Zaburzenia neurosensoryczne w przebiegu wybranych zakażeń wrodzonych w materiale własnym

239

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES

Zaburzenia neurosensoryczne w przebiegu wybranych zakażeń wrodzonych w materiale własnym Sensorineural disorders in selected congenital infections in own material Bożena Lipka1, Bogumiła Milewska-Bobula1, Marzanna Radziszewska-Konopka 2, Agnieszka Trzebicka 3, Anna Rosowska1 STRESZCZENIE Cel: Celem pracy była prospektywna analiza zmian w zakresie narządów zmysłów i ośrodkowego układu nerwowego oraz ich następstw w przebiegu zakażeń wrodzonych w materiale własnym. Materiał i metody: Badaniem objęto 79 dzieci ze zmianami w narządzie wzroku i/lub słuchu w przebiegu cytomegalii (72), toksoplazmozy (6) i różyczki (1). Wiek dzieci w chwili włączenia do obserwacji wynosił średnio 4 miesiące, długość obserwacji średnio 12 miesięcy. Badanie prowadzono w latach 2005–2008. Zmiany w narządzie wzroku określano na podstawie badania okulistycznego (przedni odcinek i dno oka) oraz oceny widzenia (VEP). Funkcję narządu słuchu oceniano na podstawie obiektywnego badania audiologicznego metodą potencjałów wywołanych pnia mózgu. Wyniki: Niedosłuch różnego stopnia rozpoznano u 65% dzieci z cytomegalią wrodzoną. Poprawę słyszenia uzyskano po leczeniu w 5 przypadkach. Zmiany oczne stwierdzono u 44% dzieci z cytomegalią (w połowie przypadków nie miały charakteru trwałego) oraz u wszystkich dzieci z toksoplazmozą i różyczką. Ślepotę i niedowidzenie stwierdzono u 11% dzieci z cytomegalią i u 100% dzieci z toksoplazmozą i różyczką. Odległe następstwa odpowiednio w grupie z cytomegalią i toksoplazmozą to: upośledzenie umysłowe u 2/2 dzieci, padaczka u 12/1, mózgowe porażenie dziecięce u 12/3 (rozpoznano je także u dziecka z różyczką). Wnioski: 1. Niedosłuch jest dominującym uszkodzeniem sensorycznym w przebiegu cytomegalii wrodzonej, natomiast zmiany w obrębie narządu wzroku występują w zakażeniach wrodzonych o różnej etiologii. 2. Leczenie przyczynowe może wpłynąć na poprawę słyszenia i widzenia. 3. Efektem wprowadzenia szczepień ochronnych jest sporadyczne występowanie różyczki wrodzonej. 4. Dzieci z objawowymi infekcjami wrodzonymi wymagają długotrwałej, specjalistycznej opieki medycznej. Słowa kluczowe: zakażenia wrodzone, zaburzenia neurosensoryczne, następstwa

ABSTRACT Aim: Congenital infections are a cause of sensorineural disorders in some patients. The aim of this prospective study was to analyze the changes and late sequelae in the sense organs and the central nervous system in the course of congenital infections, in own material. Material and methods: The study involved 79 infants with ophthalmologic changes and sensorineural hearing loss in the course of cytomegaly (72), toxoplasmosis (6) and rubella (1). Mean age of children was 4 months, mean observation period 12 months. The study was performed in years 2005–2008. Ocular changes were diagnosed based on ophthalmologic examinations (anterior segment and fundus) and visual analysis (VEP). Hearing deficits were defined based on the auditory brain stem response technique. Results: Sensorineural hearing loss was stated in 65% of infants with congenital cytomegaly. Improvement was reached after treatment in 5 cases. Ocular changes were observed in 44% of children with cytomegaly (in half cases they were reversible) and in all children with toxoplasmosis and rubella. Blindness and partial loss of vision occurred in 11% of children with cytomegaly and in 100% of these with toxoplasmosis and rubella. Late sequelae in the group with cytomegaly and toxoplasmosis were respectively: mental impairment in 2/2 children, epilepsy in 12/1, cerebral palsy in 12/3 (it was diagnosed in one child with rubella, too). Conclusions: 1. Sensorineural hearing loss is the major sensorineural disorder in the course of congenital cytomegaly, and eye manifestations are observed in congenital infections caused by different etiologic agents. 2. Etiologic treatment may influence on vision and hearing improvement. 3. Low prevalence of congenital rubella is an effect of vaccination. 4. Children with symptomatic congenital infections need longitudinal multispecialistic medical care. Key words: congenital infections, neurosensoric disorders, late sequelae

Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

Pediatr Pol 2009; 84 (3): 239–245 © 2009 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne Otrzymano/Received: 26.01.2009 Zaakceptowano do druku/Accepted: 28.02.2009 Klinika Niemowlęca IP-CZD Kierownik: prof. dr hab. n. med. Bogumiła Milewska-Bobula 2 Zakład Audiologii, Foniatrii i Laryngologii IP-CZD p.o Kierownika: lek. med. Danuta Chojnacka-Wądołowska 3 Klinika Okulistyki IP-CZD Kierownik: prof. dr hab. n. med. Mirosława Grałek 1

Konflikt interesu/ Conflicts of interest: Autorzy pracy nie zgłaszają konfliktu interesów Adres do korespondencji/ Address for correspondence: dr n. med. Bożena Lipka Klinika Niemowlęca Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka” Al. Dzieci Polskich 20 04-730 Warszawa

240

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES

Wstęp

Materiał i metody

8
QS[FCJFHV
LSXJPQPDIPEOZDI
[BLB—FÉ
XSPE[P OZDI
V
D[ÂvDJ
DIPSZDI
PCTFSXVKF
TJÂ
VT[LPE[FOJF
OBS[‘EËX
[NZT‹ËX
H‹ËXOJF
X[SPLV
J
T‹VDIV
LUËSF
NP—F
TJÂ
EPLPOB¾
KV—
X
PLSFTJF
—ZDJB
Q‹PEPXFHP
MVC
XZTU‘QJ¾
V
E[JFDLB
QP
VSPE[FOJV
4[D[FHËMOF
SZ[ZLP
XZTUÂQVKF
X
QPD[‘ULPXZN
PLSFTJF
SP[XPKV
Q‹PEPXF HP
QJFSXT[Z
USZNFTUS
DJ‘—Z


HEZ
UFSBUPHFOOJF
E[JB ‹BK‘DZ
D[ZOOJL
JOGFLDZKOZ
[BCVS[B
QSPDFT
PSHBOPHF OF[Z
;BLB—FOJB
X
**
J
***
USZNFTUS[F
DJ‘—Z
XZXP‹VK‘
VT[LPE[FOJB
ULBOFL
X
NFDIBOJ[NJF
CF[QPvSFEOJFHP
E[JB‹BOJB
UPLTZD[OFHP
X
QS[FCJFHV
VPHËMOJPOFHP
TUB OV
[BQBMOFHP
4[D[FHËMOJF
HSPyOF
T‘
JOGFLDKF
QJFS XPUOF
[F
X[HMÂEV
OB
CSBL
PCSPOZ
JNNVOPMPHJD[OFK
[F
TUSPOZ
DJ—BSOFK
B
UZN
TBNZN
CSBL
PDISPOZ
Q‹P EV
5BL—F
X
JOGFLDKBDI
OBXSPUPXZDI
DIP¾
S[BE[JFK
NP—F
EPDIPE[J¾
EP
[BLB—FOJB
XFSUZLBMOFHP
Q‹PEV
J
XZTU‘QJFOJB
VT[LPE[FÉ
OBS[‘EPXZDI
0LSFvMF OJF
D[ZOOJLB
FUJPMPHJD[OFHP
KFTU
D[ÂTUP
VUSVEOJPOF
[
QPXPEV
CSBLV
CBEBÉ
QS[FTJFXPXZDI
OPXPSPELËX
X
TZUVBDKJ
HEZ
UZMLP

[BLB—POZDI
XFXO‘US[ NBDJD[OJF
E[JFDJ
EFNPOTUSVKF
PCKBXZ
LMJOJD[OF
CF[ QPvSFEOJP
QP
VSPE[FOJV
B
D[Âv¾
[BCVS[FÉ
VKBXOJB
TJÂ
[
PQËyOJFOJFN
q
QP
NJFTJ‘DBDI
B
OBXFU
MBUBDI
<
>
/B
QPETUBXJF
XZOJLËX
CBEBÉ
FQJEFNJPMPHJD[ OZDI
XJBEPNP
J—
OBKD[ÂTUT[‘
JOGFLDZKO‘
QS[ZD[ZO‘
GFUPQBUJJ
KFTU
HSVQB
QBUPHFOËX
PLSFvMBOB
BLSPOJ NFN
503$)
503$)4


