Wyniki zastosowania systemu implantu ślimakowego w grupie nastoletnich oraz młodych dorosłych pacjentów z głuchotą pre- i postlingwalną

59 :\QLNL]DVWRVRZDQLDV\VWHPXLPSODQWXĂOLPDNRZHJR ZbJUXSLHQDVWROHWQLFKRUD]PïRG\FKGRURVï\FKSDFMHQWöZ ]bJïXFKRWÈSUHLbSRVWOLQJZDOQÈ 7KHUHVXOWVRIFRFKOHDULPSODQWDWLRQLQWHHQDJHUVDQG\RXQJDGXOWSDWLHQWV ZLWKSUHDQGSRVWOLQJXDOW\SHRIGHDIQHVV =X]DQQD’XNDV]HZLF]0DJGDOHQD/DFKRZVND/LGLD0LNRïDMHZVND .U]\V]WRI0RUDZVNL.D]LPLHU]1LHPF]\N SUMMARY $LP7KHDLPRIWKLVVWXG\ZDVWRHYDOXDWHSRVVLEOHDQGDFKLHYHGUHVXOWVRI FRFKOHDULPSODQWDWLRQLQDJURXSRISUHDQGSRVWOLQJXDOGHDIHQHGWHHQ DJHUVDQG\RXQJDGXOWSDWLHQWV,WZDVDVVXPHGWKDWWKHPHDVXUHRIVXFFHVV RIFRFKOHDULPSODQWDWLRQVKRXOGEHVXEMHFWLYHLQGLYLGXDODVVHVVPHQWPDGH E\WKHSDWLHQWKLPVHOIKRZHYHUEDVHGRQWKHEDVLFSRLQWVGHğQHGE\WKH FRFKOHDULPSODQWWHDPZKLFKMRELVDPRQJWKHRWKHUVWKHDVVHVVPHQWEHIRUH WKHVXUJHU\ 0DWHULDODQGPHWKRGVSDWLHQWVLQWRWDOZLWKSUHDQGSRVWOLQJXDOGHDIQHVV ļ\HDUVRIDJH XQGHUZHQWFRFKOHDULPSODQWDWLRQDQGZHUHIROORZHGXS LQWKH'HSDUWPHQWRI2WRODU\QJRORJ\DWWKH0HGLFDO8QLYHUVLW\RI:DUVDZ$OO SDWLHQWVXQGHUZHQWWKHDXGLRORJLFDOSV\FKRORJLFDODQGORJRSDHGLFHYDOXDWLRQ EHIRUHDQGDIWHUWKHVXUJHU\DVZHOODVLQWKHIROORZXSSURFHGXUHGXULQJ VXEVHTXHQWFRQWUROYLVLWVLQWKH'HSDUWPHQW 5HVXOWV,WZDVIRXQGWKDWSRVWOLQJXDOO\GHDIHQHGSDWLHQWVDFKLHYHGVLJQLğ FDQWO\EHWWHUUHVXOWVDIWHULPSODQWDWLRQFRPSDULQJWRWKHLUSUHOLQJXDOSHHUV 7KHVXEMHFWLYHDVVHVVPHQWRIKHDULQJLPSURYHPHQWDQGXVHIXOQHVVRIWKH GHYLFHLQERWKJURXSVZDVSRVLWLYH7ZR\HDUVDIWHUVXUJHU\WKUHHSUHOLQJXDO SDWLHQWVVWRSSHGXVLQJWKHV\VWHPRIFRFKOHDULPSODQW &RQFOXVLRQV3DWLHQWVZLWKSRVWOLQJXDOGHDIQHVVDFKLHYHGODUJHEHQHğWVIURP FRFKOHDULPSODQWV,WVHHPVWKDWWKHXVHRIVXFKGHYLFHLQ\RXQJSDWLHQWVZLWK SUHOLQJXDOW\SHRIGHDIQHVVGHVSLWHWKHODFNRIEHQHğWVLQXQGHUVWDQGLQJWKH VSHHFKLQWKHDXGLWRU\ZD\WKHODFNRILPSURYHPHQWRIODQJXDJHVNLOOVDQG DUWLFXODWLRQLVQRWV\QRQ\PRXVZLWKWKHUDSHXWLFIDLOXUH7KHğQDOHYDOXDWLRQRI HIIHFWLYHQHVVRIFRFKOHDULPSODQWDWLRQVKRXOGFRQVLGHUWKHXVHURSLQLRQDVZHOO

