodgkina
SUMMARY Intensive chemotherapy and radiotherapy administered for the treatment of Hodgkin’s lymphoma (HL) might be associated with early and late complications, including secondary cancers. In this study we describe two patients cured from HL diagnosed with papillary thyroid cancer during routine follow-up investigations. Patents and methods: The first patient, diagnosed at the age of 9.8 years with HL, stage IV according to Ann Arbor classification (cervical and abdominal lymph nodes involvement) and lymphocyte depletion (LD) histopathological subtype according to Lukes-Butler classification received four courses of MVPP and B-DOPA chemotherapy regimens and radiotherapy to the cervical and abdominal regions, 30 Gy for each area. The complete remission was achieved. During routine follow-up visit 6.6 years after treatment completion, the patient aged 17.4 years demonstrated nodular thyroid. Cytological analysis of the biopsy and histopathological examination of the thyroid confirmed the diagnosis of papillary carcinoma. The second patient diagnosed at the age of 5.4 years with HL, stage IIB (cervical and lymph node origin and LD histopathological subtype) received three courses of MVPP and B-DOPA chemotherapy regimens and 20 Gy radiotherapy to the cervical area. The complete remission was achieved. On subsequent follow-up visits there was no evidence of thyroid tumor. Thyroid ultrasonography performed 4.2 after HL treatment completion showed no pathological abnormalities, but 1.5 years later the cyst, (diameter of 6 mm) in the left lobe was found. Cytological analysis of the thin-needle aspiration biopsy showed no malignant cells. After subsequent 5.5 years (11.1 years after HL treatment), the biopsy of focal lesion in the left lobe found by ultrasonography raised the suspicion for papillary carcinoma, which was confirmed by histopathological examination of the resected thyroid lobe. Conclusion: It is necessary to introduce routine regular follow-up ultrasonographic evaluations of the thyroid gland in HL survivors, also after reaching adulthood. Such studies should enable early detection of severe complications resulting from anti-neoplastic treatment. Key words: thyroid carcinoma, Hodgkin’s lymphoma
Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS $IPOJBL)PEHLJOB )- TUBOPXJPLPPOPXPUXP SËXXZTUÂQVKDZDIVE[JFDJX1PMTDF BXT[ZTU LJDI DIPOJBLËX <> %P S LJFEZ QPKBXJB TJÂ QJFSXT[B X[NJBOLB P KFHP XZMFD[FOJV <> VXBBOZ CZ[BDIPSPCÂOJFVMFD[BMO<q>0CFDOJF E[JÂLJQP MJDIFNJPUFSBQJJ $5 J SBEJPUFSBQJJ 35 1PMTLB 1FEJB USZD[OB (SVQB ET -FD[FOJB #JBBD[FL J $IPOJBLËX V[ZTLBB QSBXEPQPEPCJFÉTUXP MFUOJFHP QS[FZDJB DBLPXJUFHP 04 XPMOFHP PE X[OPXZ DIPSPCZ 3'4 JXPMOFHPPEOJFLPS[ZTUOZDI[EBS[FÉ &'4 <> +FEOBLFJOUFOTZXOF$5J35NPHCZ¾QS[ZD[ZO QPXJLBÉ XD[FTOZDI J QËyOZDI X UZN OPXPUXPSËX XUËSOZDI PD[ZNEPOPTJMJKVXMBUBDIVCJFHFHP TUVMFDJB"STFOFBV<>J$BOFMMPT<> $FMFNQSBDZKFTUQS[FETUBXJFOJFEXPKHBQBDKFOUËX MFD[POZDIX,MJOJDF1FEJBUSJJJ)FNBUPMPHJJ%[JFDJÂDFK X;BCS[V hM".JXZMFD[POZDI)- VLUËSZDIXD[BTJF QMBOPXFKLPOUSPMJX1PSBEOJ1S[ZLMJOJD[OFKSP[QP[OB OPSBLBCSPEBXLPXBUFHPUBSD[ZDZ 1S[ZQBEFL 1BDKFOULB #. OS IJTU DIPS