PCFKNVK‘DB
XJSVTZ
)FSQFT
DZUPNFHBMJJ
PQSZT[D[LJ
S˗ZD[LJ

7;7


JOOF
XJSVTZ
HSZQZ
PESZ
$PYTBDLJF
#


QJFSXPUOJBLB
5PYPQMBTNB
HPOEJJ
LSÂULB
LJ‹Z
J
JOOF
<>
$[ZOOJLJ
UF
E[JB‹BK‘D
UFSBUPHFOOJF
NPH‘
QPXPEPXB¾
XBEZ
SP[XPKPXF
X
PCSÂCJF
S˗OZDI
OBS[‘EËX
X
UZN
PvSPELPXFHP
VL‹BEV
OFSXPXFHP
TFSDB
OBS[‘EËX
[NZT‹ËX
[Bv
E[JB‹BOJF
UPLTZD[OF
X
QS[FCJFHV
TUBOV
[BQBMOFHP
NP—F
XZXP‹ZXB¾
PCKBXZ
PHËMOPVTUSPKP XF
KBL
XFXO‘US[NBDJD[OF
[BIBNPXBOJF
X[SBTUB OJB
*6(3


QPXJÂLT[FOJF
OBS[‘EËX
NJ‘—T[PXZDI
[NJBOZ
TLËSOF
PCKBXZ
IFNBUPMPHJD[OF
<>
%FGJDZUZ
GVOLDKJ
XJE[FOJB
D[Z
T‹VDIV
NPH‘
XZOJLB¾
[
CF[QP vSFEOJFHP
VT[LPE[FOJB
OBS[‘EËX
FGFLUPSPXZDI
PSB[
ESËH
OFSXPXZDI
D[Z
PvSPELËX
NË[HPXZDI
4QPvSËE
XZNJFOJPOZDI
QBUPHFOËX
XJSVT
DZUPNFHBMJJ
$.7
KFTU
OBKD[ÂTUT[‘
QS[ZD[ZO‘
XJSVTPXZDI
JOGFLDKJ
XSP E[POZDI
PSB[
OBKD[ÂTUT[‘
[BLByO‘
QS[ZD[ZO‘
XSP E[POFHP
OJFEPT‹VDIV
[NZT‹PXPOFSXPXFHP
TFOTPSJ OFVSBM
IFBSJOH
MPTT
q
4/)- 
8QSPXBE[FOJF
T[D[FQJFÉ
QS[FDJXLP
XJSVTPXJ
S˗ZD[LJ
QP[XPMJ‹P
SBEZLBMOJF
[NOJFKT[Z¾
MJD[CÂ
[BLB—FÉ
XSPE[POZDI
XZXP‹BOZDI
UZN
ESPCOPVTUSPKFN
5PLTPQMB[NP[B
XSPE[POB
XZ TUÂQVKF
[
OJTL‘
D[ÂTUPvDJ‘
JOOF
QBUPHFOZ
PEHSZXBK‘
SPMÂ
NBSHJOBMO‘
$FMFN
QSBDZ
CZ‹B
QSPTQFLUZXOB
BOBMJ[B
[NJBO
X
[BLSFTJF
OBS[‘EËX
[NZT‹ËX
J
PvSPELPXFHP
VL‹BEV
OFSXPXFHP
X
QS[FCJFHV
[BLB—FÉ
XSPE[POZDI
X
NBUF SJBMF
X‹BTOZN
JDI
EZOBNJLJ
J
FGFLUËX
MFD[FOJB

#BEBOJBNJ
PCKÂUP

E[JFDJ

DI‹PQDËX

E[JFX D[ZOFL
V
LUËSZDI
TUXJFSE[POP
[NJBOZ
X
OBS[‘E[JF
X[SPLV
JMVC
T‹VDIV
X
QS[FCJFHV
[BLB—FOJB
XSPE[P OFHP
X
UZN
XJSVTFN
DZUPNFHBMJJ



QJFSXPUOJB LJFN
5PYPQMBTNB
HPOEJJ

PSB[
XJSVTFN
S˗ZD[LJ
 
8JFL
E[JFDJ
X
DIXJMJ
PCKÂDJB
PCTFSXBDK‘
XBIB‹
TJÂ
PE

EP

NJFTJÂDZ
vSFEOJP

NJFTJ‘DF


E‹VHPv¾
PCTFS XBDKJ
q
NJFTJÂDZ
vSFEOJP

NJFTJÂDZ 
#BEBOJF
QSPXBE[POP
X
MBUBDI
q
X
,MJOJDF
/JFNPX MÂDFK
*1$;%
3P[QP[OBOJF
VTUBMBOP
OB
QPETUBXJF
JOUFSEZTDZQMJOBSOFK
PDFOZ
TQFDKBMJTUZD[OFK
XZOJLËX
CBEBÉ
TXPJTUZDI
X
UZN
TFSPMPHJD[OZDI
J
NPMFLVMBS OZDI


OJFTXPJTUZDI
OFVSPPCSB[PXZDI
64(
5,
.3
J
JOOZDI
&&( 
;NJBOZ
X
OBS[‘E[JF
X[SPLV
PLSFvMB OP
OB
QPETUBXJF
CBEBOJB
PLVMJTUZD[OFHP
QS[FEOJFHP
PEDJOLB
J
EOB
PLB
PSB[
PDFOZ
GVOLDKJ
XJE[FOJB
7&1 
'VOLDKÂ
OBS[‘EV
T‹VDIV
PDFOJBOP
OB
QPETUBXJF
PCJFLUZXOFHP
CBEBOJB
BVEJPMPHJD[OFHP
NFUPE‘
QP UFODKB‹ËX
XZXP‹BOZDI
QOJB
NË[HV
;BLSFT
OJFEP T‹VDIV
PLSFvMBOP
KBLP
MFLLJ

E#


VNJBSLPXBOZ
q
E#


DJ—LJ

[OBD[OZ
q
E#
MVC
H‹ÂCPLJ

E# 
-FD[FOJF
QS[FDJXXJSVTPXF
PSB[
QS[FDJX QJFSXPUOJBD[F
SFBMJ[PXBOP
XFE‹VH
BLUVBMOZDI
TUBO EBSEËX
UFSBQFVUZD[OZDI
[
XZLPS[ZTUBOJFN
CBEBÉ
GBSNBLPLJOFUZD[OZDI
PSB[
NPOJUPSPXBOJFN
E[JB‹BÉ
OJFQP—‘EBOZDI
MFLËX
1POBEUP
TUPTPXBOP
¾XJD[FOJB
SFIBCJMJUBDZKOF
PHËMOPVTUSPKPXF
NFUPE‘
/%5#PCBUI
SFIBCJMJUBDKÂ
OBS[‘EV
T‹VDIV
J
NPXZ
BQBSBUPXBOJF
OBS[‘EV
T‹VDIV
SFIBCJMJUBDKÂ
OBS[‘EV
X[SPLV
UFDI OJLJ
QTZDIPMPHJD[OF
#BEBOJB
J
LPOTVMUBDKF
TQFDKBMJ TUZD[OF
XZLPOZXBOF
CZ‹Z
X
LMJOJLBDI
J
[BL‹BEBDI
*OTUZUVUV
a1PNOJL$FOUSVN
;ESPXJB
%[JFDLBo

Wyniki 8
BOBMJ[PXBOFK
HSVQJF

E[JFDJ

VSPE[J‹P
TJÂ
ESPH‘
DJÂDJB
DFTBSTLJFHP

QS[FEXD[FvOJF
V

TUXJFSE[P OP
DFDIZ
PQËyOJFOJB
SP[XPKV
XFXO‘US[NBDJD[OFHP
V

PCOJ—PO‘
QVOLUBDKÂ
X
TLBMJ
"QHBS

QLU 
;F
vSPEPXJTLB
NJFKTLJFHP
QPDIPE[J‹P

E[JFDJ
QP[PTUB‹F

[F
vSPEPXJTLB
XJFKTLJFHP
8
XZXJBE[JF
DJ‘—PXZN

NBULJ
QPEB‹Z
JOGFLDKÂ
aQS[F[JÂCJFOJPX‘o

QPXJÂL T[FOJF
XÂ[‹ËX
DI‹POOZDI

XZTZQLÂ

DIPMFTUB[Â
6

TUPTPXBOP
MFD[FOJF
QPEUS[ZNVK‘DF
DJ‘—Â
#BEBOJF
TFSPMPHJD[OF
X
LJFSVOLV
DZUPNFHBMJJ
XZLPOBOP
V

DJ—BSOZDI
X
LJFSVOLV
UPLTPQMB[NP[Z
V

V
XT[ZTU LJDI

[BTUPTPXBOP
DIFNJPQSPGJMBLUZLÂ
SPXBNZDZO‘ 
0CKBXZ
LMJOJD[OF
[BLB—FOJB
XFXO‘US[NBDJD[OFHP
X
PLSFTJF
OPXPSPELPXZN
PCFKNPXB‹Z
QPXJÂLT[FOJF
X‘USPCZ
JMVC
vMFE[JPOZ
V

