- Email: [email protected]
Nietypowe aberracje cytogenetyczne u pacjenta z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) – analiza przypadku
74
acta haematologica polonica 46s (2015) 73–75
Atypowa przewlekła białaczka szpikowa (aCML) z obecnością trisomii cgromosomu 21 u 44-letniej chorej B. Mucha 1,*, K. Matiakowska 1, M. Morgut-Klimkowska 1, K. Osmańska 1, J. Czyż 2, W. Świstek 2, O. Haus 1,3 1 Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej, Wydział Lekarski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska 2 Oddział Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr Biziela w Bydgoszczy, Polska 3 Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: aCML, trisomia 21, BCR-ABL, kinaza JAK 2, mutacja MPL, FIP1L1-PDGFRA, ETV6-PDGFRB Wstęp: Nowotwory mielodysplastyczno-mieloproliferacyjne (MDS/MPN) z uwagi na występujące zarówno cechy dysplazji, jak i proliferacji, są trudne do jednoznacznego zakwalifikowania do MDS lub MPN. Do MDS/MPN zalicza się: przewlekłą białaczkę mielomonocytową (CMML), atypową przewlekłą białaczkę szpikową BCR-ABL(-) (aCML BCR-ABL-), młodzieńczą postać białaczki mielomonocytowej (JMML) i niesklasyfikowany nowotwór mielodysplastyczno-mieloproliferacyjny (MDS/MPN U). Większość zespołów w tej grupie cechuje wysoka leukocytoza, niedokrwistość, małopłytkowość i odsetek blastów poniżej 20%. Cechą różnicującą przewlekłą białaczkę szpikową CML od aCML jest brak obecności chromosomu Ph, powstającego w wyniku t(9;22) (q34;q11.2), i brak genu fuzyjnego BCR-ABL. W niektórych przypadkach CMML i aCML opisano mutację JAK2V617F, która jest charakterystyczna dla MPN BCR-ABL(-). W badaniu cytogenetycznym aberracje liczbowe i strukturalne występują rzadko. Trisomia 21, często występująca jako aberracja wtórna u pacjentów z AML czy MDS, jest bardzo rzadka w aCML. Cel pracy: Celem pracy było określenie za pomocą metod cytogenetyki klasycznej wpływu obecności trisomii 21 na przebieg choroby i osiąganie remisji hematologicznej i genetycznej. Materiał i metody: Materiał do badań stanowił szpik 44-letniej chorej z podejrzeniem CML. Zastosowano techniki GTG, FISH oraz RT-PCR. Wyniki: W badaniu diagnostycznym techniką GTG we wszystkich analizowanych komórkach stwierdzono kariotyp 47,XX,+21. Zastosowanie techniki FISH wykluczyło obecność chromosomu Ph oraz potwierdziło obecność +21 w 89% komórek interfazalnych. W badaniach PCR wykluczono: obecność fuzji genowych BCR-ABL, FIP1L1-PDGFRA, ETV6-PDGFRB oraz mutacji genów JAK2 i MPL. U chorej zmieniono rozpoznanie na aCML, zakwalifikowano ją do allogenicznego przeszczepu szpiku od dawcy niespokrewnionego. Chora nie uzyskała remisji cytogenetycznej. Zgon nastąpił po 6 miesiącach chemioterapii z powodu krwawienia do OUN. Wnioski: Przedstawiony przypadek porusza problem obecności trisomii 21 i słabo poznanej roli w patogenezie aCML. Jej obecność może odgrywać szczególną rolę w leukemogenezie i w progresji choroby. Być może trisomia 21, jako odrębna aberracja, ma znaczenie rokownicze. Ważne jest częstsze monitorowanie pojawiających się zmian, gdyż mogą się one wiązać z niestabilnością genomu i złą odpowiedzią na leczenie. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.152