V LUËSFK X SPLV ZDJB SP[QP[OBOP )- X *7 TUPQOJV [B BXBOTPXBOJBXFEVHLMBTZGJLBDKJ["OO"SCPS< > [ [BKÂDJFN XÂ[ËX DIPOOZDI T[ZKOZDI PSB[ KBNZ CS[VT[OFK[UZQFNIJTUPQBUPMPHJD[OZN[BOJLVMJNGP DZUËX -% PDFOJPOZN[HPEOJF[LMBTZGJLBDK-VLFTB J#VUMFSB<> 1S[FQSPXBE[POP TLPKBS[POF MFD[FOJF $5 J 35 8 $5 [BTUPTPXBOP D[UFSZ DZLMF .711 DIMPSNFUZ OB XJOCMBTUZOB QSPLBSCB[ZOB QSFEOJ[PO J D[UFSZ #%01" CMFPNZDZOB EBLBSCB[ZOB XJOLSZTUZOB BESJBNZDZOB QSFEOJ[PO
X 35 OBvXJFUMBOJF T[ZJ EBXL(ZJVLBEVDIPOOFHPKBNZCS[VT[OFKEBX LSËXOJF(Z V[ZTLVKDDBLPXJUSFNJTKÂ 1P[PTUBXBBQPETZTUFNBUZD[OLPOUSPMX1S[Z LMJOJD[OFK 1PSBEOJ )FNBUPMPHJD[OFK EMB %[JFDJ X ;B CS[V8D[BTJFQMBOPXZDICBEBÉLPOUSPMOZDI XXJF LV SPLV QP SPLV PE [BLPÉD[FOJB MFD[FOJB CBEBOJFN GJ[ZLBMOZN TUXJFSE[POP HV[PXBU UBSD[Z DÂ [BvCBEBOJFVMUSBTPOPHSBGJD[OF 64( QPUXJFSE[JP PCFDOPv¾NOPHJDI[NJBOPHOJTLPXZDIXPCVQBUBDI #BEBOJF DZUPMPHJD[OF QS[FQSPXBE[POF X ;BLBE[JF "OBUPNJJ 1BUPMPHJD[OFK X ;BCS[V hM". B OBTUÂQOJF IJTUPQBUPMPHJD[OF VTVOJÂUFK X $FOUSVN 0OLPMPHJJ X (MJXJDBDI UBSD[ZDZ XZLB[BP PCFDOPv¾ LPNËSFL SBLBCSPEBXLPXBUFHP5BNQSPXBE[POPEBMT[FMFD[F OJFOPXPUXPSVXUËSOFHP 1S[ZQBEFL 1BDKFOU (% OS IJTU DIPS
V LUËSFHP X SPLV ZDJB SP[QP[OBOP )- X **# TUPQOJV [B BXBOTPXBOJB )- [ QVOLUFN XZKvDJB )- [ XÂ[ËX DIPOOZDIT[ZKOZDI SËXOJF[UZQFNIJTUPQBUPMPHJD[ OZN-%-FD[POZCZUS[FNBDZLMBNJ.711JUS[FNB Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
#%01"PSB[35T[ZJXEBXDF(Z6[ZTLBOPSFNJ TKÂDBLPXJU 8D[BTJFTZTUFNBUZD[OZDILPOUSPMJX1S[ZLMJOJD[ OFK1PSBEOJ)FNBUPMPHJD[OFKEMB%[JFDJX;BCS[VCB EBOJFNGJ[ZLBMOZNOJFTUXJFSE[POPOJHEZPCFDOPvDJ HV[BUBSD[ZDZ#BEBOJF64(UBSD[ZDZXZLPOBOF SPLVQP[BLPÉD[FOJVMFD[FOJB)-OJFXZLB[BP[NJBO QBUPMPHJD[OZDI QP SPLVqUPSCJFMXQBDJFMFXZN PvSFEOJDZPLPPNN8NBUFSJBMFV[ZTLBOZNESPH CJPQTKJBTQJSBDZKOFKDJFOLPJHPXFK #"$ OJF[OBMF[JP OPDFDI[PvMJXPvDJ1PLPMFKOZDI SPLV SPLV QPMFD[FOJV)-
XXJFLVMBUqXCBEBOJVCJPQUBUV [#"$[NJBOZPHOJTLPXFKTUXJFSE[POFKX64(XQB DJFMFXZN SP[QP[OBOPSBLBCSPEBXLPXBUFHP DPQP UXJFSE[JPCBEBOJFIJTUPQBUPMPHJD[OFVTVOJÂUFHPQB UBUBSD[ZDZX$FOUSVN0OLPMPHJJX(MJXJDBDI HE[JF SËXOJFQS[FQSPXBE[POPEBMT[FMFD[FOJF
Dyskusja *OUFOTZXOB$5J35QSPXBE[POBXD[BTJFMFD[FOJB)- NPH CZ¾ QS[ZD[ZO OPXPUXPSËX XUËSOZDI X UZN OBKD[ÂvDJFKSBLBUBSD[ZDZ+FTUUPHËXOJF Xq QS[ZQBELËXSBLCSPEBXLPXBUZ S[BE[JFKQÂDIFS[ZLP XZ q < > 3P[XËKSBLBUBSD[ZDZKFTUXJ[BOZHËXOJF[QS[F QSPXBE[BO35HPXZJT[ZJ< q>3PMB$5TUP TPXBOFK X MFD[FOJV )- X SP[XPKV SBLB UBSD[ZDZ OJF [PTUBB EP UFK QPSZ VEPXPEOJPOB 3Z[ZLP SP[XPKV SBLB JTUOJFKF KV QS[Z OJTLJDI EBXLBDI QSPNJFOJP XBOJBKPOJ[VKDFHPJSPvOJFXSB[[FX[SPTUFNEBXLJ < > BUBLFOBSBTUBEPE[JFTJÂDJVMBUQPMFD[FOJV )-< >%BOF[3FKFTUSV(V[ËXX$POOFDUJ DVU $POOFDUJDVU5VNPS3FHJTUSZ XTLB[VK FSZ[ZLP X[HMÂEOF 33 SBLBUBSD[ZDZQPE[JFTJÂDJVMBUBDIPE [BLPÉD[FOJB MFD[FOJB )- XZOPTJ J VUS[ZNVKF TJÂ OBUZNQP[JPNJFXOBTUÂQOZDIMBUBDI<>;XJÂLT[B KDF TJÂ 33 SBLB UBSD[ZDZ EP X DJHV E[JFTJÂDJV MBUQPUXJFSE[JMJSËXOJF(SFFOJXTQ<>%XJFPQJTB OFXZFKPTPCZ VLUËSZDISP[QP[OBOPSBLBUBSD[ZDZ T[Fv¾JQËPSB[KFEFOBvDJFMBUQPMFD[FOJV)- PUS[Z NBZPEQPXJFEOJPEBXLÂJ(ZOBPLPMJDÂT[ZJ 7BTTJMPQPVMPV4FMMJOJXTQ<>VXBBK FD[ÂTUPv¾ UFHPQPXJLBOJBXvSËEPTËCMFD[POZDIXE[JFDJÉTUXJF [ QPXPEV )- NPF TJÂHB¾ OBXFU EP 8JÂLT[Pv¾ BVUPSËXVXBB FSP[QP[OBXBOZKFTUVPLPPPTËC MFD[POZDIXE[JFDJÉTUXJF[QPXPEV)-< >4QP vSËE QBDKFOUËX MFD[POZDI X OBT[FK ,MJOJDF X MB UBDI q SP[QP[OBOZ [PTUB V EXPKHB QBDKFO UËX
OBUPNJBTU TQPvSËE E[JFDJ MFD[POZDI XPvSPELBDI1PMTLJFK(SVQZ1FEJBUSZD[OFKET-FD[FOJB #JBBD[FLJ$IPOJBLËX 11(-#$
SP[QP[OBOZ[PTUB VD[UFSFDIPTËC
DPTUBOPXJPXT[ZTULJDI ESVHJDIOPXPUXPSËX<> *TUOJFK LPOUSPXFSTKF EPUZD[DF LPSFMBDKJ SP[XPKV SBLB UBSD[ZDZ [ XJFLJFN E[JFDLB X D[BTJF QJFSXT[FK