XZCSPD[ZOZ
V

QS[F E‹V—BK‘D‘
TJÂ
—Ë‹UBD[LÂ
V

QPXJÂLT[FOJF
XÂ[‹ËX
DI‹POOZDI
V

[BCVS[FOJB
OBQJÂDJB
NJÂvOJPXFHP
V

IJQPUPOJÂ
PTJPX‘
V

PQJTUPUPOVT
V

ESHBX LJ
V

;
PEDIZMFÉ
X
XZOJLBDI
CBEBÉ
MBCPSBUPSZKOZDI
V

E[JFDJ
TUXJFSE[POP
IJQFSCJMJSVCJOFNJÂ
V

DIP Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES MFTUB[Â
V

QPEXZ—T[PO‘
BLUZXOPv¾
USBOTBNJOB[
V

MFVLPDZUP[Â
V

OJFEPLSXJTUPv¾
V

NB‹PQ‹ZULP XPv¾
8

QS[ZQBELBDI
TUXJFSE[POP
PEDIZMFOJB
X
CB EBOJV
CJPDIFNJD[OZN
Q‹ZOV
NË[HPXPSE[FOJPXFHP
X
UZN
QPEXZ—T[PO‘
DZUP[Â
X

QPEXZ—T[POF
TU—FOJF
CJB‹LB
X

8
CBEBOJBDI
OFVSPPCSB[PXZDI
X
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
TUXJFSE[POP
XPEPH‹PXJF
V

E[JFDLB
NB‹PH‹PXJF
V

[XBQOJFOJB
vSËENË[HPXF
V

QP T[FS[FOJF
LPNËS
CPD[OZDI
NË[HV
V

BTZNFUSJÂ
LP NËS
V

XZMFX
LSXJ
EP
06/
V

MFVLPNBMBDKÂ
PLP‹P LPNPSPX‘
V

UPSCJFMLJ
QPEXZvDJˋLPXF
V

[BOJLJ
LPSPXF
V

#BEBOJFN
SF[POBOTV
NBHOFUZD[OFHP
XZLSZUP
UPSCJFM
QS[FHSPEZ
QS[F[SPD[ZTUFK
V

E[JFDJ
[BCVS[FOJB
NJFMJOJ[BDKJ
JTUPUZ
CJB‹FK
NË[HV
V

TDIJ [FODFGBMJÂ
V

BHFOF[KÂ
DJB‹B
NPE[FMPXBUFHP
V

IJ QPQMB[KÂ
N˗E—LV
V

IJQPQMB[KÂ
OFSXËX
X[SPLPXZDI
V

PSB[
[NJBOZ
EZTQMBTUZD[OF
LPSZ
NË[HV
V

X
UZN
QPMJNJLSPHZSJÂ
V

MJTTFODFGBMJÂ
H‹BELPNË[HPXJF
V

8
HSVQJF
[
UPLTPQMB[NP[‘
XPEPH‹PXJF
PQJTBOP
V

E[JFDJ
[XBQOJFOJB
vSPENË[HPXF
V

QPT[FS[FOJF
LPNËS
NË[HV
V

BTZNFUSJÂ
LPNËS
CPD[OZDI
NË[HV
V

XZMFX
LSXJ
EP
06/
V

MFVLPNBMBDKÂ
PLP‹PLPNP SPX‘
V

[BOJLJ
LPSPXF
V

6
E[JFDLB
[
[BLB—FOJFN
XJSVTFN
S˗ZD[LJ
TUXJFSE[POP
XPEPH‹PXJF
[
BTZNF USJ‘
LPNËS
CPD[OZDI
NË[HV
DFDIZ
QS[FCZUFHP
XZMFXV
LSXJ
EP
06/
PSB[
MFVLPNBMBDKÂ
PLP‹PLPNPSPX‘
[Bv
X
CBEBOJV
64(
KBNZ
CS[VT[OFK
XZLSZUP
[XBQOJFOJB
X
X‘USPCJF
4XPJTUF
CBEBOJF
TFSPMPHJD[OF
X
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
XSPE[PO‘
XZLB[B‹P
XZTPLJF
TU—FOJF
QS[FDJXDJB‹
LMBTZ
*H(
V

E[JFDJ
6

[JEFOUZGJLP XBOP
QS[FDJXDJB‹B
LMBTZ
*H.
#BEBOJFN
NPMFLVMBS OZN
UFDIOJL‘
1$3
V

E[JFDJ
XZLSZUP
%/"
XJSVTB
X
MFVLPDZUBDI
LSXJ
PCXPEPXFK
V

X
NPD[V
V

X
Q‹ZOJF
NË[HPXPSE[FOJPXZN
X

QS[ZQBELBDI
V[ZTLBOP
XZOJL
OFHBUZXOZ 
8ZOJLJ
TXPJTUZDI
CBEBÉ
TFSPMPHJD[OZDI
X
LJFSVOLV
UPLTPQMB[NP[Z
XZLB[B‹Z
XZTPLJF
TU—FOJF
QS[FDJXDJB‹
LMBTZ
*H(
V

QBDKFOUËX
PCFDOPv¾
QS[FDJXDJB‹
LMBTZ
*H.
V

#BEBOJF
Q‹ZOV
NË[HPXPSE[FOJPXFHP
UFDIOJL‘
1$3
XZLPOBOP
V

E[JFDJ
V[ZTLVK‘D
XZOJL
QP[ZUZXOZ
X

QS[ZQBELV
6
E[JFDLB
[
S˗ZD[L‘
TUXJFSE[POP
XZTPLJF
TU—FOJF
QS[FDJXDJB‹
LMBTZ
*H(
PSB[
XZLSZUP
QS[FDJXDJB‹B
LMBTZ
*H.
6

E[JFDJ
[
UPLTPQMB[NP[‘
XSPE[PO‘
EPEBULPXP
SP[QP[OBOP
OBKQSBXEPQPEPCOJFK
OBCZUF
[BLB—FOJF
XJ SVTFN
DZUPNFHBMJJ
0EDIZMFOJB
X
CBEBOJV
PLVMJTUZD[ OZN
TUXJFSE[POP
V

OJFNPXM‘U
X
UZN
V

[
DZUPNFHBMJ‘
PSB[
V
XT[ZTULJDI
[
UPLTPQMB[NP[‘
J
SË —ZD[L‘
8
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
KFEOPTUSPOOF
[BQBMF OJF
TJBULËXLJOBD[ZOJËXLJ
PQJTBOP
V

E[JFDJ
UBL—F
V

PCVTUSPOOF
.B‹PPD[F
KFEOPTUSPOOF
EFNPOTUSP XB‹P

E[JFDJ
[B¾NÂ
KFEOPTUSPOO‘

E[JFDJ
PCVTUSPO O‘

6

E[JFDLB
TUXJFSE[POP
PCVTUSPOO‘
T[D[FMJOÂ
UÂD[ËXLJ
OBD[ZOJËXLJ
J
UBSD[
OFSXËX
X[SPLPXZDI
6

E[JFDJ
PQJTBOP
UPXBS[ZT[‘DF
[NJBOZ
P
UZQJF
SFUJOP QBUJJ
XD[FvOJBLËX
X

QS[ZQBELV
LPOJFD[OB
CZ‹B
MB TFSPUFSBQJB
8
LPÉDPXFK
PDFOJF
PLVMJTUZD[OFK
[NJBOZ
Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

TUXJFSE[POP
V

E[JFDJ
X
UZN
vMFQPUÂ
KFEOPTUSPO O‘
V

PCVTUSPOO‘
V

OJFEPXJE[FOJF
KFEOPTUSPOOF
V

PCVTUSPOOF
V

[F[
V

PD[PQM‘T
V

6

E[JFDJ
[
[B¾N‘
[BTUPTPXBOP
MFD[FOJF
PQFSBDZKOF
8
HSVQJF
[
UPLTPQMB[NP[‘
QS[FCZUF
[BQBMFOJF
TJBULËXLJOBD[Z OJËXLJ
KFEOFHP
PLB
SP[QP[OBOP
V

E[JFDJ
PCVTUSPO OF
V

NB‹PPD[F
PCVTUSPOOF
V

E[JFDJ
V

T[D[FMJ OÂ
C‹POZ
OBD[ZOJPXFK
8
PDFOJF
LPÉDPXFK
V

E[JFDJ
TUXJFSE[POP
vMFQPUÂ
PCVPD[O‘
V

OJFEPXJE[FOJF
KFE OPTUSPOOF
V

PCVTUSPOOF
V

[F[
V

PD[PQM‘T
;
QPXPEV
VUSXBMPOZDI
[NJBO
QP[BQBMOZDI
V
XT[ZTU LJDI
TUPTPXBOP
SFIBCJMJUBDKÂ
OBS[‘EV
X[SPLV
6
OJF NPXMÂDJB
[
S˗ZD[L‘
TUXJFSE[POP
[B¾NÂ
PLB
MFXFHP
PSB[
[NÂUOJFOJF
SPHËXLJ
J
KBTLSÂ
PLB
QSBXFHP
1PNJ NP
[BTUPTPXBOJB
MFD[FOJB
PQFSBDZKOFHP
VTVOJÂDJF
[NÂUOJB‹FK
TPD[FXLJ
PLB
MFXFHP
USBCFLVMPUPNJB
PLB
QSBXFHP
J
DIFNJPUFSBQJJ
NJFKTDPXFK
EPT[‹P
EP
vMFQPUZ
PLB
QSBXFHP
J
[OBD[OFHP
OJFEPXJE[FOJB
PLB
MFXFHP
6