Nietypowe aberracje cytogenetyczne u pacjenta z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) – analiza przypadku N. Chrzanowska 1,*, K. Skonieczka 1, B. Mucha 1, W. Piszczek 2, M. Całbecka 2 1 Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej, Wydział Lekarski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska 2 Oddział Hematologii, Specjalistyczny Szpital Miejski im. M. Kopernika w Toruniu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: ostra białaczka limfoblastyczna, ALL, aberracje chromosomowe Wstęp: ALL stanowi ok. 20% zachorowań na białaczki wśród dorosłych pacjentów. Pomimo zdefiniowania wielu zmian genetycznych, na poziomie cytogenetycznym i molekularnym, odpowiedzialnych za rozwój choroby, ten typ rozrostu limfoidalnego nadal pozostaje dużym wyzwaniem terapeutycznym. Przypadki chorych z rzadkimi, ale powtarzającymi się, aberracjami są najczęściej klasyfikowane w publikacjach do grupy „innych aberracji” lub „kariotypów złożonych”, bez bardziej wnikliwej analizy. Cel pracy: Celem pracy była analiza cytogenetyczna, w powiązaniu z przebiegiem klinicznym ALL u chorego z nietypowymi dla tej białaczki zmianami. Materiał i metody: 71-letniego chorego z pierwotnie zdiagnozowaną niedokrwistością makrocytarną, a następnie niedokrwistością autoimmunohemolityczną, hospitalizowano z powodu zaburzeń krzepnięcia. Analiza histopatologiczna wykazała szpik bogatokomórkowy z cechami mielodysplazji i naciekami komórek chłoniaka/białaczki z limfocytów B. W badaniu immunofenotypu rozpoznano ALL B-komórkową. U pacjenta wykonano analizę kariotypu komórek szpiku według standardowych procedur. W dalszym etapie diagnostykę rozszerzono o technikę FISH z użyciem zestawu sond: malujących, specyficznych i subtelomerowych.
acta haematologica polonica 46s (2015) 73–75
75
Wyniki i spostrzeżenia: Analiza cytogenetyczna wykazała kariotyp hiperdiploidalny (n=48). We wszystkich komórkach stwierdzono zmiany struktury chromosomów 8 i 14, podobne do obserwowanych w t(8;14), częściową amplifikację ramienia długiego chromosomu 7, dodatkową, nieprawidłową kopię chromosomu 3, aberrację chromosomu 16, delecję 13q oraz trisomię 19. Zastosowanie techniki FISH m.in. potwierdziło obecność t(8;14), ale bez rearanżacji loci genów C-MYC i IGH i wykazało obecność 5 kopii locus 7q22 na der(7). Chorego, z uwagi na liczebność zmian, zaklasyfikowano do grupy wysokiego ryzyka i zastosowano protokół leczenia PALG ALL6 Ph(-) >55. rż. Pacjent odpowiedział na zastosowany protokół. Obecnie (marzec 2015) pozostaje w remisji hematologicznej i cytogenetycznej. Pacjenci z ALL, u których zastosowanie bardziej precyzyjnych technik wyklucza obecność podejrzewanej w kariotypie charakterystycznej aberracji cytogenetycznej, stanowią duże wyzwanie diagnostyczno-terapeutyczne. Dokładne poznanie mechanizmów rozwoju choroby w tych rzadkich przypadkach wydaje się być kwestią istotną, aczkolwiek niewiele poświęca się jej uwagi. Rozszerzenie badań w tej grupie chorych mogłoby stać się nowym punktem wyjścia do udoskonalenia dotychczasowych klasyfikacji, stratyfikacji ryzyka i bardziej spersonalizowanego leczenia. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.153
Ekspresja genu WT1 jako czynnik prognostyczny? E. Bielińska 1, K. Matiakowska 1,*, A. Bartoszewska-Kubiak 1, A. Jachalska 3, M. Całbecka 4, O. Haus 1,2 Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska 2 Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Polska 3 Oddział Kliniczny Hematologii i Chorób Rozrostowych Układu Krwiotwórczego, Szpital Uniwersytecki im. J. Biziela w Bydgoszczy, Polska 4 Oddział Hematologii, Specjalistyczny Szpital Miejski im. M. Kopernika w Toruniu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected]
1