ŅE\3ROVNLH7RZDU]\VWZR2WRU\QRODU\QJRORJöZ ļ&KLUXUJöZ*ïRZ\L6]\L 2WU]\PDQR5HFHLYHG  =DDNFHSWRZDQRGRGUXNX$FFHSWHG  .DWHGUDL.OLQLND2WRODU\QJRORJLL:DUV]DZVNLHJR 8QLZHUV\WHWX0HG\F]QHJR .LHURZQLN.OLQLNL3URIHVRUGUKDEPHG .D]LPLHU]1LHPF]\N :NïDGSUDF\DXWRUöZ$XWKRUVFRQWULEXWLRQ :JNROHMQRĂFL .RQIOLNWLQWHUHVX&RQIOLFWVRILQWHUHVW $XWRU]\SUDF\QLH]JïDV]DMÈNRQIOLNWXLQWHUHVöZ $GUHVGRNRUHVSRQGHQFML/ $GGUHVVIRUFRUUHVSRQGHQFH LPLÚLQD]ZLVNR=X]DQQD’XNDV]HZLF] DGUHVSRF]WRZ\ .DWHGUDL.OLQLND2WRODU\QJRORJLL :DUV]DZVNLHJR8QLZHUV\WHWX0HG\F]QHJR XO%DQDFKDD :DUV]DZD WHOb ID[b HPDLO]X]DQQDOXNDV]HZLF]#ZSSO

+DVïDLQGHNVRZHLPSODQWĂOLPDNRZ\DXGLRPHWULDWRQDOQDDXGLRPHWULDZROQHJR SRODJïÚERNLQLHGRVïXFKSUHOLQJZDOQ\JïÚERNLQLHGRVïXFKSRVWOLQJZDOQ\ .H\ZRUGVFRFKOHDULPSODQWSXUHWRQHDXGLRPHWU\IUHHğHOGDXGLRPHWU\SUHOLQ JXDOGHDIQHVVSRVWOLQJXDOGHDIQHVV

:VWÚS Wielokrotnie zadawanym pytaniem podczas kwalifikacji nastoletnich i młodocianych pacjentów do operacji wszczepienia implantu ślimakowego jest wymiar oczekiwanych korzyści, a co za tym idzie, możliwości osiągnięcia „sukcesu”, zarówno w sensie obiektywnym, jak i subiektywnym (poprawa słyszenia i jej konsekwencje). Niniejsza praca podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie dotyczące efektów implantacji u tych pacjentów.

&HOSUDF\ Celem pracy była retrospektywna ocena spodziewanych, jak i osiąganych korzyści z zastosowania implantu

ślimakowego w grupie nastoletnich oraz młodych dorosłych pacjentów z głuchotą pre- i postlingwalną, oraz określenie wytycznych do sposobu ich oceny.

0DWHULDïLbPHWRGD W latach 2002–2010 w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego wszczepiono protezę ślimakową i poddano obserwacji 36 pacjentów z głębokim niedosłuchem w wieku od 13 do 23 lat (16 kobiet, 20 mężczyzn). Chorych podzielono na dwie grupy ze względu na czas wystąpienia niedosłuchu, na pacjentów z niedosłuchem typu prelingwalnego (n=26) i postlin-