E[JFDJ
V[ZTLBOP
OJFQSBXJE‹PXZ
XZOJL
CBEBOJB
T‹VDIV
X
UZN
V

PCVTUSPOOZ
V

KFEOPTUSPOOZ
VT[LPE[FOJF
EPUZD[Z‹P

E[JFDJ
[
[BLB—FOJFN
XJSV TFN
DZUPNFHBMJJ
J

[
S˗ZD[L‘
0LSFvMPOP
[BLSFT
OJF EPT‹VDIV
KBLP
VNJBSLPXBOZ
EMB

VT[V
DJ—LJ
EMB

J
H‹ÂCPLJ
EMB

VT[V
"QBSBU
T‹VDIPXZ
[BTUPTPXBOP
V

E[JFDJ

[
DZUPNFHBMJ‘

[
S˗ZD[L‘


JNQMBO UZ
vMJNBLPXF
XT[D[FQJPOP

QBDKFOUPN
6
XT[ZTULJDI
E[JFDJ
QSPXBE[POP
SFIBCJMJUBDKÂ
T‹VDIV
J
NPXZ
6[Z TLBOP
QPQSBXÂ
T‹ZT[FOJB
V

E[JFDJ
V

PCTFSXPXBOP
QSPHSFTKÂ
[
UFHP
V

QS[FKvDJPX‘
V

VUS[ZNVK‘
TJÂ
[BCVS[FOJB
NPXZ
8
[CJPSD[FK
PDFOJF
[NJBO
OBS[‘ EPXZDI
X
PNBXJBOFK
HSVQJF
J[PMPXBOZ
OJFEPT‹VDI
TUXJFSE[POP
V


E[JFDJ
[
[BLB—FOJFN
$.7
*[PMPXBOF
[NJBOZ
PD[OF
PCTFSXPXBOP
V
XT[ZTULJDI

E[JFDJ
[
UPLTPQMB[NP[‘
J

[
DZUPNFHBMJ‘
|‘D[OF
XZTUÂQPXBOJF
[NJBO
X
OBS[‘E[JF
X[SPLV
J
T‹VDIV
TUXJFSE[POP
V

E[JFDJ

[
CBEBOFK
HSVQZ
8
LPÉDPXFK
PDFOJF
OFVSPMPHJD[OFK
X
HSVQJF
[
DZUPNF HBMJ‘
TUXJFSE[POP
VQPvMFE[FOJF
VNZT‹PXF
V

E[JF DJ
QBEBD[LÂ
V

NË[HPXF
QPSB—FOJF
E[JFDJÂDF
V

PQËyOJFOJF
SP[XPKV
QTZDIPSVDIPXFHP
V

/JFQSBXJ E‹PXZ
[BQJT
&&(
PQJTBOP
V

E[JFDJ
X
UZN
V
XT[ZTU LJDI
[
QBEBD[L‘
PSB[
V

EPUZDID[BT
CF[
OBQBEËX
;BCVS[FOJB
NPXZ
TUXJFSE[POP
V

E[JFDJ
8
HSVQJF
[
UPLTPQMB[NP[‘
VQPvMFE[FOJF
VNZT‹PXF
TUXJFSE[POP
V

E[JFDJ
QBEBD[LÂ
V

NË[HPXF
QPSB—FOJF
E[JFDJÂDF
V

;BTUBXLÂ
LPNPSPXPPUS[FXOPX‘
JNQMBOUPXB OP
V

E[JFDJ
/JFQSBXJE‹PXZ
[BQJT
&&(
PQJTBOP
V

E[JFDJ
X
UZN

[
QBEBD[L‘
J

CF[
PCKBXËX
LMJOJD[ OZDI
;BCVS[FOJB
NPXZ
TUXJFSE[POP
V

E[JFDLB
6
OJFNPXMÂDJB
[
S˗ZD[L‘
SP[QP[OBOP
NË[HPXF
QPSB—F OJF
E[JFDJÂDF
;BQJT
&&(
KFTU
OJFQSBXJE‹PXZ
LMJOJD[ OJF
CSBL
OBQBEËX 
*NQMBOUPXBOP
[BTUBXLÂ
LPNPSP XPPUS[FXOPX‘
%BOF
[CJPSD[F
EPUZD[‘DF
VT[LPE[FÉ
OBS[‘EËX
[NZT‹ËX
J
PvSPELPXFHP
VL‹BEV
OFSXPXFHP
TUXJFSE[POZDI
X
BOBMJ[PXBOFK
HSVQJF
E[JFDJ
[BNJFT[ D[POP
X
UBCFMJ


241

242

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES

Tabela 1. Zaburzenia neurosensoryczne u dzieci w poszczególnych zakażeniach wrodzonych Table 1. Sensorineural disorders in children with particular congenital infections

Rozpoznanie/liczba dzieci Diagnosis/ Number of patients Cytomegalia (72)

Niedosłuch zmysłowo-nerwowy Sensorineural hearing loss

Zmiany oczne (trwałe) Ocular changes (persistent)

50

32 (14)

Cytomegaly (72)

Zaburzenia neurologiczne Neurological sequelae upośledzenie umysłowe 2 mental impairment

padaczka 12 epilepsy

mózgowe porażenie dziecięce 12 cerebral palsy

Toksoplazmoza (6)

-

6 (6)

Toxoplasmosis (6)

upośledzenie umysłowe 2 mental impairment

padaczka 1 epilepsy

mózgowe porażenie dziecięce 3 cerebral palsy

Różyczka (1)

1

Rubella (1)

1 (1)

mózgowe porażenie dziecięce 1 cerebral palsy

-FD[FOJF
QS[FDJXXJSVTPXF
HBODZLMPXJSFN
X
PT‹P OJF
LXBTV
GPMJOPXFHP
[BTUPTPXBOP
‹‘D[OJF
V

E[JF DJ
X
XJFLV
PE

EP

NJFTJÂDZ
QS[F[
PLSFT
PE

EP

UZHPEOJ
V

[BTUPTPXBOP
EXJF
LVSBDKF
V

US[Z
V

D[UFSZ 
‹‘D[OZ
D[BT
MFD[FOJB
XZOPTJ‹
PE

EP

UZHPEOJ
-FD[FOJF
QS[FDJXQBTP—ZUOJD[F
[BTUPTPXBOP
V
XT[ZTULJDI

E[JFDJ
[
XSPE[POZN
[BSB—FOJFN
UPLTP QMB[NPXZN
QS[FXB—OJF
QJSZNFUBNJO‘
[
TVMGBEJB[Z O‘
QS[F[

NJFTJÂDZ
B
OBTUÂQOJF
LPOUZOVPXBOP
GBO TJEBSFN
EP

NJFTJ‘DB
—ZDJB
;F
X[HMÂEV
OB
X[OPXÂ
TFSPMPHJD[O‘
LPMFKOFK
LVSBDKJ
QS[FDJXQBTP—ZUOJD[FK
GBOTJEBSFN
XZNBHB‹P

E[JFDJ
X
XJFLV

J

NJF TJÂDZ
6
D[ÂvDJ
E[JFDJ
PCTFSXPXBOP
OFVUSPQFOJÂ
KBLP
XZOJL
E[JB‹BÉ
OJFQP—‘EBOZDI
HBODZLMPXJSV
MVC
QJSZ NFUBNJOZ
8T[ZTULJF
E[JFDJ

XZNBHB‹Z
SFIBCJMJUB DKJ
PHËMOPVTQSBXOJBK‘DFK
LUËS‘
TUPTPXBOP
X
SBNBDI
XJ[ZU
BNCVMBUPSZKOZDI
OBUPNJBTU
QBDKFODJ
[
OBTJMP OZNJ
PCKBXBNJ
LMJOJD[OZNJ
CZMJ
SFIBCJMJUPXBOJ
UBL—F
X
XBSVOLBDI
T[QJUBMOZDI


Dyskusja 8
BOBMJ[PXBOFK
HSVQJF
V
[OBD[OFHP
PETFULB
CBEB OZDI
PCTFSXPXBOP
[BCVS[FOJB
QS[FCJFHV
PLSFTV
Q‹P EPXFHP
JOGFLDKB
V

NBUFL
QPEUS[ZNBOJF
DJ‘—Z
V



PLP‹PQPSPEPXFHP

OPXPSPELËX
VSPE[J‹P
TJÂ
QS[FEXD[FvOJF
V

TUXJFSE[POP
DFDIZ
PQËyOJF OJB
X[SBTUBOJB
XFXO‘US[NBDJD[OFHP
V

PCOJ—PO‘
QVOLUBDKÂ
X
TLBMJ
"QHBS 
[XSBDB
VXBHÂ
XZTPLJ
PETF UFL

E[JFDJ
VSPE[POZDI
ESPH‘
DJÂDJB
DFTBSTLJFHP
1PNJNP
UBL
PCDJ‘—POFHP
XZXJBEV
UZMLP
V
[OJLPNFHP
PETFULB
DJ—BSOZDI
XZLPOBOP
CBEBOJB
TFSPMPHJD[OF
X
LJFSVOLV
[BLB—FÉ
[
HSVQZ
503$)
#BEBOJB
X
LJF SVOLV
DZUPNFHBMJJ
XZLPOBOP
V

LPCJFU
XPCFD
CSB LV
NP—MJXPvDJ
MFD[FOJB
Q‹PEËX
PSB[
NP—MJXFK
GFUPQBUJJ


X
[BLB—FOJV
OBXSPUPXZN
OJF
[BMFDB
TJÂ
SVUZOPXFHP
XZLPOZXBOJB
UBLJDI
CBEBÉ
,FOOFTPO
QPEBKF
—F
PE TFUFL
USBOTNJTKJ
X
[BLB—FOJV
QJFSXPUOZN
DJ—BSOFK
XZOPTJ