Słowa kluczowe: AML, gen WT1, ekspresja, znaczenie kliniczne Podwyższoną ekspresję genu WT1 stwierdza się u większości pacjentów z ostrą białaczką szpikową (AML), jednak nie jest wyjaśnione jej znaczenie prognostyczne. Celem pracy była ocena ekspresji genu WT1 i określenie znaczenia klinicznego poziomu ekspresji tego genu. Materiał i metody: Badaniami objęto 82 dorosłych pacjentów z AML (37 kobiet, 45 mężczyzn). Materiałem użytym do badań był szpik kostny lub krew obwodowa. Jako gen kontrolny zastosowano gen ABL. Przeprowadzono analizę DDCt. Do normalizacji wyników posłużyła linia komórkowa K562. Wyniki: Ekspresję genu WT1 stwierdzono u 96% badanych pacjentów z AML. Wartość ekspresji WT1 wyznaczona dla K562 (R = 1,00) różnicowała pacjentów na dwie grupy: WT1(-) z niską ekspresję genu WT1 (R < 1,00) oraz WT1(+) ze zwiększoną ekspresją tego genu (R1,00). Nadekspresję genu WT1 zaobserwowano u 48/82 pacjentów (58,5%). Liczba kobiet i mężczyzn w obydwu grupach była podobna. Jednak zaobserwowano wyższy odsetek kobiet w grupie WT1(+) (p = 0,07; tendencja). Zauważono brak korelacji między poziomem ekspresji WT1 a wiekiem pacjentów w czasie diagnostyki, jednak wykazano, że młodsi pacjenci mają tendencję do nadekspresji tego genu (p = 0,10). Wykazano różnicę w odsetku komórek blastycznych w szpiku (p = 0,04), zaś nie odnotowano znaczącej różnicy w liczbie białych krwinek (p = 0,69) oraz blastozie we krwi (p = 0,55) między grupami WT1(-) i WT1(+). Poziom ekspresji nie był związany z odsetkiem chorych osiągających remisję, czasem do osiągnięcia remisji (p = 0,81), odsetkiem osób, które zmarły (p = 0,22), oraz czasem całkowitego przeżycia (p = 0,48) między grupą chorych WT1(-) a WT1(+). Wnioski: Poziom ekspresji genu WT1 dodatnio koreluje z odsetkiem komórek blastycznych w szpiku kostnym, natomiast nie koreluje z leukocytozą, odsetkiem komórek blastycznych we krwi, z płcią pacjentów ani ich wiekiem w chwili rozpoznania, choć zauważa się tendencję do wyższych poziomów ekspresji WT1 u kobiet oraz u osób poniżej 60. rż. Poziom ekspresji genu WT1 nie ma istotnego statystycznie związku z prawdopodobieństwem osiągnięcia remisji, ryzykiem zgonu z powodu AML oraz całkowitym czasem przeżycia. Z niniejszych badań wynika, że ekspresja genu WT1 prawdopodobnie nie ma znaczenia klinicznego w AML. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.343
acta haematologica polonica 46s (2015) 73–75
Atypowa przewlekła białaczka szpikowa (aCML) z obecnością trisomii cgromosomu 21 u 44-letniej chorej B. Mucha 1,*, K. Matiakowska 1, M. Morgut-Klimkowska 1, K. Osmańska 1, J. Czyż 2, W. Świstek 2, O. Haus 1,3 1 Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej, Wydział Lekarski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska 2 Oddział Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dr Biziela w Bydgoszczy, Polska 3 Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: aCML, trisomia 21, BCR-ABL, kinaza JAK 2, mutacja MPL, FIP1L1-PDGFRA, ETV6-PDGFRB Wstęp: Nowotwory mielodysplastyczno-mieloproliferacyjne (MDS/MPN) z uwagi na występujące zarówno cechy dysplazji, jak i proliferacji, są trudne do jednoznacznego zakwalifikowania do MDS lub MPN. Do MDS/MPN zalicza się: przewlekłą białaczkę mielomonocytową (CMML), atypową przewlekłą białaczkę szpikową BCR-ABL(-) (aCML BCR-ABL-), młodzieńczą postać białaczki mielomonocytowej (JMML) i niesklasyfikowany nowotwór mielodysplastyczno-mieloproliferacyjny (MDS/MPN U). Większość zespołów w tej grupie cechuje wysoka leukocytoza, niedokrwistość, małopłytkowość i odsetek blastów poniżej 20%. Cechą różnicującą przewlekłą białaczkę szpikową CML od aCML