3 R O V N L  3 U ] H J O È G  2 W R U \ Q R O D U \ Q J R O R J L F ] Q \  W R P     Q U     O L V W R S D G    

3RO3U]HJOÈG 2WRU\QRODU\QJRO  

60 gwalnego (n=10). Średnia wieku pacjentów z głuchotą prelingwalną wynosiła 17 lat (SD=2,87), z niedosłuchem postlingwalnym również 17 lat (SD=3,41). Próg słuchu w uchu zakwalifikowanym do operacji wszczepienia protezy ślimakowej wynosił powyżej 90 dBHL w paśmie mowy, w aparatach słuchowych powyżej 50 dBHL. Wszystkie osoby korzystały z aparatów słuchowych na jedno lub dwoje uszu przed operacją i nie osiągały w nich dobrych efektów słuchowych dla rozumienia mowy lub percepcji dźwięków otoczenia. Pacjenci z grupy prelingwalnej prezentowali różny poziom komunikacji językowej, a część z nich posługiwała się językiem migowym (język migowy 8 osób, mowa 16, język migowy/mowa 2). Pacjenci postlingwalni komunikowali się w języku polskim na poziomie prawidłowym. W badaniu psychologicznym wszyscy pacjenci osiągnęli wyniki w normie dla wieku i mieli pozytywne oczekiwania wobec implantu ślimakowego, określone odrębnie dla każdej grupy pacjentów. Zastosowano następujące systemy implantu ślimakowego: Advanced Bionics – 6 pacjentów, Digisonic 20 elektrod – 11 pacjentów, Digisonic Convex – 1 pacjent, Digisonic Binaural – 2 pacjentów, Nucleus 24 – 4 pacjentów, Nucleus Freedom – 12 pacjentów. Pacjenci poddani zostali ocenie audiologicznej, logopedycznej oraz psychologicznej. Przed operacją u chorych wykonano standardowe badania przewidziane w procedurze kwalifikacyjnej. W badaniu audiologicznym posłużono się testem audiometrii tonalnej progowej, audiometrii tonalnej i słownej w wolnym polu słuchowym w oparciu o aparaty słuchowe (ocena słuchu bez i w aparatach słuchowych), wykonano również badanie obiektywne oceny progów słyszenia za pomocą słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu (ABR) oraz audiometrię impedancyjną. W badaniu logopedycznym posłużono się m. in. Skalą Umiejętności Językowych oraz Oceną Percepcji Słuchowej [1], określając stopień komunikacji w języku polskim oraz poziom percepcji słuchowej. Przeprowadzono konsultację psychologiczną, podczas której zbadano pacjentów testem określającym poziom inteligencji ogólnej (Test Matryc Ravena). Wszyscy byli informowani o tym, jakich efektów słuchowych można, a jakich nie należy się spodziewać po zastosowaniu systemu implantu ślimakowego. Spodziewane efekty podzielono na dwie części dla każdej z badanych grup: oczekiwania możliwe do realizacji oraz „mało realne” do osiągnięcia w pełni. Założenia te zostały sformułowane w Klinice Otolaryngologii WUM w oparciu o doniesienia literatury światowej oraz własne doświadczenia [2–4]. I. Grupa pacjentów z głuchotą prelingwalną 1.Możliwe do realizacji oczekiwania w stosunku do efektów implantacji ślimakowej: a) poprawa progów słyszenia, b) poprawa rozumienia mow y na drodze słuchowo-wzrokowej,

c) możliwość słuchania muzyki. 2. „Mało realne” do osiągnięcia w pełni: a) rozumienie mowy na drodze tylko słuchowej, b) możliwość rozumienia mowy w telewizji, rozmowy przez telefon, c) poprawa artykulacji, d) znaczna poprawa umiejętności językowych. II Grupa pacjentów z głuchotą postlingwalną 1. Możliwe do realizacji oczekiwania w stosunku do efektów implantacji ślimakowej: a) poprawa progów słyszenia, b) poprawa rozumienia mowy na drodze tylko słuchowej, c) możliwość rozumienia mowy w telewizji, słuchania muzyki, rozmowy przez telefon. 2. „Mało realne” do osiągnięcia w pełni: a) swobodne rozumienie rozmowy w grupie osób, b) słyszenie muzyki w ten sam sposób jak przed utratą słuchu. W procedurze pooperacyjnej wykonywano ponownie badania audiologiczne oraz oceniano pacjentów po względem logopedycznym i psychologicznym. Zastosowano następujące badania i testy: audiometria tonalna oraz słowna w wolnym polu słuchowym, Skala Umiejętności Językowych oraz Skala Oceny Percepcji Słuchowej [1]. Podczas wizyt kontrolnych w Klinice pacjenci odpowiadali także na pytania dotyczące częstotliwości używania systemu implantu ślimakowego oraz subiektywnie oceniali efekty słuchowe w 4-stopniowej skali opracowanej w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Skala częstotliwości używania systemu implantu ślimakowego: 0 – pacjent nie używa systemu, 1 – pacjent używa systemu przez kilka godzin dziennie, 2 – pacjent używa systemu przez cały dzień. Indywidualna, ogólna ocena funkcjonowania systemu implantu ślimakowego: 1 – „przeszkadza mi”, 2 – „nie pomaga, ale nie przeszkadza”, 3 – „poprawia słyszenie, bez rewelacji”, 4 – „nie mogę się bez niego obejść”.