[Bv
X
[BLB—FOJV
OBXSPUPXZN
 
<>
/BUPNJBTU
0SOPZ
X
LPMFKOZDI
QVCMJLBDKBDI
QPELSFvMB
—F

E[JFDJ
[BLB—POZDI
JO
VUFSP
XJSVTFN
X
UZN
[
QPXB—OZNJ
[NJBOBNJ
OBS[‘EPXZNJ
SPE[‘
LPCJFUZ
[
[BLB—FOJFN
OBXSPUPXZN
<
>
QPEPCOJF
KBL
3PTT
<>
/JFLUËS[Z
CBEBD[F
QPEKÂMJ
TQPSBEZD[OF
QSËCZ
QS[F DJXXJSVTPXFHP
MFD[FOJB
HBODZLMPXJSFN
MVC
KFHP
QSP MFLJFN
q
WBMHBODZLMPXJSFN
Q‹PEËX
[
QPUXJFSE[POZN
PCKBXPXZN
[BLB—FOJFN
XSPE[POZN
KFTU
KFEOBL
[B
XD[FvOJF
OB
KFEOP[OBD[O‘
JOUFSQSFUBDKÂ
FGFLUËX
MF D[FOJB
<>
8
QSBDBDI
EPUZD[‘DZDI
QPEB—Z
DJ—BSOZN
[
QJFSXPUOZN
[BLB—FOJFN
$.7
IJQFSJNNVOJ[PXBOFK
HMPCVMJOZ
<
>
[BPCTFSXPXBOP
XZSByOJF
NOJFKT[Z
PETFUFL
[BLB—FÉ
XFSUZLBMOZDI
OJ—
X
HSVQJF
LPOUSPM OFK
PSB[
[OBD[‘DP
XZ—T[F
TU—FOJF
J
XZ—T[‘
BXJEOPv¾
QS[FDJXDJB‹
BOUZ$.7
V
DJ—BSOZDI
DP
NP—F
NJF¾
XQ‹ZX
QSPUFLDZKOZ
EMB
Q‹PEËX
<>
;
LPMFJ
CBEBOJF
LP CJFU
X
XJFLV
QSPLSFBDZKOZN
J
DJ—BSOZDI
X
LJFSVOLV
UPLTPQMB[NP[Z
KFTU
QP—‘EBOF
[F
X[HMFEV
OB
NP—MJ XPv¾
[BQPCJFHBOJB
[BSB—FOJV
QJFSXPUOFNV
XD[FTO‘
JEFOUZGJLBDKÂ
DIPSZDI
DJ—BSOZDI
NP—MJX‘
DIFNJP QSPGJMBLUZLÂ
T[ZCL‘
EJBHOPTUZLÂ
J
MFD[FOJF
Q‹PEËX
B
OBTUÂQOJF
OPXPSPELËX
J
OJFNPXM‘U
X
UZN
UBL—F
UZDI
[
[BSB—FOJFN
CF[PCKBXPXZN
8
QSPTQFLUZXOZN
CBEBOJV
LPIPSUPXZN
(JMCFSU
OJF
PEOPUPXB‹B
XQ‹ZXV
DIFNJPQSPGJMBLUZLJ
DJ—BSOZDI
OB
XFSUZLBMO‘
USBOT NJTKÂ
QBTP—ZUB
SZ[ZLP
T[BDPXBOF
KFTU
OB
PLP‹P



OJF
XZLMVD[POP
KFEOBL
XQ‹ZXV
OB
PHSBOJD[FOJF
[B LSFTV
VT[LPE[FÉ
OBS[‘EPXZDI
V
Q‹PEV
<>
;
LPMFJ
.POUPZB
QPELSFvMB
LPS[ZTUOF
[OBD[FOJF
XD[FTOF HP
KV—
V
Q‹PEËX
J
LPOUZOVPXBOFHP
QS[F[
QJFSXT[Z
SPL
—ZDJB
MFD[FOJB
QS[FDJXQJFSXPUOJBD[FHP
OB
EBMT[Z
Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES QS[FCJFH
LMJOJD[OZ
<>
6
DJ—BSOZDI
[
BOBMJ[PXBOFK
HSVQZ
V
LUËSZDI
QS[FQSPXBE[POP
EJBHOPTUZLÂ
J
SP[ QP[OBOP
[BSB—FOJF
QJFSXPUOJBLJFN
[BTUPTPXBOP
DIF NJPQSPGJMBLUZLÂ
SPXBNZDZO‘
KFEOBL
MFD[FOJF
TUPTP XBOP
[
PQËyOJFOJFN
J
QS[F[
LSËULJ
PLSFT
DP
NPH‹P
XQ‹ZO‘¾
OB
PCTFSXPXBOZ
V
E[JFDJ
[BLSFT
VT[LPE[FÉ
0CKBXZ
PHËMOF
J
PEDIZMFOJB
X
XZOJLBDI
CBEBÉ
MB CPSBUPSZKOZDI
XTQËMOF
EMB
JOGFLDKJ
XFXO‘US[NBDJD[ OZDI
PCTFSXPXBOP
X
PLSFTJF
OPXPSPELPXZN
V

CBEBOFK
HSVQZ
%PNJOPXB‹Z
PCKBXZ
OFVSPMPHJD[OF
IFQBUPMPHJD[OF
J
IFNBUPMPHJD[OF
0CKBXZ
UF
OJF
T‘
TXPJTUF
EMB
[BLB—FÉ
[
HSVQZ
503$)
V
LB—EFHP
OPXP SPELB
[
DFDIBNJ
JOGFLDKJ
XSPE[POFK
QPXJOOB
CZ¾
KFE OBL
QS[FQSPXBE[POB
EJBHOPTUZLB
X
UZN
LJFSVOLV
T[D[FHËMOJF
X
PEOJFTJFOJV
EP
DZUPNFHBMJJ
J
UPLTPQMB [NP[Z
[F
X[HMÂEV
OB
JTUOJFK‘DF
NP—MJXPvDJ
MFD[FOJB
X
PLSFTJF
QPVSPE[FOJPXZN
J
LPOJFD[OPv¾
E‹VHPGBMP XFK
PCTFSXBDKJ
X
[XJ‘[LV
[
QPKBXJBK‘DZNJ
TJÂ
PEMF H‹ZNJ
OBTUÂQTUXBNJ
8
PEOJFTJFOJV
EP
XZOJLËX
CB EBÉ
TXPJTUZDI
PEQPXJFEOJP
V

J
V

X
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
J
UPLTPQMB[NP[‘
TUXJFSE[POP
XZTPLJF
TU—FOJB
QS[FDJXDJB‹
TXPJTUZDI
LMBTZ
*H(

KN NM
PSB[
XZLSZUP
QS[FDJXDJB‹B
PTUSFK
GB[Z
*H.
PEQP XJFEOJP

J
 
UF
PTUBUOJF
[OJLO‹Z
[
LS‘—FOJB
QPED[BT
XZLPOZXBOZDI
TFSZKOJF
V
LB—EFHP
QBDKFO UB
LPMFKOZDI
CBEBÉ
LPOUSPMOZDI
4U—FOJB
QS[FDJX DJB‹
LMBTZ
*H(
X
HSVQJF
[
UPLTPQMB[NP[‘
PCOJ—B‹Z
TJÂ
X
USBLDJF
MFD[FOJB
QS[FDJXQBTP—ZUOJD[FHP
QP
D[ZN
D[ÂTUP
X[SBTUB‹Z
QP
[BLPÉD[FOJV
LVSBDKJ
KBLP
XZOJL
[BQS[FTUBOJB
MFD[FOJB
8
LJMLV
QS[ZQBELBDI
[
CBSE[P
XZTPLJNJ
XBSUPvDJBNJ
*H(
QPOPXOJF
[BTUPTPXBOP
MFD[FOJF
QS[FDJXQJFSXPUOJBD[F
U[X
X[OPXB
TFSPMP HJD[OB 
8
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
XSPE[PO‘
V
D[ÂvDJ
E[JFDJ
PCTFSXPXBOP
E‹VHPUSXB‹F
VUS[ZNZXBOJF
TJÂ
TXPJTUZDI
*H(
X
XZTPLJN
TU—FOJV
%PXPEFN
[NOJFK T[BK‘DFK
TJÂ
BLUZXOPvDJ
SFQMJLBDKJ
XJSVTB
CZ‹Z
XZOJLJ
CBEBÉ
NPMFLVMBSOZDI
%/"
XJSVTB
[
LSXJ
J
NPD[V
OBKCBSE[JFK
TQFLUBLVMBSOF
QP
[BLPÉD[FOJV
MFD[FOJB
QS[FDJXXJSVTPXFHP
OFHBUZXJ[BDKB