73
74
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS DIPSPCZOPXPUXPSPXFK< >7BTTJMPQP VMPV4FMMJO J XTQ <> UXJFSE[ F E[JFDJ T CBSE[JFK XSBMJXFOBOJFLPS[ZTUOFE[JBBOJF351POBEUP EV T[F ZDJF E[JFDLB QP [BLPÉD[FOJV MFD[FOJB )- NPF TQS[ZKB¾VKBXOJFOJVTJÂSBLBUBSD[ZDZQPXJFMVMBUBDI < >*OOJOBUPNJBTUOJFQPUXJFSE[BKLPSFMBDKJ XZTUÂQPXBOJBSBLBUBSD[ZDZ[NPET[ZNXJFLJFNQB DKFOUBXD[BTJFMFD[FOJB)-< >/BTJQBDKFODJ[SB LJFNUBSD[ZDZKBLPXUËSOZNOPXPUXPSFN CZMJXXJF LV J SPLVXD[BTJFSP[QP[OBOJB)- 3ËOJDF [EBÉ EPUZD[DF LPSFMBDKJ SP[XPKV SBLB UBSD[ZDZ[XJFLJFNE[JFDLBTCZ¾NPFTQPXPEPXB OF UBLF SËOJD XZTPLPvDJ EBXFL 35 ; EPOJFTJFÉ )BODPDLB J XTQ <> XZOJLB F NPE[JF PUS[ZNZ XBBEBXLJ35XZT[FOJNPET[FE[JFDJ8QSPHSB NBDI TUPTPXBOZDI QS[F[ 11(-#$ EBXLB 35 CZB [BMFOBKFEZOJFPETUPQOJB[BBXBOTPXBOJB)-4VHF SVKFTJÂSËXOJF FE[JFDJNPET[FTCBSE[JFKOBSB POFOBXZTUQJFOJFSBLBKVQS[ZOJT[ZDIEBXLBDI OBUPNJBTU EBXLJ XZT[F T UBL TBNP OJFCF[QJFD[OF XLBEZNXJFLV< > 8 QS[FDJXJFÉTUXJF EP XJÂLT[FHP QSBXEPQPEP CJFÉTUXBSP[XPKVSBLBUBSD[ZDZVLPCJFUXQPQVMBDKJ PHËMOFK XvSËEPTËCQPMFD[FOJV)-SBLUBSD[ZDZKFTU TUXJFSE[BOZ D[ÂvDJFK V NÂD[Z[O < > 0DFOJPOF QS[F[4LMBSBJXTQ<>33SP[XPKVSBLBVNÂD[Z[O XZOPTJ Q
V LPCJFU Q 1BDKFODJ OBT[FK ,MJOJLJ V LUËSZDI SP[QP[OBOP SBLB UBSD[ZDZUPMFUOJBE[JFXD[ZOBJNPE[JFOJFDXUZN TBNZNXJFLV 8vXJFUMFQPXZT[FHP LPOJFD[OFKFTUPCKÂDJFTUB TZTUFNBUZD[OLPOUSPM[CBEBOJFN64(UBSD[ZDZ XT[ZTULJDI PTËC QP QS[FCZUZN MFD[FOJV )- OBXFU QP PTJHOJÂDJV QFOPMFUOPvDJ BCZ X NJBSÂ XD[FvOJF XZLSZ¾FXFOUVBMOFQPXJLBOJBCÂEDFOBTUÂQTUXFN MFD[FOJBQS[FDJXOPXPUXPSPXFHP
"STFOFBV+$ 4QPO[P38 -FWJO%- J XTQ/POMZNQIP NBUPVT NBMJHOBOU UVNPST DPNQMJDBUJOH )PEHLJOmT EJTF BTF1PTTJCMFBTTPDJBUJPOXJUIJOUFOTJWFUIFSBQZ/&OHM+ .FE q $BOFMMPT (1 "STFOFBV +$ %F7JUB 75 8IBOH1FOH + +PIOTPO3&4FDPOENBMJHOBODJFTDPNQMJDBUJOH)PEHLJOmT EJTFBTFJOSFNJTTJPO-BODFU q $BSCPOF 11 ,BQMBO )4 .VTTIPGG , 4NJUIFST %8 5V CJBOB . 3FQPSU PG UIF $PNNJUUFF PO )PEHLJOmT EJTFBTF TUBHJOHDMBTTJGJDBUJPO$BODFS3FT q -JTUFS5" $SPXUIFS% 4VUDMJGGF4# JXTQ3FQPSUPGBDPN NJUUF DPOWFOFE UP EJTDVTT UIF FWBMVBUJPO BOE TUBHJOH PG QBUJFOUT XJUI )PEHLJOmT EJTFBTF $PUTXPMET .FFUJOH + $MJO0ODPM q -VLFT3+ #VUMFS++ )JDLT&#/BUVSBMIJTUPSZ)PEHLJOmT EJTFBTFBTSFMBUFEUPJUTQBUIPMPHJDBMQJDUVSF$BODFS q 4LMBS $ 8IJUUPO + .FSUFOT " J XTQ "COPSNBMJUJFT PG UIF UIZSPJE JO TVSWJWPST PG )PEHLJOmT EJTFBTF EBUB GSPN UIF $IJMEIPPE $BODFS 4VSWJWPS 4UVEZ + $MJO &OEPDSJOPM .FUBC q "DIBSZB 4 4BSBGPHMPV , -B2VBHMJB . J XTQ 5IZSPJE OFPQMBTNT BGUFS UIFSBQFVUJD SBEJBUJPO GPS NBMJHOBODJFT EVSJOHDIJMEIPPEPSBEPMFTDFODF$BODFS q )BODPDL4- $PY34 .D%PVHBMM*35IZSPJEEJTFBTFTBGUFS USFBUNFOUPG)PEHLJOmTEJTFBTF/&OHM+.FE q #IBUJB4 3BNTBZ/,$ #BOUMF+1 .FSUFOT" 3PCJTPO-- 5IZSPJEBCOPSNBMJUJFTBGUFSUIFSBQZGPS)PEHLJOmTEJTFBTF JODIJMEIPPE0ODPMPHJTU q 7BO 4BOUFO ). 7VMTNB 5 %JKLHSBBG .( J XTQ /P EB NBHJOHFGGFDUPGDIFNPUIFSBQZJOBEEJUJPOUPSBEJPUIFSBQZ POUIFUIZSPJEBYJTJOZPVOHBEVMUTVSWJWPSTPGDIJMEIPPE DBODFS+$MJO&OEPDSJOPM.FUBC q #VCBB) (PXBDLJ+ -FHBT[FXTLJ5 4PÉUB+BLJND[ZL% +BOJL.PT[BOU" 4[D[FQBÉTLJ50DFOBVMUSBTPOPHSBGJD[