Wyniki Badania audiometryczne U wszystkich pacjentów po operacji wszczepienia protezy ślimakowej nastąpiła stopniowa poprawa progów słyszenia w audiometrii w wolnym polu słuchowym. Tabela I przedstawia progi słyszenia w wolnym polu słuchowym z włączonym implantem ślimakowym na przestrzeni czasu od pierwszego ustawienia parametrów procesora mowy do 2 lat regularnej kontroli. Na każdym z etapów wykonania pomiaru poziomu słyszenia w wolnym polu słuchowym pacjenci z grupy prelingwalnej osiągali słabsze wyniki niż w grupie postlingwalnej. Zauważono również, iż w grupie osób

3 R O V N L  3 U ] H J O È G  2 W R U \ Q R O D U \ Q J R O R J L F ] Q \  W R P     Q U     O L V W R S D G    

61 Tabela I.8ĂUHGQLRQHZ\QLNLDXGLRPHWULLWRQDOQHMZbZROQ\PSROXVïXFKRZ\PXbSDFMHQWöZ]bLPSODQWHPĂOLPDNRZ\P ]bSUHRUD]SRVWOLQJZDOQ\PW\SHPJïXFKRW\SRSLHUZV]\PXVWDZLHQLXSURFHVRUDPRZ\RUD]SöïURNXURNLbODWD SöěQLHM 7DEOH,0HDQSXUHWRQHKHDULQJWKUHVKROGVPHDVXUHGLQIUHHğHOGLQSDWLHQWVZLWKSUHDQGSRVWOLQJXDOGHDIQHVVXVLQJFRFKOHDU LPSODQWVUHVXOWVDIWHUWKHğUVWğWWLQJDQGPRQWKV\HDUDQG\HDUVDIWHU

&]DVRFHQ\DXGLRORJLF]QHM *UXSD SRXVWDZLHQLXSDUDPHWUöZ SDFMHQWöZ SURFHVRUDPRZ\

3UHOLQ JZDOQ\ typ JïXFKRW\

Postlin JZDOQ\ typ JïXFKRW\

3UöJVï\V]HQLDZbZROQ\PSROXZbLPSODQFLHĂOLPDNRZ\PGODGDQHMJUXS\ G%+/ +]

+]

+=

+=

ĂUHGQLD

SD

ĂUHGQLD

SD

ĂUHGQLD

SD

ĂUHGQLD

SD

SRSLHUZV]\PXVWDZLHQLX

















PLHVLÚF\SR

















SRURNX

















SRODWDFK

















2VLÈJQLÚWDSRSUDZDSURJX Vï\V]HQLDUöĝQLFDPLÚG]\ SURJLHPSRODWDFKDbSR SLHUZV]\PXVWDZLHQLX



SRSLHUZV]\PXVWDZLHQLX

















PLHVLÚF\SR

















SRURNX

















SRODWDFK

















2VLÈJQLÚWDSRSUDZDSURJX Vï\V]HQLDUöĝQLFDPLÚG]\ SURJLHPSRODWDFKDbSR SLHUZV]\PXVWDZLHQLX





postingwalnych na wyższych częstotliwościach, mianowicie 2000 Hz i 4000 Hz, nastąpiła zdecydowana regularna poprawa progów słyszenia w ciągu dwóch lat, odpowiednio o 15,5 dB i 22 dB. W grupie prelingwalnej odnotowano podobne zjawisko, największą poprawę progów słyszenia dla częstotliwości 2000 Hz i 4000 Hz, odpowiednio o 20 dB i 29,04 dB. Ocena logopedyczna – Skala Oceny Językowej W chwili operacji zarówno pacjenci prelingwalni, jak i postlingwalni mieli ukonstytuowany pewien poziom umiejętności językowych. Nie zmienił się on pod wpływem używania systemu implantu ślimakowego oraz rehabilitacji. Ocena Percepcji Słuchowej W tabeli II przedstawiono średnie wyniki testu Oceny Percepcji Słuchowej w obu grupach pacjentów. Na skutek stosowania systemu implantu ślimakowego u wszystkich pacjentów nastąpiła poprawa poziomu percepcji słuchowej. Poziom wyjściowy dla grupy osób prelingwalnych (w oparciu o aparaty słuchowe) był wyższy (różnica 0,63) w porównaniu z grupą postlingwalną. Natomiast po dwóch latach od pierwszego dopasowania procesora mowy zdecydowanie lepsze wyniki osiągnęła grupa pacjentów z głuchotą postlingwalną (różnica 1,07).