KBLLPMXJFL
V
D[Â vDJ
E[JFDJ
PCTFSXPXBOP
X[OPXÂ
[BLB—FOJB
X
PLSFTJF
LJMLV
UZHPEOJ
QP
[BQS[FTUBOJV
MFD[FOJB
8
MJD[OZDI
EPOJFTJFOJBDI
QPELSFvMB
TJÂ
[BMF—OPv¾
QPNJÂE[Z
OBTJ MFOJFN
BLUZXOPvDJ
SFQMJLBDKJ
XJSVTB
X
PLSFTJF
OPXP SPELPXZN
B
TUXJFSE[BOZNJ
QËyOJFK
[NJBOBNJ
OBS[‘ EPXZNJ
X
UZN
OJFEPT‹VDIFN
<> 8
PNBXJBOFK
HSVQJF
[XSBDB
VXBHÂ
XZTUÂQPXBOJF
QPXB—OZDI
[NJBO
NPSGPMPHJD[OZDI
X
PCSÂCJF
PvSPE LPXFHP
VL‹BEV
OFSXPXFHP
V
XT[ZTULJDI
E[JFDJ
[
[BSB —FOJFN
UPLTPQMB[NPXZN
LUËSZDI
OBTUÂQTUXFN
CZ‹Z
USXB‹F
EFGJDZUZ
OFVSPMPHJD[OF
X
UZN
VQPvMFE[FOJF
VNZT‹PXF



QBEBD[LB



NË[HPXF
QPSB—FOJF
E[JFDJÂDF



QPEPCOJF
KBL
V
E[JFDLB
[
S˗ZD[L‘
XSP E[PO‘
V
LUËSFHP
XZTU‘QJ‹P
DJ—LJF
VT[LPE[FOJF
06/
8
CBEBOJBDI
OFVSPPCSB[PXZDI
64(
$5
X
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
V
[OBD[OFHP
PETFULB
CBEBOZDI
TUXJFS E[POP
[NJBOZ
[BOJLPXF



[XBQOJFOJB
vSËENË Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

[HPXF



NB‹PH‹PXJF

PSB[
UPSCJFMLJ
QPEXZ vDJˋLPXF
LUËSF
XZLSZUP
V

CBEBOZDI
%[JÂLJ
NP—MJXPvDJ
XZLPS[ZTUBOJB
X
EJBHOPTUZDF
PCSB[PXFK
CBEBOJB
NFUPE‘
SF[POBOTV
NBHOFUZD[OFHP
X
HSVQJF
UFK
XZLSZUP
UBL—F
[NJBOZ
EZTQMBTUZD[OF
LPSZ
NË[HV
MJTTFODFGBMJÂ
QPMJNJLSPHZSJÂ


[BCVS[FOJB
NJFMJOJ[B DKJ
JTUPUZ
CJB‹FK
B—
V

PSB[
[BCVS[FOJB
SP[XPKPXF
QPT[D[FHËMOZDI
TUSVLUVS
NË[HPXJB
J
N˗E—LV
IJQP QMB[KÂ
N˗E—LV
OFSXËX
X[SPLPXZDI
TDIJ[FODFGBMJÂ 
8ZTUÂQPXBOJF
[NJBO
LPSPXZDI
XJ‘—F
TJÂ
[
JTUPUOZNJ
OBTUÂQTUXBNJ
OFVSPMPHJD[OZNJ
DP
XZLB[B‹Z
XZOJ LJ
CBEBÉ
V[ZTLBOF
X
PQJTZXBOFK
HSVQJF
E[JFDJ

QP XB—OF
EFGJDZUZ
OFVSPMPHJD[OF
TUXJFSE[POP
CPXJFN
V

QBDKFOUËX



X
UZN
VQPvMFE[FOJF
VNZ T‹PXF
V

QBEBD[LÂ
J
NË[HPXF
QPSB—FOJF
E[JFDJÂDF
V

PQËyOJFOJF
SP[XPKV
QTZDIPSVDIPXFHP
V

+BL
XTQPNOJBOP
XF
XTUÂQJF
OBKD[ÂTUT[ZN
XSP E[POZN
EFGFLUFN
OBS[‘EËX
[NZT‹V
KFTU
OJFEPT‹VDI
LUËSZ
EPUZD[Z
 
—ZXP
VSPE[POZDI
E[JFDJ
J
KFTU
X
QS[FXB—BK‘DFK
MJD[CJF
QS[ZQBELËX
XZXP‹BOZ
D[ZO OJLBNJ
HFOFUZD[OZNJ
MVC
JOGFLDZKOZNJ
3[BE[JFK
QS[ZD[ZO‘
T‘
UPLTZD[OF
D[ZOOJLJ
DIFNJD[OF
JMVC
GJ[ZD[OF
E[JB‹BK‘DF
X
PLSFTJF
—ZDJB
Q‹PEPXFHP
/JFEP T‹VDI
VXBSVOLPXBOZ
HFOFUZD[OJF
NP—F
XZTUÂQPXB¾
KBLP
FMFNFOU
PLSFvMPOFHP
[FTQP‹V
DIPSPCPXFHP
MVC
TUBOPXJ
J[PMPXBO‘
GPSNÂ
XSPE[POFHP
OJFQPTUÂQVK‘ DFHP
OJFEPT‹VDIV
[NZT‹PXPOFSXPXFHP
U[X
%'/#
OPOTZOESPNJD
IFBSJOH
MPTT
BOE
EFBGOFTT
EPUZD[‘ DFHP
QPOBE
QP‹PXZ
QBDKFOUËX
[
OJFEPT‹VDIFN
[NZ T‹PXPOFSXPXZN

J
XZXP‹BOFHP
X

QS[Z QBELËX
NVUBDK‘
X
HFOJF
(+#
[Bv
X

X
HFOJF
(+#
<>
4QPvSËE
JOGFLDKJ
XSPE[POZDI
OJFEPT‹VDI
KFTU
OBKD[ÂvDJFK
PQJTZXBOZ
X
DZUPNFHBMJJ
+BL
QPEBKF
'PXMFS
X
QPTUBDJ
PCKBXPXFK
PL

DIPSZDI
PETF UFL
VT[LPE[FÉ
OBS[‘EV
T‹VDIV
PTJ‘HB

[Bv
X
[BLB—FOJV
CF[PCKBXPXZN
X
PLSFTJF
QPTUOBUBMOZN
PL

DIPSZDI
OJFEPT‹VDI
XZTUÂQVKF
V

[BLB—POZDI
<>
/JFEPT‹VDI
PCTFSXPXBOZ
V
E[JF DJ
NBUFL
[
QJFSXPUOZN
[BLB—FOJFN
DIBSBLUFSZ[VKF
TJÂ
XJÂLT[ZN
TUPQOJFN
EFGJDZUV
D[ÂTUT[‘
QSPHSFTK‘
J
XD[FvOJFKT[ZN
VKBXOJBOJFN
TJÂ
q
SPL
—ZDJB


OJ—
UPXBS[ZT[‘DZ
JOGFLDKJ
OBXSPUPXFK
q
SPL
—ZDJB
<>
8F
XSPE[POZN
[BSB—FOJV
QJFSXPUOJBLJFN
5HPOEJJ
VT[LPE[FOJB
T‹VDIV
PQJTZXBOF
T‘
[OBD[OJF
S[BE[JFK
V
PLP‹P

[BSB—POZDI
<>
X
PNBXJBOFK
HSVQJF
V
—BEOFHP
[
E[JFDJ
[
UPLTPQMB[NP[‘
OJF
TUXJFSE[POP
VT[LPE[FOJB
OBS[‘EV
T‹VDIV
3PMB
JOOZDI
QBUPHFOËX
X
[XJ‘[LV
[
SP[QPXT[FDIOJFOJFN
T[D[FQJFÉ
PDISPO OZDI
QS[FDJXLP
S˗ZD[DF
PES[F
vXJODF
D[Z
HSZQJF
KFTU
NBSHJOBMOB
4ZTUFNBUZD[OZ
QS[FHM‘E
QJvNJFO OJDUXB
EPLPOBOZ
QS[F[
8FTUFSCFSHB
XTLB[VKF
UBL—F
OB
TQPSBEZD[OF
XZTUÂQPXBOJF
4/)-
X
QS[FCJFHV
[B LB—FOJB
XJSVTFN
)FSQFT
<>
8
PNBXJBOFK
HSVQJF
E[JFDJ
[
[BLB—FOJBNJ
XSPE[POZNJ
OJFEPT‹VDI
SP[QP [OBOP
X
[OBD[‘DZN
PETFULV
V

CBEBOZDI
J
QP[B

QS[ZQBELJFN
S˗ZD[LJ
EPUZD[Z‹
E[JFDJ
[
DZUPNFHB

243

244

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES MJ‘
;XSBDB‹
VXBHÂ
TUPQJFÉ
OBTJMFOJB
OJFEPT‹VDIV
LUËSZ
EMB
XJÂLT[PvDJ
VT[V
PLSFvMPOP
KBLP
H‹ÂCPLJ
6

QBDKFOUËX
[
OJFEPT‹VDIFN
TUPTPXBOP
BQBSBUP XBOJF
QSPUF[PXBOJB
OJF
XZNBHB‹Z
E[JFDJ
[
EFGJDZ UFN
KFEOPTUSPOOZN
MVC
[
OJFEPT‹VDIFN
P
NOJFKT[ZN
OBTJMFOJV 
6