jest brak obecności chromosomu Ph, powstającego w wyniku t(9;22) (q34;q11.2), i brak genu fuzyjnego BCR-ABL. W niektórych przypadkach CMML i aCML opisano mutację JAK2V617F, która jest charakterystyczna dla MPN BCR-ABL(-). W badaniu cytogenetycznym aberracje liczbowe i strukturalne występują rzadko. Trisomia 21, często występująca jako aberracja wtórna u pacjentów z AML czy MDS, jest bardzo rzadka w aCML. Cel pracy: Celem pracy było określenie za pomocą metod cytogenetyki klasycznej wpływu obecności trisomii 21 na przebieg choroby i osiąganie remisji hematologicznej i genetycznej. Materiał i metody: Materiał do badań stanowił szpik 44-letniej chorej z podejrzeniem CML. Zastosowano techniki GTG, FISH oraz RT-PCR. Wyniki: W badaniu diagnostycznym techniką GTG we wszystkich analizowanych komórkach stwierdzono kariotyp 47,XX,+21. Zastosowanie techniki FISH wykluczyło obecność chromosomu Ph oraz potwierdziło obecność +21 w 89% komórek interfazalnych. W badaniach PCR wykluczono: obecność fuzji genowych BCR-ABL, FIP1L1-PDGFRA, ETV6-PDGFRB oraz mutacji genów JAK2 i MPL. U chorej zmieniono rozpoznanie na aCML, zakwalifikowano ją do allogenicznego przeszczepu szpiku od dawcy niespokrewnionego. Chora nie uzyskała remisji cytogenetycznej. Zgon nastąpił po 6 miesiącach chemioterapii z powodu krwawienia do OUN. Wnioski: Przedstawiony przypadek porusza problem obecności trisomii 21 i słabo poznanej roli w patogenezie aCML. Jej obecność może odgrywać szczególną rolę w leukemogenezie i w progresji choroby. Być może trisomia 21, jako odrębna aberracja, ma znaczenie rokownicze. Ważne jest częstsze monitorowanie pojawiających się zmian, gdyż mogą się one wiązać z niestabilnością genomu i złą odpowiedzią na leczenie. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.152
Nietypowe aberracje cytogenetyczne u pacjenta z ostrą białaczką limfoblastyczną (ALL) – analiza przypadku N. Chrzanowska 1,*, K. Skonieczka 1, B. Mucha 1, W. Piszczek 2, M. Całbecka 2 1 Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej, Wydział Lekarski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska 2 Oddział Hematologii, Specjalistyczny Szpital Miejski im. M. Kopernika w Toruniu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: ostra białaczka limfoblastyczna, ALL, aberracje chromosomowe Wstęp: ALL stanowi ok. 20% zachorowań na białaczki wśród dorosłych pacjentów. Pomimo zdefiniowania wielu zmian genetycznych, na poziomie cytogenetycznym i molekularnym, odpowiedzialnych za rozwój choroby, ten typ rozrostu limfoidalnego nadal pozostaje dużym wyzwaniem terapeutycznym. Przypadki chorych z rzadkimi, ale powtarzającymi się, aberracjami są najczęściej klasyfikowane w publikacjach do grupy „innych aberracji” lub „kariotypów złożonych”, bez bardziej wnikliwej analizy. Cel pracy: Celem pracy była analiza cytogenetyczna, w powiązaniu z przebiegiem klinicznym ALL u chorego z nietypowymi dla tej białaczki zmianami. Materiał i metody: 71-letniego chorego z pierwotnie zdiagnozowaną niedokrwistością makrocytarną, a następnie niedokrwistością autoimmunohemolityczną, hospitalizowano z powodu zaburzeń krzepnięcia. Analiza histopatologiczna wykazała szpik bogatokomórkowy z cechami mielodysplazji i naciekami komórek chłoniaka/białaczki z limfocytów B. W badaniu immunofenotypu rozpoznano ALL B-komórkową. U pacjenta wykonano analizę kariotypu komórek szpiku według standardowych procedur. W dalszym etapie diagnostykę rozszerzono o technikę FISH z użyciem zestawu sond: malujących, specyficznych i subtelomerowych.