Częstość użytkowania implantu ślimakowego przez pacjentów w obu badanych grupach Po dwóch latach od operacji wszczepienia protezy ślimakowej wszyscy pacjenci z grupy osób z głębokim niedosłuchem typu postlingwalnego twierdzili, iż używają procesora przez cały dzień. W grupie osób z głuchotą prelingwalną zdecydowana większość pacjentów używała go przez cały dzień (n=18, 69%), kilka osób (n=5, 19%) przyznało, iż korzystało z systemu implantu tylko parę godzin dziennie, natomiast 3 osoby (12%) stwierdziły, iż z różnych przyczyn nie używają procesora mowy w ogóle (Tab. III). Realizacja postawionych celów Realizacja podstawowego celu z zastosowania systemu implantu ślimakowego, jakim jest poprawa progów słyszenia, została osiągnięta u wszystkich zaimplantowanych osób z głębokim niedosłuchem postlingwalnym (100%) oraz u 25 na 26 osób z niedosłuchem prelingwalnym (96,15%). U 100% osób postlingwalnych nastąpiła poprawa rozumienia mowy na drodze tylko słuchowej, a u 60% osób z tej grupy udało się osiągnąć efekt pozwalający na swobodne rozumienie mowy z telewizji, radio i telefonu. 69% osób z niedosłuchem prelingwalnym zauważyło znaczną poprawę rozumienia

3 R O V N L  3 U ] H J O È G  2 W R U \ Q R O D U \ Q J R O R J L F ] Q \  W R P     Q U     O L V W R S D G    

62 Tabela II.:\QLNLWHVWX2FHQ\3HUFHSFML6ïXFKRZHMĂUHGQLDZDUWRĂÊRFHQ\GODGDQHMJUXS\LbRGFK\OHQLHVWDQGDUGRZH  XbSDFMHQWöZ]bLPSODQWHPĂOLPDNRZ\P]bSUHRUD]SRVWOLQJZDOQ\PW\SHPJïXFKRW\ 7DEOH,,0HDQUHVXOWVRIDXGLWRU\SHUFHSWLRQWHVWLQSDWLHQWVZLWKSUHDQGSRVWOLQJXDOGHDIQHVVXVLQJFRFKOHDULPSODQWV *UXSDSDFMHQWöZ

3U]HGRSHUDFMÈ OXEDSDUDW\VïXFKRZH

ODWDSRRSHUDFML V\VWHPLPSODQWXĂOLPDNRZHJR

¥UHGQLD

SD

ĂUHGQLD

SD

3UHOLQJZDOQ\W\SJïXFKRW\









3RVWOLQJZDOQ\W\SJïXFKRW\









Tabela III.&]ÚVWRĂÊXĝ\WNRZDQLDV\VWHPXLPSODQWXĂOLPDNRZHJRXbSDFMHQWöZ]bLPSODQWHPĂOLPDNRZ\P]bSUHRUD] SRVWOLQJZDOQ\PW\SHPJïXFKRW\QDSU]HVWU]HQLGZöFKODWRGRSHUDFML 7DEOH,,,+RZRIWHQSDWLHQWVLQERWKDQDO\]HGJURXSVSUHDQGSRVWOLQJXDOGHDIHQHGSDWLHQWV ZHUHXVLQJWKHLUFRFKOHDU LPSODQWVGXULQJWZR\HDUVSHULRGDIWHULPSODQWDWLRQ &]ÚVWRĂÊXĝ\WNRZDQLDV\VWHPXLPSODQ WXĂOLPDNRZHJR