QBDKFOUËX
XT[D[FQJPOP
JNQMBOUZ
vMJNBLPXF
.BK‘D
OB
VXBE[F
D[ÂTUPv¾
XZTUÂQPXB OJB
HFOFUZD[OJF
VXBSVOLPXBOFHP
OJFEPT‹VDIV
XSP E[POFHP
XT[ZTULJF
E[JFDJ
[
[BLB—FOJFN
XJSVTFN
DZUPNFHBMJJ
LJFSPXBOF
CZ‹Z
EPEBULPXP
OB
CBEBOJF
NPMFLVMBSOF
[F
X[HMÂEV
OB
NP—MJXPv¾
KFEOPD[FTOF HP
XZTUÂQPXBOJB
S˗OZDI
D[ZOOJLËX
QPXPEVK‘DZDI
OJFEPT‹VDI
DP
XZLB[BOP
X
NBUFSJBMF
X‹BTOZN
<>
8
QVCMJLBDKBDI
[BHSBOJD[OZDI
QPKBXJ‹Z
TJÂ
EPOJFTJF OJB
P
LPS[ZTUOZN
XQ‹ZXJF
XD[FvOJF
QPEKÂUFHP
J
PE QPXJFEOJP
E‹VHP
TUPTPXBOFHP
MFD[FOJB
QS[FDJXXJSV TPXFHP
OB
GVOLDKÂ
T‹ZT[FOJB
<>
0CTFSXBDKF
X‹BTOF
SËXOJF—
XTLB[VK‘
OB
UBLJ
FGFLU
<>
/JFLUËS[Z
BVUP S[Z
TUPTPXBMJ
MFD[FOJF
QSPGJMBLUZD[OF
V
E[JFDJ
[
[B LB—FOJFN
$.7
OJFXZLB[VK‘DZDI
OJFEPT‹VDIV
[F
X[HMÂEV
KFEOBL
OB
NP—MJXF
C‹ÂEZ
UFDIOJD[OF
BQB SBUVSPXF
D[Z
JOUFSQSFUBDZKOF
CBEBÉ
T‹VDIV
B
UBL—F
OB
IJTUPSJÂ
OBUVSBMO‘
DIPSPCZ
J
NP—MJX‘
TBNPJTU O‘
QPQSBXÂ
OJF[XJ‘[BO‘
[F
TUPTPXBOZN
MFD[FOJFN
QS[FDJXXJSVTPXZN
LPOJFD[OF
T‘
EBMT[F
CBEBOJB
V[BTBEOJBK‘DF
UBLJF
QPTUÂQPXBOJF
8
BOBMJ[PXBOZN
NBUFSJBMF
QPQSBXÂ
T‹ZT[FOJB
QP
MFD[FOJV
V[ZTLBOP
X

QS[ZQBELBDI
V

E[JFDJ
PCTFSXPXBOP
QSPHSF TKÂ
X
UZN
V

QS[FKvDJPX‘
*OUFSFTVK‘DF
KFTU
UP
—F
X
MFUOJFK
PCTFSXBDKJ
QSPTQFLUZXOFK
'PVMPO
PEOP UPXB‹
QPQSBXÂ
T‹ZT[FOJB
V

CBEBOZDI
QPHPST[F OJF
V

B
[NJFOOPv¾
[BLSFTV
OJFEPT‹VDIV
V

CBEBOZDI
[
HSVQZ
UFK

E[JFDJ
VMFH‹B
XFXO‘US[ NBDJD[OFNV
[BLB—FOJV
QPED[BT
JOGFLDKJ
OBXSPUPXFK
V
NBULJ
<> ;NJBOZ
X
OBS[‘E[JF
X[SPLV
PQJTZXBOF
X
[B LB—FOJBDI
XSPE[POZDI
NPH‘
PCFKNPXB¾
XT[ZTULJF
BOBUPNJD[OF
TUSVLUVSZ
PLB
BMF
OBKCBSE[JFK
DIBSBL UFSZTUZD[OF
T‘
PHOJTLB
[BQBMOF
TJBULËXLJOBD[ZOJËX LJ
J
X
OBTUÂQTUXJF
CMJ[OZ
PHSBOJD[BK‘DF
XJE[FOJF
8
QBUPNFDIBOJ[NJF
XZNJFOJB
TJÂ
[BSËXOP
FGFLU
UFSBUP HFOOZ
KBL
J
CF[QPvSFEOJ
XQ‹ZX
[BQBMOZ
QPT[D[FHËM OZDI
QBUPHFOËX
<>
8
NBUFSJBMF
X‹BTOZN
PEDIZMFOJB
X
CBEBOJV
PLVMJTUZD[OZN
TUXJFSE[POP
V

E[JFDJ
[
DZUPNFHBMJ‘
PSB[
V
XT[ZTULJDI
[
UPLTPQMB[NP[‘
J
SË —ZD[L‘
8
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
[XSBDB‹
VXBHÂ
LSXP UPD[OZ
DIBSBLUFS
[NJBO
[BQBMOZDI
TJBULËXLJ

E[JFDJ 
UPXBS[ZT[Z‹Z
JN
XZMFXZ
LSXJ
EP
DJB‹B
T[LMJTUF HP
PSB[
OBE
J
QPETJBULËXLPXF
DP
[OBKEVKF
PE[XJFS DJFEMFOJF
UBL—F
X
EBOZDI
[
QJvNJFOOJDUXB
<
>
"L DFOUFN
PQUZNJTUZD[OZN
KFTU
UP
—F
V
QPOBE
QP‹PXZ
E[JFDJ
[
SFUJOJUJT
IBFNPSSIBHJDB

OJF
XZLB[BOP
USXB‹ZDI
[NJBO
PD[OZDI
[F
X[HMÂEV
OB
XDI‹BOJBOJF
TJÂ
XZMFXËX
XZCSPD[ZO
J
PQBOPXBOJF
NJFKTDPXFHP
QSPDFTV
[BQBMOFHP
CF[
QP[PTUBXJFOJB
CMJ[O
;NJB OZ
BOBUPNJD[OF
X
CVEPXJF
HB‹LJ
PD[OFK
PQJTBOP
V



E[JFDJ
NB‹PPD[F
T[D[FMJOB


V
LPMFKOZDI

SP[QP[OB OP
J
MFD[POP
PQFSBDZKOJF
[B¾NÂ
0TUBUFD[OJF
PETFUFL
E[JFDJ
[
OBKDJ—T[ZNJ
OBTUÂQTUXBNJ
PLVMJTUZD[OZNJ
X
HSVQJF
[
DZUPNFHBMJ‘
CZ‹
OJFXJFMLJ
vMFQPUB
V

OJFEPXJE[FOJF
V



X
QPSËXOBOJV
[
HSVQ‘
E[JF DJ
[
XSPE[PO‘
UPLTPQMB[NP[‘
CPXJFN
V
XT[ZTULJDI
TUXJFSE[POP
QPXB—OF
OBTUÂQTUXB
PLVMJTUZD[OF
V
QP ‹PXZ
PCVPD[O‘
vMFQPUÂ
V
QP[PTUB‹ZDI
OJFEPXJE[FOJF
.B
UP
[XJ‘[FL
[
OJFPEXSBDBMOZN
DIBSBLUFSFN
[OJT[ D[FÉ
QPT[D[FHËMOZDI
TUSVLUVS
HB‹LJ
PD[OFK
X
QSPDF TJF
[BQBMFOJB
QBTP—ZUOJD[FHP
P
DIBSBLUFS[F
DIPSJPSF UJOJUJT
;NJBOZ
EPUZD[Z‹Z
UBL—F
CVEPXZ
HB‹LJ
PD[OFK
/JFTUFUZ
NP—OB
TJÂ
SËXOJF—
TQPE[JFXB¾
—F
V
D[ÂvDJ
E[JFDJ
X
UFK
HSVQJF
X
QS[FDJXJFÉTUXJF
EP
[BLB—POZDI
XJSVTFN
DZUPNFHBMJJ
NPH‘
TJÂ
QPKBXJ¾
X
QS[ZT[‹PvDJ
OPXF
PHOJTLB
[BQBMOF
TJBULËXLJOBD[ZOJËXLJ
PCTFS XPXBOF
QS[F[
XJFMV
CBEBD[Z
[
D[ÂTUPvDJ‘
q
<
>
QPUXJFSE[BK‘
UP
XZOJLJ
XJFMPMFUOJDI
PCTFSXBDKJ
X‹BTOZDI
6
OJFNPXMÂDJB
[
S˗ZD[L‘
QPNJNP
MFD[F OJB
PQFSBDZKOFHP
SËXOJF—
TUXJFSE[POP
OJFPEXSBDBMOF
OBTUÂQTUXB
QP[BQBMOF
vMFQPUÂ
KFEOFHP
PLB
J
[OBD[OF
OJFEPXJE[FOJF
ESVHJFHP 
6
XT[ZTULJDI
E[JFDJ
[
OJFEPT‹VDIFN
QSPXBE[POP
SFIBCJMJUBDKÂ
T‹VDIV
J
NPXZ
[Bv
E[JFDJ
[
OJFEPXJE[F OJFN
LJFSPXBOF
CZ‹Z
EP
PvSPELB
a5ÂD[Bo
V

E[JFDJ
PCTFSXVKF
TJÂ
[BCVS[FOJB
NPXZ
PETFUFL
UFO
NP—F
TJÂ
KFEOBL
[XJÂLT[Z¾
X
NJBSÂ
X[SBTUBOJB
%[JFDJ
[
PNB XJBOFK
HSVQZ
QP[PTUBK‘
QPE
EBMT[‘
XJFMPTQFDKBMJ TUZD[O‘
PCTFSXBDK‘
OBT[FHP
PvSPELB
[F
X[HMÂEV
OB
NP—MJXPv¾
XZTU‘QJFOJB
PEMFH‹ZDI
X
D[BTJF
OBTUÂQTUX
PLVMJTUZD[OZDI
BVEJPMPHJD[OZDI
OFVSPMPHJD[OZDI
JOUFMFLUVBMOZDI
D[Z
[BCVS[FÉ
NPXZ