Piśmiennictwo ,PXBMD[ZL+3 %VELJFXJD[&$[ÂTUPv¾XZTUÂQPXBOJBOP XPUXPSËX[PvMJXZDIVE[JFDJX1PMTDFJNPMJXPvDJXD[F TOFHPSP[QP[OBXBOJB1S[FHM1FEJBUS q &BTTPO&$ 3VTTFM.)5IFDVSFPG)PEHLJOmTEJTFBTF#S .FE+ q #BMXJFS[ 8 1SPHSBN QPTUÂQPXBOJB UFSBQFVUZD[OFHP X DIPSPCJF )PEHLJOB V E[JFDJ 3P[QSBXB IBCJMJUBDZKOB $PMMFHJVN.FEJDVN6+ ,SBLËX :BIBMPN+ .BVDI15IFJOWPMWFEGJFMEJTCBDLJTTVFTJO EFMJOFBUJOHUIFSBEJBUJPOJO)PEHLJOATEJTFBTF"OO0ODPM 4VQQMq ,BQMBO)4)PEHLJOmTEJTFBTF)BSXBSE6OJXFSTJUZ1SFTT $BNCSJEHF #BMXJFS[8 .PSZM#VKBLPXTLB" %PQPXTLB5JJO1POBE MFUOJFEPvXJBED[FOJB1PMTLJFK(SVQZET-FD[FOJB#JB BD[FLJ$IPOJBLËXXMFD[FOJVDIPSPCZ)PEHLJOBVE[JFDJ JNPE[JFZQPQSBXBXZMFD[BMOPvDJJ[NOJFKT[FOJFQPXB OZDIQPXJLBÉ1S[FHM-FL 4VQMq
OB UBSD[ZDZ QBDKFOUËX XZMFD[POZDI [ DIPSPCZ )PEHLJOB 8JBE-FL 4VQMq *OTLJQ1%5IZSPJEDBODFSBGUFSSBEJPUIFSBQZGPSDIJMEIPPE DBODFS.FE1FEJBUS0ODPM q 3PO& -VCJO+) 4IPSF3&JJO5IZSPJEDBODFSBGUFSFYQP TVSFUPFYUFSOBMSBEJBUJPOBQPPMFEBOBMZTJTPGTFWFOTUV EJFT3BEJBU3FT q (SFFOF.) 8JMTPO+4FDPOEDBODFSGPMMPXJOHMZNQIBUJD BOE IFNBUPQPJFUJD DBODFST JO $POOFDUJDVU 8 /BUJPOBM$BODFS*OTUJUVUF.POPHSBQI8BTIJOHUPO%$ (PWFSONFOU1SJOUJOH0GGJDF q 7BTTJMPQPVMPV4FMMJO 3 .BOBHFNFOU PG QBQJMMBSZ UIZSPJE DBODFS0ODPMPHZ q $SPN%# ,BTUF4$ 5VCFSHFO%( (SFFOXBME$" 4IBSQ (# )VETPO .. 6MUSBTPOPHSBQIZ GPS UIZSPJE TDSFFOJOH BGUFSIFBEBOEOFDLJSSBEJBUJPOJODIJMEIPPEDBODFSTVSWJ WPST.FE1FEJBUS0ODPM q ,PXBMD[ZL+3 /VS[ZÉTLB+ "SNBUB+JJO4FDPOENBMJ HOBOUOFPQMBTNTJODIJMESFOBNVMUJDFOUFSTUVEZPG5IF Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS 1PMJTI1FEJBUSJD-FVLFNJB-ZNQIPNB(SPVQ.FE1FEJBUS 0ODPM q 4DIOFJEFS"# 3PO& -VCJO+) 4UPWBMM. (JFSMPXTLJ5$ %PTFSFTQPOTFSFMBUJPOTIJQTGPSSBEJBUJPOJOEVDFEUIZSPJE DBODFSBOEUIZSPJEOPEVMFTFWJEFODFGPSUIFQSPMPOHFEFG GFDUTPGSBEJBUJPOPOUIFUIZSPJE+$MJO&OEPDSJOPM.FUBC q
Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
5VDLFS." +POFT1) #PJDF+%+SJJO5IFSBQFVUJDSBEJB UJPOBUBZPVOHBHFJTMJOLFEUPTFDPOEBSZUIZSPJEDBODFS 5IFMBUFFGGFDUTTUVEZHSPVQ$BODFS3FT q
75
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS
Rak tarczycy jako wtórny nowotwór po leczeniu chłoniaka Hodgkina Thyroid carcinoma as a secondary cancer after treatment for Hodgkin’s lymphoma Halina Bubała1, Tomasz Szczepański1, Tomasz Legaszewski2, Wojciech Zajęcki3, Bogdan Mazur4
Pediatr Pol 2010; 85 (1): 72–75 © 2010 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne Otrzymano/Received: 26.08.2009 Zaakceptowano do druku/Accepted: 26.10.2009 Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej w Zabrzu Kierownik Katedry: prof. dr hab.n.med. Danuta Sońta-Jakimczyk
1
2
Zakład Radiologii Lekarskiej i Radiodiagnostyki w Zabrzu Kierownik Katedry: dr.hab.n.med. Ewa Kluczewsak
3 Katedra i Zakład Patomorfologii w Zabrzu Kierownik Katedry: dr hab.n.med. Andrzej Gabriel
Katedra i Zakład Mikrobiologii i Immunologii w Zabrzu Kierownik Katedry: prof. dr hab.n.med. Wojciech Król
4
Konflikt interesu/ Conflicts of interest: Autorzy pracy nie zgłaszają konfliktu interesów Adres do korespondencji/ Address for correspondence: dr hab.n.med. Halina Bubała Katedra i Klinika Pediatrii Hematologii i Onkologii Dziecięcej w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ul. 3-go Maja 13/15 41-800 Zabrze e-mail: [email protected]