*UXSDSDFMHQWöZ 3UHOLQJZDOQ\W\SJïXFKRW\

3RVWOLQJZDOQ\W\SJïXFKRW\

1LHXĝ\ZD





8ĝ\ZDSU]H]SDUÚJRG]LQG]LHQQLH





8ĝ\ZDSU]H]FDï\G]LHñ





mowy na drodze słuchowo-wzrokowej, 65% twierdziło, iż muzyka dzięki systemowi implantu ślimakowego brzmiała w ich ocenie subiektywnej korzystniej niż przed operacją. Korzyści przedstawione pacjentowi przed operacją jako „mało realne” do osiągnięcia zostały częściowo zrealizowane w grupie osób postlingwalnych, w której 50% badanych stwierdziło, że muzyka brzmiała równie dobrze, jak w okresie przed utratą słuchu. U żadnej z tych osób jednak nie udało się osiągnąć poziomu swobodnego rozumienia mowy w grupie kilkuosobowej. W przypadku implantowanych pacjentów z głuchotą prelingwalną tylko jeden pacjent uzyskał ograniczoną możliwość rozumienia mowy na drodze słuchowej i przy tym także możliwość prowadzenia rozmowy telefonicznej ze znanym rozmówcą (Tab. IV). Subiektywna ocena osiągniętych efektów słuchowych z systemu implantu ślimakowego Najbardziej zadowoloną grupą pacjentów z efektów słuchowych implantacji ślimakowej okazała się grupa pacjentów postlingwalnych. 80% osób w tej grupie stwierdziło, że nie byłoby w stanie funkcjonować bez procesora mowy, pozostałe osoby pomimo zauważonej przez nich poprawy słyszenia nie potwierdziły takiej konieczności. Większość pacjentów w grupie prelingwalnej wyraziła pozytywną opinię na temat osiąganych korzyści z systemu implantu ślimakowego, z czego 38% widziało nieodzowną potrzebę używania procesora mowy na co dzień, natomiast 46% stwierdziło zauważalną poprawę słyszenia, ale nie odczuwało konieczności stosowania procesora mowy przez cały

dzień. W grupie tej 2 osoby uważały, iż system implantu ślimakowego przeszkadzał im w codziennym życiu. Dwóm innym, mimo iż nie przeszkadzał w codziennym funkcjonowaniu, także nie pomagał (relacjonowane jako brak odczuwalnych korzyści słuchowych) (Tab. V).

2PöZLHQLH Powszechnie wiadomo, iż system implantu ślimakowego jest korzystną formą protezowania głębokiego niedosłuchu [3, 5]. Ocenia się także, iż największe korzyści z tej metody leczenia głuchoty odnoszą osoby z postlingwalnym typem niedosłuchu [3–5] oraz dzieci zaimplantowane w pierwszych latach życia [5, 6]. Kwestia implantacji starszych dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych z niedosłuchem prelingwalnym jest dyskusyjna [3, 4, 7] z powodu miernych efektów dla percepcji mowy. Należy jednak zastanowić się nad tym, jak zostanie zdefiniowane wyrażenie „korzyść z implantu” czy też „sukces implantacji”, aby móc je ocenić. Wydaje się, iż pytanie o oszacowanie wad i zalet implantu ślimakowego nie powinno należeć wyłącznie do logopedów ani też audiologów, ale także do samych zainteresowanych, czyli pacjentów korzystających z tej metody protezowania narządu słuchu. Często spotyka się próbę podsumowania korzyści płynących z implantacji, tworzenia narzędzi, pozwalających na ich liczbowe zestawienia [1, 8, 9]. Wielokrotnie ostateczna ocena korzyści logopedycznych oraz audiologicznych z systemu implantu ślimakowego u młodzieży z prelingwalnym typem niedosłuchu, a także zmierzenie się z oczekiwaniami oraz niezrealizowanymi

3 R O V N L  3 U ] H J O È G  2 W R U \ Q R O D U \ Q J R O R J L F ] Q \  W R P     Q U     O L V W R S D G    

63 Tabela IV.=HVWDZLHQLHUHDOL]DFMLRF]HNLZDñZREHFV\VWHPXLPSODQWXĂOLPDNRZHJRZbREXJUXSDFKLPSODQWRZDQ\FK SDFMHQWöZļ]bJïXFKRWÈW\SXSUHRUD]SRVWOLQJZDOQHJR 7DEOH,95HDOLVWLFDQGXQUHDOLVWLFH[SHFWDWLRQVWRZDUGVHIIHFWLYHQHVVRIXVLQJFRFKOHDULPSODQWVLQERWKDQDO\]HGJURXSVļSUH DQGSRVWOLQJXDOGHDIHQHGSDWLHQWV 2F]HNLZDQLDSDFMHQWöZ ZbVWRVXQNXGRHIHNWöZ LPSODQWDFMLĂOLPDNRZHM