acta haematologica polonica 46s (2015) 73–75
75
Wyniki i spostrzeżenia: Analiza cytogenetyczna wykazała kariotyp hiperdiploidalny (n=48). We wszystkich komórkach stwierdzono zmiany struktury chromosomów 8 i 14, podobne do obserwowanych w t(8;14), częściową amplifikację ramienia długiego chromosomu 7, dodatkową, nieprawidłową kopię chromosomu 3, aberrację chromosomu 16, delecję 13q oraz trisomię 19. Zastosowanie techniki FISH m.in. potwierdziło obecność t(8;14), ale bez rearanżacji loci genów C-MYC i IGH i wykazało obecność 5 kopii locus 7q22 na der(7). Chorego, z uwagi na liczebność zmian, zaklasyfikowano do grupy wysokiego ryzyka i zastosowano protokół leczenia PALG ALL6 Ph(-) >55. rż. Pacjent odpowiedział na zastosowany protokół. Obecnie (marzec 2015) pozostaje w remisji hematologicznej i cytogenetycznej. Pacjenci z ALL, u których zastosowanie bardziej precyzyjnych technik wyklucza obecność podejrzewanej w kariotypie charakterystycznej aberracji cytogenetycznej, stanowią duże wyzwanie diagnostyczno-terapeutyczne. Dokładne poznanie mechanizmów rozwoju choroby w tych rzadkich przypadkach wydaje się być kwestią istotną, aczkolwiek niewiele poświęca się jej uwagi. Rozszerzenie badań w tej grupie chorych mogłoby stać się nowym punktem wyjścia do udoskonalenia dotychczasowych klasyfikacji, stratyfikacji ryzyka i bardziej spersonalizowanego leczenia. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.153
Ekspresja genu WT1 jako czynnik prognostyczny? E. Bielińska 1, K. Matiakowska 1,*, A. Bartoszewska-Kubiak 1, A. Jachalska 3, M. Całbecka 4, O. Haus 1,2 Katedra i Zakład Genetyki Klinicznej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska 2 Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, Polska 3 Oddział Kliniczny Hematologii i Chorób Rozrostowych Układu Krwiotwórczego, Szpital Uniwersytecki im. J. Biziela w Bydgoszczy, Polska 4 Oddział Hematologii, Specjalistyczny Szpital Miejski im. M. Kopernika w Toruniu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected]
1
Słowa kluczowe: AML, gen WT1, ekspresja, znaczenie kliniczne Podwyższoną ekspresję genu WT1 stwierdza się u większości pacjentów z ostrą białaczką szpikową (AML), jednak nie jest wyjaśnione jej znaczenie prognostyczne. Celem pracy była ocena ekspresji genu WT1 i określenie znaczenia klinicznego poziomu ekspresji tego genu. Materiał i metody: Badaniami objęto 82 dorosłych pacjentów z AML (37 kobiet, 45 mężczyzn). Materiałem użytym do badań był szpik kostny lub krew obwodowa. Jako gen kontrolny zastosowano gen ABL. Przeprowadzono analizę DDCt. Do normalizacji wyników posłużyła linia komórkowa K562. Wyniki: Ekspresję genu WT1 stwierdzono u 96% badanych pacjentów z AML. Wartość ekspresji WT1 wyznaczona dla K562 (R = 1,00) różnicowała pacjentów na dwie grupy: WT1(-) z niską ekspresję genu WT1 (R < 1,00) oraz WT1(+) ze zwiększoną ekspresją tego genu (R1,00). Nadekspresję genu WT1 zaobserwowano u 48/82 pacjentów (58,5%). Liczba kobiet i mężczyzn w obydwu grupach była podobna. Jednak zaobserwowano wyższy odsetek kobiet w grupie WT1(+) (p = 0,07; tendencja). Zauważono brak korelacji między poziomem ekspresji WT1 a wiekiem pacjentów w czasie diagnostyki, jednak wykazano, że młodsi pacjenci mają tendencję do nadekspresji tego genu (p = 0,10). Wykazano różnicę w odsetku komórek blastycznych w szpiku (p = 0,04), zaś nie odnotowano znaczącej różnicy w liczbie białych krwinek (p = 0,69) oraz blastozie we krwi (p = 0,55) między grupami WT1(-) i WT1(+). Poziom ekspresji nie był związany z odsetkiem chorych osiągających remisję, czasem do osiągnięcia remisji (p = 0,81), odsetkiem osób, które zmarły (p = 0,22), oraz czasem całkowitego przeżycia (p = 0,48) między grupą chorych WT1(-) a WT1(+). Wnioski: Poziom ekspresji genu WT1 dodatnio koreluje z odsetkiem komórek blastycznych w szpiku kostnym, natomiast nie koreluje z leukocytozą, odsetkiem komórek blastycznych we krwi, z płcią pacjentów ani ich wiekiem w chwili rozpoznania, choć zauważa się tendencję do wyższych poziomów ekspresji WT1 u kobiet oraz u osób poniżej 60. rż. Poziom ekspresji genu WT1 nie ma istotnego statystycznie związku z prawdopodobieństwem osiągnięcia remisji, ryzykiem zgonu z powodu AML oraz całkowitym czasem przeżycia. Z niniejszych badań wynika, że ekspresja genu WT1 prawdopodobnie nie ma znaczenia klinicznego w AML. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.343