STRESZCZENIE Intensywna chemioterapia i radioterapia stosowane w leczeniu chłoniaka Hodgkina (HL) mogą być przyczyną powikłań, wczesnych i późnych, w tym nowotworów wtórnych. Cel: Celem pracy jest przedstawienie dwojga pacjentów wyleczonych z HL, u których w czasie planowej kontroli rozpoznano raka brodawkowatego tarczycy. Pacjenci i metody: Pacjentka z rozpoznanym w 9,8 roku życia chłoniakiem Hodgkina w IV stopniu zaawansowania według klasyfikacji z Ann Arbor (z zajęciem węzłów chłonnych szyjnych oraz jamy brzusznej, z typem histopatologicznym zaniku limfocytów [LD] ocenionym zgodnie z klasyfikacją Lukesa i Butlera) leczona była czterema cyklami MVPP i B-DOPA oraz radioterapią (RT) szyi i jamy brzusznej w dawce 30 Gy na każdy z regionów. Uzyskano całkowitą remisję. W czasie planowej kontroli po 6,6 roku od zakończenia leczenia, w wieku 17,4 roku, stwierdzono guzowatą tarczycę. Badanie cytologiczne, a następnie histopatologiczne wykazały obecność komórek raka brodawkowatego. Pacjent z rozpoznanym w 5,4 roku życia HL w IIB stopniu zaawansowania (z punktem wyjścia z węzłów chłonnych szyjnych, z typem histopatologicznym LD) leczony był trzema cyklami MVPP i B-DOPA oraz RT szyi w dawce 20 Gy. Uzyskano remisję całkowitą. W czasie systematycznych kontroli badaniem fizykalnym nie stwierdzono nigdy obecności guza tarczycy. Badanie USG tarczycy wykonane 4,2 roku po zakończeniu leczenia HL nie wykazało zmian patologicznych, po 5,6 roku – torbiel w płacie lewym o średnicy około 6 mm. W materiale uzyskanym drogą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC) nie znaleziono cech złośliwości. Po kolejnych 5,5 roku (11,1 roku po leczeniu HL), w wieku 17 lat – w badaniu bioptatu z BAC zmiany ogniskowej stwierdzonej w USG w płacie lewym, rozpoznano raka brodawkowatego, co potwierdziło badanie histopatologiczne usuniętego płata tarczycy. Wniosek: Konieczne jest objęcie stałą systematyczną kontrolą, z badaniem USG tarczycy włącznie, wszystkich osób po przebytym leczeniu HL, nawet po osiągnięciu pełnoletności, aby w miarę wcześnie wykryć ewentualne powikłania będące następstwem leczenia przeciwnowotworowego. Słowa kluczowe: rak tarczycy, chłoniak Hodgkina
SUMMARY Intensive chemotherapy and radiotherapy administered for the treatment of Hodgkin’s lymphoma (HL) might be associated with early and late complications, including secondary cancers. In this study we describe two patients cured from HL diagnosed with papillary thyroid cancer during routine follow-up investigations. Patents and methods: The first patient, diagnosed at the age of 9.8 years with HL, stage IV according to Ann Arbor classification (cervical and abdominal lymph nodes involvement) and lymphocyte depletion (LD) histopathological subtype according to Lukes-Butler classification received four courses of MVPP and B-DOPA chemotherapy regimens and radiotherapy to the cervical and abdominal regions, 30 Gy for each area. The complete remission was achieved. During routine follow-up visit 6.6 years after treatment completion, the patient aged 17.4 years demonstrated nodular thyroid. Cytological analysis of the biopsy and histopathological examination of the thyroid confirmed the diagnosis of papillary carcinoma. The second patient diagnosed at the age of 5.4 years with HL, stage IIB (cervical and lymph node origin and LD histopathological subtype) received three courses of MVPP and B-DOPA chemotherapy regimens and 20 Gy radiotherapy to the cervical area. The complete remission was achieved. On subsequent follow-up visits there was no evidence of thyroid tumor. Thyroid ultrasonography performed 4.2 after HL treatment completion showed no pathological abnormalities, but 1.5 years later the cyst, (diameter of 6 mm) in the left lobe was found. Cytological analysis of the thin-needle