PRĝOLZH GRUHDOL]DFML

ķPDïRUHDOQHĵ GRRVLÈJQLÚFLD

*UXSDSDFMHQWöZ]bJïXFKRWÈSUHOLQJZDOQÈ

*UXSDSDFMHQWöZ]bJïXFKRWÈSRVWOLQJZDOQÈ

HIHNW

UHDOL]DFMD

HIHNW

UHDOL]DFMD

3RSUDZDSURJöZVï\V]HQLD



3RSUDZDSURJöZVï\V]HQLD



3RSUDZDUR]XPLHQLDPRZ\ QDGURG]HVïXFKRZRZ]URNRZHM



3RSUDZDUR]XPLHQLDPRZ\ QDGURG]HW\ONRVïXFKRZHM



0RĝOLZRĂÊVïXFKDQLDPX]\NL



0RĝOLZRĂÊUR]XPLHQLDPRZ\ ZbWHOHZL]MLVïXFKDQLDPX]\NL UR]PRZ\SU]H]WHOHIRQ



Rozumienie mowy QDGURG]HW\ONRVïXFKRZHM



6ZRERGQHUR]XPLHQLHUR]PRZ\ ZbJUXSLHRVöE



0RĝOLZRĂÊUR]XPLHQLDPRZ\ ZbWHOHZL]MLUR]PRZ\ SU]H]WHOHIRQ



3RSUDZDDUW\NXODFML



6ï\V]HQLHPX]\NLZbWHQVDP VSRVöEMDNSU]HGXWUDWÈVïXFKX



=QDF]QDSRSUDZD XPLHMÚWQRĂFLMÚ]\NRZ\FK



Tabela V.2FHQDRVLÈJQLÚW\FKHIHNWöZVïXFKRZ\FK]bV\VWHPXLPSODQWXĂOLPDNRZHJRZbREXJUXSDFKLPSODQWRZDQ\FK SDFMHQWöZļ]bJïXFKRWÈW\SXSUHRUD]SRVWOLQJZDOQHJR 7DEOH9+RZSDWLHQWVZLWKSUHDQGSRVWOLQJXDOGHDIQHVVGHVFULEHWKHLUUHODWLRQVKLSWRWKHLUFRFKOHDULPSODQWV 2NUHĂOHQLHVï\V]HQLD

*UXSDSDFMHQWöZ 3UHOLQJZDOQ\W\SJïXFKRW\

3RVWOLQJZDOQ\W\SJïXFKRW\

ķSU]HV]NDG]DPLĵ





ķQLHSRPDJDDOHQLHSU]HV]NDG]Dĵ





ķSRSUDZLDVï\V]HQLHEH]UHZHODFMLĵ





ķQLHPRJÚVLÚEH]QLHJRREHMĂÊĵ





nadziejami, zniechęca do podejmowania się implantacji w tej grupie pacjentów. Celem niniejszego opracowania była próba oszacowania korzyści z implantu ślimakowego w odniesieniu do realizacji wytyczonych uprzednio celów i oczekiwań zarówno u postlingwalnych, jak i prelingwalnych nastolatków i młodych osób dorosłych. Założono, iż implant ślimakowy będzie rozpatrywany tylko jako urządzenie służące poprawie słyszenia, a pacjenci ocenią sami, na ile im to urządzenie jest w stanie pomóc. Narzędzia do subiektywnej oceny użytkownika implantu ślimakowego zostały przygotowane w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dotyczą one pytań o częstość używania procesora mowy oraz ocenę słyszenia. Zostały one skonstruowane na podstawie wieloletniego doświadczenia w obserwacji nastoletnich pacjentów implantowanych w naszej Klinice.

Niezależnie od podejścia do oceny korzyści, podobnie jak w literaturze światowej, zauważa się różnice w osiągnięciach obu grup pacjentów, zarówno na płaszczyźnie audiologicznej, jak i logopedycznej (tj. progów słyszenia, rozumienia mowy na drodze słuchowej, poziomu językowego i artykulacji) [4, 9, 10]. Pacjenci z głuchotą prelingwalną korzystający z systemu implantu ślimakowego osiągają bardzo słabe korzyści dla rozumienia mowy na drodze słuchowej. Dotyczy to także oceny psychologiczno-społecznej poziomu np. satysfakcji z życia społecznego czy emocjonalnego [8]. Jednakże samodzielna ocena osiągniętych korzyści, rozpatrywanych osobno w obu grupach i w odniesieniu do realnych oczekiwań, w powyższym badaniu wypada porównywalnie i pozytywnie zarówno dla pacjentów postlingwalnych, jak i prelingwalnych. Dotyczy to 100% osób w grupie postlingwalnej i 84% w grupie prelin-

3 R O V N L  3 U ] H J O È G  2 W R U \ Q R O D U \ Q J R O R J L F ] Q \  W R P     Q U     O L V W R S D G    

64 gwalnej. W ostatniej grupie 3 pacjentów zrezygnowało z używania systemu implantu ślimakowego – przyczyny tej decyzji są złożone i wymagają pogłębionej analizy na poziomie zależności psychologiczno-społecznych.

3,¥0,(11,&7:2 1.