aspiration biopsy showed no malignant cells. After subsequent 5.5 years (11.1 years after HL treatment), the biopsy of focal lesion in the left lobe found by ultrasonography raised the suspicion for papillary carcinoma, which was confirmed by histopathological examination of the resected thyroid lobe. Conclusion: It is necessary to introduce routine regular follow-up ultrasonographic evaluations of the thyroid gland in HL survivors, also after reaching adulthood. Such studies should enable early detection of severe complications resulting from anti-neoplastic treatment. Key words: thyroid carcinoma, Hodgkin’s lymphoma
Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS $IPOJBL)PEHLJOB )- TUBOPXJPLPPOPXPUXP SËXXZTUÂQVKDZDIVE[JFDJX1PMTDF BXT[ZTU LJDI DIPOJBLËX <> %P S LJFEZ QPKBXJB TJÂ QJFSXT[B X[NJBOLB P KFHP XZMFD[FOJV <> VXBBOZ CZ[BDIPSPCÂOJFVMFD[BMO<q>0CFDOJF E[JÂLJQP MJDIFNJPUFSBQJJ $5 J SBEJPUFSBQJJ 35 1PMTLB 1FEJB USZD[OB (SVQB ET -FD[FOJB #JBBD[FL J $IPOJBLËX V[ZTLBB QSBXEPQPEPCJFÉTUXP MFUOJFHP QS[FZDJB DBLPXJUFHP 04 XPMOFHP PE X[OPXZ DIPSPCZ 3'4 JXPMOFHPPEOJFLPS[ZTUOZDI[EBS[FÉ &'4 <> +FEOBLFJOUFOTZXOF$5J35NPHCZ¾QS[ZD[ZO QPXJLBÉ XD[FTOZDI J QËyOZDI X UZN OPXPUXPSËX XUËSOZDI PD[ZNEPOPTJMJKVXMBUBDIVCJFHFHP TUVMFDJB"STFOFBV<>J$BOFMMPT<> $FMFNQSBDZKFTUQS[FETUBXJFOJFEXPKHBQBDKFOUËX MFD[POZDIX,MJOJDF1FEJBUSJJJ)FNBUPMPHJJ%[JFDJÂDFK X;BCS[V hM".JXZMFD[POZDI)- VLUËSZDIXD[BTJF QMBOPXFKLPOUSPMJX1PSBEOJ1S[ZLMJOJD[OFKSP[QP[OB OPSBLBCSPEBXLPXBUFHPUBSD[ZDZ 1S[ZQBEFL 1BDKFOULB #. OS IJTU DIPS
V LUËSFK X SPLV ZDJB SP[QP[OBOP )- X *7 TUPQOJV [B BXBOTPXBOJBXFEVHLMBTZGJLBDKJ["OO"SCPS< > [ [BKÂDJFN XÂ[ËX DIPOOZDI T[ZKOZDI PSB[ KBNZ CS[VT[OFK[UZQFNIJTUPQBUPMPHJD[OZN[BOJLVMJNGP DZUËX -% PDFOJPOZN[HPEOJF[LMBTZGJLBDK-VLFTB J#VUMFSB<> 1S[FQSPXBE[POP TLPKBS[POF MFD[FOJF $5 J 35 8 $5 [BTUPTPXBOP D[UFSZ DZLMF .711 DIMPSNFUZ OB XJOCMBTUZOB QSPLBSCB[ZOB QSFEOJ[PO J D[UFSZ #%01" CMFPNZDZOB EBLBSCB[ZOB XJOLSZTUZOB BESJBNZDZOB QSFEOJ[PO
X 35 OBvXJFUMBOJF T[ZJ EBXL(ZJVLBEVDIPOOFHPKBNZCS[VT[OFKEBX LSËXOJF(Z V[ZTLVKDDBLPXJUSFNJTKÂ 1P[PTUBXBBQPETZTUFNBUZD[OLPOUSPMX1S[Z LMJOJD[OFK 1PSBEOJ )FNBUPMPHJD[OFK EMB %[JFDJ X ;B CS[V8D[BTJFQMBOPXZDICBEBÉLPOUSPMOZDI XXJF LV SPLV QP SPLV PE [BLPÉD[FOJB MFD[FOJB CBEBOJFN GJ[ZLBMOZN TUXJFSE[POP HV[PXBU UBSD[Z DÂ [BvCBEBOJFVMUSBTPOPHSBGJD[OF 64( QPUXJFSE[JP PCFDOPv¾NOPHJDI[NJBOPHOJTLPXZDIXPCVQBUBDI #BEBOJF DZUPMPHJD[OF QS[FQSPXBE[POF X ;BLBE[JF "OBUPNJJ 1BUPMPHJD[OFK X ;BCS[V hM". B OBTUÂQOJF IJTUPQBUPMPHJD[OF VTVOJÂUFK X $FOUSVN 0OLPMPHJJ X (MJXJDBDI UBSD[ZDZ XZLB[BP PCFDOPv¾ LPNËSFL SBLBCSPEBXLPXBUFHP5BNQSPXBE[POPEBMT[FMFD[F OJFOPXPUXPSVXUËSOFHP 1S[ZQBEFL 1BDKFOU (% OS IJTU DIPS
V LUËSFHP X SPLV ZDJB SP[QP[OBOP )- X **# TUPQOJV [B BXBOTPXBOJB )- [ QVOLUFN XZKvDJB )- [ XÂ[ËX DIPOOZDIT[ZKOZDI SËXOJF[UZQFNIJTUPQBUPMPHJD[ OZN-%-FD[POZCZUS[FNBDZLMBNJ.711JUS[FNB Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
#%01"PSB[35T[ZJXEBXDF(Z6[ZTLBOPSFNJ TKÂDBLPXJU 8D[BTJFTZTUFNBUZD[OZDILPOUSPMJX1S[ZLMJOJD[ OFK1PSBEOJ)FNBUPMPHJD[OFKEMB%[JFDJX;BCS[VCB EBOJFNGJ[ZLBMOZNOJFTUXJFSE[POPOJHEZPCFDOPvDJ HV[BUBSD[ZDZ#BEBOJF64(UBSD[ZDZXZLPOBOF SPLVQP[BLPÉD[FOJVMFD[FOJB)-OJFXZLB[BP[NJBO QBUPMPHJD[OZDI QP SPLVqUPSCJFMXQBDJFMFXZN PvSFEOJDZPLPPNN8NBUFSJBMFV[ZTLBOZNESPH CJPQTKJBTQJSBDZKOFKDJFOLPJHPXFK #"$ OJF[OBMF[JP OPDFDI[PvMJXPvDJ1PLPMFKOZDI SPLV SPLV QPMFD[FOJV)-
XXJFLVMBUqXCBEBOJVCJPQUBUV [#"$[NJBOZPHOJTLPXFKTUXJFSE[POFKX64(XQB DJFMFXZN SP[QP[OBOPSBLBCSPEBXLPXBUFHP DPQP UXJFSE[JPCBEBOJFIJTUPQBUPMPHJD[OFVTVOJÂUFHPQB UBUBSD[ZDZX$FOUSVN0OLPMPHJJX(MJXJDBDI HE[JF SËXOJFQS[FQSPXBE[POPEBMT[FMFD[FOJF
Dyskusja *OUFOTZXOB$5J35QSPXBE[POBXD[BTJFMFD[FOJB)- NPH CZ¾ QS[ZD[ZO OPXPUXPSËX XUËSOZDI X UZN OBKD[ÂvDJFKSBLBUBSD[ZDZ+FTUUPHËXOJF Xq QS[ZQBELËXSBLCSPEBXLPXBUZ S[BE[JFKQÂDIFS[ZLP XZ q < > 3P[XËKSBLBUBSD[ZDZKFTUXJ[BOZHËXOJF[QS[F QSPXBE[BO35HPXZJT[ZJ< q>3PMB$5TUP TPXBOFK X MFD[FOJV )- X SP[XPKV SBLB UBSD[ZDZ OJF [PTUBB EP UFK QPSZ VEPXPEOJPOB 3Z[ZLP SP[XPKV SBLB JTUOJFKF KV QS[Z OJTLJDI EBXLBDI QSPNJFOJP XBOJBKPOJ[VKDFHPJSPvOJFXSB[[FX[SPTUFNEBXLJ < > BUBLFOBSBTUBEPE[JFTJÂDJVMBUQPMFD[FOJV )-< >%BOF[3FKFTUSV(V[ËXX$POOFDUJ DVU $POOFDUJDVU5VNPS3FHJTUSZ XTLB[VK FSZ[ZLP X[HMÂEOF 33 SBLBUBSD[ZDZQPE[JFTJÂDJVMBUBDIPE [BLPÉD[FOJB MFD[FOJB )- XZOPTJ J VUS[ZNVKF TJÂ OBUZNQP[JPNJFXOBTUÂQOZDIMBUBDI<>;XJÂLT[B KDF TJÂ 33 SBLB UBSD[ZDZ EP X DJHV E[JFTJÂDJV MBUQPUXJFSE[JMJSËXOJF(SFFOJXTQ<>%XJFPQJTB OFXZFKPTPCZ VLUËSZDISP[QP[OBOPSBLBUBSD[ZDZ T[Fv¾JQËPSB[KFEFOBvDJFMBUQPMFD[FOJV)- PUS[Z NBZPEQPXJFEOJPEBXLÂJ(ZOBPLPMJDÂT[ZJ 7BTTJMPQPVMPV4FMMJOJXTQ<>VXBBK FD[ÂTUPv¾ UFHPQPXJLBOJBXvSËEPTËCMFD[POZDIXE[JFDJÉTUXJF [ QPXPEV )- NPF TJÂHB¾ OBXFU EP 8JÂLT[Pv¾ BVUPSËXVXBB FSP[QP[OBXBOZKFTUVPLPPPTËC MFD[POZDIXE[JFDJÉTUXJF[QPXPEV)-< >4QP vSËE QBDKFOUËX MFD[POZDI X OBT[FK ,MJOJDF X MB UBDI q SP[QP[OBOZ [PTUB V EXPKHB QBDKFO UËX
OBUPNJBTU TQPvSËE E[JFDJ MFD[POZDI XPvSPELBDI1PMTLJFK(SVQZ1FEJBUSZD[OFKET-FD[FOJB #JBBD[FLJ$IPOJBLËX 11(-#$
SP[QP[OBOZ[PTUB VD[UFSFDIPTËC
DPTUBOPXJPXT[ZTULJDI ESVHJDIOPXPUXPSËX<> *TUOJFK LPOUSPXFSTKF EPUZD[DF LPSFMBDKJ SP[XPKV SBLB UBSD[ZDZ [ XJFLJFN E[JFDLB X D[BTJF QJFSXT[FK
73
74
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS DIPSPCZOPXPUXPSPXFK< >7BTTJMPQP VMPV4FMMJO J XTQ <> UXJFSE[ F E[JFDJ T CBSE[JFK XSBMJXFOBOJFLPS[ZTUOFE[JBBOJF351POBEUP EV T[F ZDJF E[JFDLB QP [BLPÉD[FOJV MFD[FOJB )- NPF TQS[ZKB¾VKBXOJFOJVTJÂSBLBUBSD[ZDZQPXJFMVMBUBDI < >*OOJOBUPNJBTUOJFQPUXJFSE[BKLPSFMBDKJ XZTUÂQPXBOJBSBLBUBSD[ZDZ[NPET[ZNXJFLJFNQB DKFOUBXD[BTJFMFD[FOJB)-< >/BTJQBDKFODJ[SB LJFNUBSD[ZDZKBLPXUËSOZNOPXPUXPSFN CZMJXXJF LV J SPLVXD[BTJFSP[QP[OBOJB)- 3ËOJDF [EBÉ EPUZD[DF LPSFMBDKJ SP[XPKV SBLB UBSD[ZDZ[XJFLJFNE[JFDLBTCZ¾NPFTQPXPEPXB OF UBLF SËOJD XZTPLPvDJ EBXFL 35 ; EPOJFTJFÉ )BODPDLB J XTQ <> XZOJLB F NPE[JF PUS[ZNZ XBBEBXLJ35XZT[FOJNPET[FE[JFDJ8QSPHSB NBDI TUPTPXBOZDI QS[F[ 11(-#$ EBXLB 35 CZB [BMFOBKFEZOJFPETUPQOJB[BBXBOTPXBOJB)-4VHF SVKFTJÂSËXOJF FE[JFDJNPET[FTCBSE[JFKOBSB POFOBXZTUQJFOJFSBLBKVQS[ZOJT[ZDIEBXLBDI OBUPNJBTU EBXLJ XZT[F T UBL TBNP OJFCF[QJFD[OF XLBEZNXJFLV< > 8 QS[FDJXJFÉTUXJF EP XJÂLT[FHP QSBXEPQPEP CJFÉTUXBSP[XPKVSBLBUBSD[ZDZVLPCJFUXQPQVMBDKJ PHËMOFK XvSËEPTËCQPMFD[FOJV)-SBLUBSD[ZDZKFTU TUXJFSE[BOZ D[ÂvDJFK V NÂD[Z[O < > 0DFOJPOF QS[F[4LMBSBJXTQ<>33SP[XPKVSBLBVNÂD[Z[O XZOPTJ Q
V LPCJFU Q 1BDKFODJ OBT[FK ,MJOJLJ V LUËSZDI SP[QP[OBOP SBLB UBSD[ZDZUPMFUOJBE[JFXD[ZOBJNPE[JFOJFDXUZN TBNZNXJFLV 8vXJFUMFQPXZT[FHP LPOJFD[OFKFTUPCKÂDJFTUB TZTUFNBUZD[OLPOUSPM[CBEBOJFN64(UBSD[ZDZ XT[ZTULJDI PTËC QP QS[FCZUZN MFD[FOJV )- OBXFU QP PTJHOJÂDJV QFOPMFUOPvDJ BCZ X NJBSÂ XD[FvOJF XZLSZ¾FXFOUVBMOFQPXJLBOJBCÂEDFOBTUÂQTUXFN MFD[FOJBQS[FDJXOPXPUXPSPXFHP