Łukaszewicz Z, Soluch P, Niemczyk K, Lachowska M. Korelacja zmian w funkcjonowaniu słuchowo-werbalnym pacjentów po wszczepieniu implantu ślimakowego z ich oceną w badaniu pozytonowej emisyjnej tomografii komputerowej (PET). Otolaryngol Pol, 2010;64(7):10–16.

Wnioski

2.

W prezentowanej pracy podsumowano wyniki audiologiczne oraz badania Skalą Umiejętności Językowych i Skalą Oceny Percepcji Słuchowej, a także samodzielną subiektywną ocenę pacjentów dotyczącą zrealizowanych oczekiwań wobec systemu implantu ślimakowego jako protezy narządu słuchu. Z zaprezentowanych wyników badań wynika, iż po operacji: 1. Znacznie poprawił się próg słyszenia oraz zakres słyszanych częstotliwości u wszystkich pacjentów. 2. Nie odnotowano zmian w badaniu Skalą Oceny Językowej w żadnej z grup pacjentów. 3. Nastąpiła znacząca poprawa wyników w Ocenie Percepcji Słuchowej zarówno u pacjentów z głębokim niedosłuchem pre-, jak i postlingwalnym. 4. Większość pacjentów osiągnęła stosunkowo wcześnie postawione początkowo cele dotyczące zastosowania implantu ślimakowego. 5. System implantu ślimakowego jest postrzegany przez pacjentów postlingwalnych jako proteza słuchu nieodzowna do codziennego funkcjonowania i adekwatna do poziomu słyszenia. 6. Ocena korzyści z systemu implantu ślimakowego w grupie osób prelingwalnych, chociaż u większości osób wypada pozytywnie, nie jest adekwatna do poziomu słyszenia. Należy przeanalizować przyczyny, dla których niewielka liczba pacjentów w grupie z głuchotą prelingwalną, mimo uzyskania wiedzy w procesie kwalifikacji na temat możliwości urządzenia, a także potwierdzonej w badaniach poprawy progów słyszenia po operacji, rezygnuje z używania systemu implantu ślimakowego.

Łukaszewicz-Moszyńska Z, Mikołajewska L, Woźniak A, Kurpińska D, Kaczorowska M, Paprocki A, Niemczyk K. Logopedyczna ocena wyników leczenia głębokiego niedosłuchu za pomocą wielokanałowych wszczepów ślimakowych w grupie pacjentów dorosłych. Audiofonologia, 2005;28:67–73.

3.

Dawson PW, Blamey PJ, Rowland LC, Dettman SJ, Clark GM, Busby PA, Brown AM, Dowell RC, Rickards FW. Cochlear Implants in Children, Adolescents, and Prelinguistically Deafened Adults. J Speech Hearing Res, 1992;35:401–417.

4.

Sarant JZ, Cowan RSC, Blamey PJ, Galvin KL, Clark GM. Cochlear Implants for Congenitally Deaf Adolescents: Is Open-Set Speech Perception a Realistic Expectation? Ear Hear, 1994;15:400–403.

5.

Kim LS, Jeong SW, Lee YM, Kim JS. Cochlear implantation in children. Auris Nasus Larynx, 2010;37(1):6–17.

6.

Lenartz T. Cochlear implants: selection criteria and shifting borders.D Acta Otorhinolaryngol Bel, 1998;52(3):183–99.

7.

Sarant JZ, Blamey PJ, Dowell RC, Clark GM, Gibson WPR. Variation in Speech Perception Scores Among Children with Cochlear Implants. Ear Hear, 2001;22:18–28.

8.

Percy-Smith L, Caye-Thomasen P, Gudman M, Jensen JH, Thomsen J. Self-esteem and social well-being of children with cochlear implant compared to normal –hearing children. Int J Pediatric Otorhinolaryngol, 2008;72:113–1120.

9.

Rotteveel LJ, Snik AF, Vermeulen AM, Cremers CW, Mylanus EA. Speech perception in congenitally, pre-lingually and post-lingually deaf children expressed in an equivalent hearing loss value.Clinical Otolaryngol, 2008;33(6):560–9.

10. Beadle EA, McKinley DJ, Nikolopoulos TP, Brough J, O’Donoghue GM, Archbold SM. Long-term functional outcomes and academic-occupational status in implanted children after 10 to 14 years of cochlear implant use. Otolo Neurotol, 2005;26(6):1152–60.

3 R O V N L  3 U ] H J O È G  2 W R U \ Q R O D U \ Q J R O R J L F ] Q \  W R P     Q U     O L V W R S D G