"STFOFBV+$ 4QPO[P38 -FWJO%- J XTQ/POMZNQIP NBUPVT NBMJHOBOU UVNPST DPNQMJDBUJOH )PEHLJOmT EJTF BTF1PTTJCMFBTTPDJBUJPOXJUIJOUFOTJWFUIFSBQZ/&OHM+ .FE q $BOFMMPT (1 "STFOFBV +$ %F7JUB 75 8IBOH1FOH + +PIOTPO3&4FDPOENBMJHOBODJFTDPNQMJDBUJOH)PEHLJOmT EJTFBTFJOSFNJTTJPO-BODFU q $BSCPOF 11 ,BQMBO )4 .VTTIPGG , 4NJUIFST %8 5V CJBOB . 3FQPSU PG UIF $PNNJUUFF PO )PEHLJOmT EJTFBTF TUBHJOHDMBTTJGJDBUJPO$BODFS3FT q -JTUFS5" $SPXUIFS% 4VUDMJGGF4# JXTQ3FQPSUPGBDPN NJUUF DPOWFOFE UP EJTDVTT UIF FWBMVBUJPO BOE TUBHJOH PG QBUJFOUT XJUI )PEHLJOmT EJTFBTF $PUTXPMET .FFUJOH + $MJO0ODPM q -VLFT3+ #VUMFS++ )JDLT&#/BUVSBMIJTUPSZ)PEHLJOmT EJTFBTFBTSFMBUFEUPJUTQBUIPMPHJDBMQJDUVSF$BODFS q 4LMBS $ 8IJUUPO + .FSUFOT " J XTQ "COPSNBMJUJFT PG UIF UIZSPJE JO TVSWJWPST PG )PEHLJOmT EJTFBTF EBUB GSPN UIF $IJMEIPPE $BODFS 4VSWJWPS 4UVEZ + $MJO &OEPDSJOPM .FUBC q "DIBSZB 4 4BSBGPHMPV , -B2VBHMJB . J XTQ 5IZSPJE OFPQMBTNT BGUFS UIFSBQFVUJD SBEJBUJPO GPS NBMJHOBODJFT EVSJOHDIJMEIPPEPSBEPMFTDFODF$BODFS q )BODPDL4- $PY34 .D%PVHBMM*35IZSPJEEJTFBTFTBGUFS USFBUNFOUPG)PEHLJOmTEJTFBTF/&OHM+.FE q #IBUJB4 3BNTBZ/,$ #BOUMF+1 .FSUFOT" 3PCJTPO-- 5IZSPJEBCOPSNBMJUJFTBGUFSUIFSBQZGPS)PEHLJOmTEJTFBTF JODIJMEIPPE0ODPMPHJTU q 7BO 4BOUFO ). 7VMTNB 5 %JKLHSBBG .( J XTQ /P EB NBHJOHFGGFDUPGDIFNPUIFSBQZJOBEEJUJPOUPSBEJPUIFSBQZ POUIFUIZSPJEBYJTJOZPVOHBEVMUTVSWJWPSTPGDIJMEIPPE DBODFS+$MJO&OEPDSJOPM.FUBC q #VCBB) (PXBDLJ+ -FHBT[FXTLJ5 4PÉUB+BLJND[ZL% +BOJL.PT[BOU" 4[D[FQBÉTLJ50DFOBVMUSBTPOPHSBGJD[
Piśmiennictwo ,PXBMD[ZL+3 %VELJFXJD[&$[ÂTUPv¾XZTUÂQPXBOJBOP XPUXPSËX[PvMJXZDIVE[JFDJX1PMTDFJNPMJXPvDJXD[F TOFHPSP[QP[OBXBOJB1S[FHM1FEJBUS q &BTTPO&$ 3VTTFM.)5IFDVSFPG)PEHLJOmTEJTFBTF#S .FE+ q #BMXJFS[ 8 1SPHSBN QPTUÂQPXBOJB UFSBQFVUZD[OFHP X DIPSPCJF )PEHLJOB V E[JFDJ 3P[QSBXB IBCJMJUBDZKOB $PMMFHJVN.FEJDVN6+ ,SBLËX :BIBMPN+ .BVDI15IFJOWPMWFEGJFMEJTCBDLJTTVFTJO EFMJOFBUJOHUIFSBEJBUJPOJO)PEHLJOATEJTFBTF"OO0ODPM 4VQQMq ,BQMBO)4)PEHLJOmTEJTFBTF)BSXBSE6OJXFSTJUZ1SFTT $BNCSJEHF #BMXJFS[8 .PSZM#VKBLPXTLB" %PQPXTLB5JJO1POBE MFUOJFEPvXJBED[FOJB1PMTLJFK(SVQZET-FD[FOJB#JB BD[FLJ$IPOJBLËXXMFD[FOJVDIPSPCZ)PEHLJOBVE[JFDJ JNPE[JFZQPQSBXBXZMFD[BMOPvDJJ[NOJFKT[FOJFQPXB OZDIQPXJLBÉ1S[FHM-FL 4VQMq
OB UBSD[ZDZ QBDKFOUËX XZMFD[POZDI [ DIPSPCZ )PEHLJOB 8JBE-FL 4VQMq *OTLJQ1%5IZSPJEDBODFSBGUFSSBEJPUIFSBQZGPSDIJMEIPPE DBODFS.FE1FEJBUS0ODPM q 3PO& -VCJO+) 4IPSF3&JJO5IZSPJEDBODFSBGUFSFYQP TVSFUPFYUFSOBMSBEJBUJPOBQPPMFEBOBMZTJTPGTFWFOTUV EJFT3BEJBU3FT q (SFFOF.) 8JMTPO+4FDPOEDBODFSGPMMPXJOHMZNQIBUJD BOE IFNBUPQPJFUJD DBODFST JO $POOFDUJDVU 8 /BUJPOBM$BODFS*OTUJUVUF.POPHSBQI8BTIJOHUPO%$ (PWFSONFOU1SJOUJOH0GGJDF q 7BTTJMPQPVMPV4FMMJO 3 .BOBHFNFOU PG QBQJMMBSZ UIZSPJE DBODFS0ODPMPHZ q $SPN%# ,BTUF4$ 5VCFSHFO%( (SFFOXBME$" 4IBSQ (# )VETPO .. 6MUSBTPOPHSBQIZ GPS UIZSPJE TDSFFOJOH BGUFSIFBEBOEOFDLJSSBEJBUJPOJODIJMEIPPEDBODFSTVSWJ WPST.FE1FEJBUS0ODPM q ,PXBMD[ZL+3 /VS[ZÉTLB+ "SNBUB+JJO4FDPOENBMJ HOBOUOFPQMBTNTJODIJMESFOBNVMUJDFOUFSTUVEZPG5IF Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
PRACE KAZUISTYCZNE / CASE REPORTS 1PMJTI1FEJBUSJD-FVLFNJB-ZNQIPNB(SPVQ.FE1FEJBUS 0ODPM q 4DIOFJEFS"# 3PO& -VCJO+) 4UPWBMM. (JFSMPXTLJ5$ %PTFSFTQPOTFSFMBUJPOTIJQTGPSSBEJBUJPOJOEVDFEUIZSPJE DBODFSBOEUIZSPJEOPEVMFTFWJEFODFGPSUIFQSPMPOHFEFG GFDUTPGSBEJBUJPOPOUIFUIZSPJE+$MJO&OEPDSJOPM.FUBC q
Pediatria Polska tom 85, nr 1, st yc zeń – lut y 2010
5VDLFS." +POFT1) #PJDF+%+SJJO5IFSBQFVUJDSBEJB UJPOBUBZPVOHBHFJTMJOLFEUPTFDPOEBSZUIZSPJEDBODFS 5IFMBUFFGGFDUTTUVEZHSPVQ$BODFS3FT q
75