Wnioski 
/JFEPT‹VDI
KFTU
EPNJOVK‘DZN
VT[LPE[FOJFN
TFOTPSZD[OZN
X
QS[FCJFHV
DZUPNFHBMJJ
XSPE[POFK
OBUPNJBTU
[NJBOZ
X
PCSÂCJF
OBS[‘EV
X[SPLV
[BQBMF OJF
TJBULËXLJOBD[ZOJËXLJ
J
[NJBOZ
X
CVEPXJF
HB‹LJ
PD[OFK
XZTUÂQVK‘
X
[BLB—FOJBDI
XSPE[POZDI
P
S˗ OFK
FUJPMPHJJ 
4UPTPXBOF
GBSNBLPMPHJD[OF
MFD[FOJF
QS[ZD[Z OPXF
V
D[ÂvDJ
E[JFDJ
NP—F
XQ‹ZO‘¾
OB
QPQSBXÂ
T‹Z T[FOJB
J
XJE[FOJB 
&GFLUFN
XQSPXBE[FOJB
T[D[FQJFÉ
PDISPOOZDI
QS[FDJXLP
S˗ZD[DF
KFTU
TQPSBEZD[OF
KFK
XZTUÂQPXBOJF
KBLP
[BLB—FOJB
XSPE[POFHP 
;F
X[HMÂEV
OB
XJFMPOBS[‘EPXZ
DIBSBLUFS
[NJBO
X
QS[FCJFHV
[BLB—FÉ
XSPE[POZDI
X
UZN
VT[LPE[FÉ
OBS[‘EËX
[NZT‹ËX
J
PvSPELPXFHP
VL‹BEV
OFSXPXFHP
E[JFDJ
[
UFK
HSVQZ
XZNBHBK‘
E‹VHPUSXB‹FK
TQFDKBMJ TUZD[OFK
PQJFLJ
NFEZD[OFK Piśmiennictwo 
.JMFXTLB#PCVMB
#
-JQLB
#
;BLB—FOJF
XJSVTFN
DZUPNF HBMJJ
-FLBS[


q Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

PRACE ORYGINALNE / ORIGINAL ARTICLES 
4UFHNBOO
#+
$BSFZ
+$
503$)
*OGFDUJPOT
5PYPQMBTNP


4DPUU
%"
,SBGU
.-
$BSNJ
3
3BNFTI
"
&MCFEPVS
,
:BJSJ


TJT
0UIFS
TZQIJMMJT
WBSJDFMMB[PTUFS
QBSWPWJSVT
#


3V

:
J
JO
*EFOUJGJDBUJPO
PG
NVUBUJPOT
JO
UIF
DPOOFYJO

HFOF


CFMMB
$ZUPNFHBMPWJSVT
$.7


BOE
)FSQFT
JOGFDUJPOT
$VSS


UIBU
DBVTF
BVUPTPNBM
SFDFTTJWF
OPOTZOESPNJD
IFBSJOH


8PNFOT
)FBMUI
3FQ


q

MPTT
)VN
.VUBU


q


.FUT
.#
$IBCSB
.4
&ZF
NBOJGFTUBUJPO
PG
JOUSBVUFSJOF



'PXMFS
,#
#PQQBOB
4#
$POHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT


JOGFDUJPOT
BOE
UIFJS
JNQBDU
PO
DIJMEIPPE
CMJOEOFTT
4VSW


$.7
JOGFDUJPO
BOE
IFBSJOH
EFGJDJU
+
$MJO
7JSPM




0QIUIBMNPM


q 
,FOOFTPO
"
$BOOPO
.+
3FWJFX
BOE
NFUBBOBMZTJT
PG
UIF


q 
"OESBEF
(.
3FTFOEF
-.
(PVMBSU
&.
4JRVFJSB
"-
7JUPS


FQJEFNJPMPHZ
PG
DPOHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT
$.7
JOGFD

38
+BOVBSJP
+/
)FBSJOH
MPTT
JO
DPOHFOJUBM
UPYPQMBTNP

UJPO
3FW
.FE
7JSPM


q

TJT
EFUFDUFE
CZ
OFXCPSO
TDSFFOJOH
#SB[
+
0UPSIJOPMBSZO


0SOPZ
"
%JBW$JUSJO
0
'FUBM
FGGFDUT
PG
QSJNBSZ
BOE
TF DPOEBSZ
DZUPNFHBMPWJSVT
JOGFDUJPO
JO
QSFHOBODZ
3FQSPE
5PYJDPM


q 
0SOPZ
"
'FUBM
FGGFDUT
PG
QSJNBSZ
BOE
OPOQSJNBSZ
DZUPNF HBMPWJSVT
JOGFDUJPO
JO
QSFHOBODZ
BSF
XF
DMPTF
UP
QSFWFO UJPO
*TS
.FE
"TTPD


q 
3PTT
4"
'PXMFS
,#
"TISJUI
(
4UBHOP
4
#SJUU
8+
1BTT


HPM


q 
8FTUFSCFSH
#%
"UBTICBOE
4
,P[BL
',
"
TZTUFNBUJD
SF WJFX
PG
UIF
JODJEFODF
PG
TFOTPSJOFVSBM
IFBSJOH
MPTT
JO
OFP OBUFT
FYQPTFE
UP
)FSQFT
TJNQMFY
WJSVT
)47 
*OU
+
1FEJBUS
0UPSIJOPMBSZOHPM


q 
.JMFXTLB#PCVMB
#
hXJFSD[
&
3BE[JT[FXTLB,POPQLB
.
#BM
+
.B[VSD[BL
5
%‘CSPXTLB-FPOJL
/
J
XTQ
;OBD[FOJF


3'
J
JO
)FBSJOH
MPTT
JO
DIJMESFO
XJUI
DPOHFOJUBM
DZUPNFHB

SFBMJ[BDKJ
1SPHSBNV
1PXT[FDIOZDI
1S[FTJFXPXZDI
#BEBÉ


MPWJSVT
JOGFDUJPO
CPSO
UP
NPUIFST
XJUI
QSFFYJTUJOH
JNNVOJ

4‹VDIV
V
/PXPSPELËX
EMB
XD[FTOFHP
XZLSZXBOJB
OJFEP

UZ
+
1FEJBUS


q

T‹VDIV
V
OJFNPXM‘U
OB
QPETUBXJF
XZOJLËX
CBEBÉ
QSPXB


+BDRVFNBSE
'
:BNBNPUP
.
$PTUB
+.
3PNBOE
4
+B R["JHSBJO
&
%FKFBO
"
J
JO
.BUFSOBM
BENJOJTUSBUJPO
PG
WBMBDJDMPWJS
JO
TZNQUPNBUJD
JOUSBVUFSJOF
DZUPNFHBMPWJSVT
JOGFDUJPO
#+0(


q 
/JHSP
(
"EMFS
41
-B
5PSSF
3
#FTU
".
$POHFOJUBM
$Z

E[POZDI
X
,MJOJDF
/JFNPXMÂDFK
*OTUZUVUV1PNJOJLB
a$FO USVN
;ESPXJB
%[JFDLBo
X
MBUBDI
q
J
q
1PTUÂQZ
/FPOBUPMPHJJ


q 
,JNCFSMJO
%8
-JO
$:
4BODIF[
1+
%FNNMFS
(+
%BOLOFS
8
4IFMUPO
.
J
XTQ
&GGFDU
PG
HBODJDMPWJS
UIFSBQZ
PO
IF

UPNFHBMPWJSVT
$PMMBCPSBUJOH
(SPVQ
1BTTJWF
JNNVOJ[BUJPO


BSJOH
JO
TZNQUPNBUJD
DPOHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT
EJTFBTF


EVSJOH
QSFHOBODZ
GPS
DPOHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT
JOGFDUJPO


JOWPMWJOH
UIF
DFOUSBM
OFSWPVT
TZTUFN
B
SBOEPNJ[FE
DPO

/
&OHM
+
.FE


q

USPMMFE
USJBM
+
1FEJBUS


q


"EMFS
41
/JHSP
(
1FSFJSB
-
3FDFOU
BEWBODFT
JO
UIF
QSF


'PVMPO
*
/BFTTFOT
"
'PVMPO
8
$BTUFFMT
"
(PSEUT
'
"


WFOUJPO
BOE
USFBUNFOU
PG
DPOHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT
JOGFD

ZFBS
QSPTQFDUJWF
TUVEZ
PG
TFOTPSJOFVSBM
IFBSJOH
MPTT
JO


UJPOT
4FNJO
1FSJOBUPM


q

DIJMESFO
XJUI
DPOHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT
JOGFDUJPO
+
1F


(JMCFSU
3
(SBT
-
&VSPQFBO
.VMUJDFOUSF
4UVEZ
PO
$POHF OJUBM
5PYPQMBTNPTJT
&GGFDU
PG
UJNJOH
BOE
UZQF
PG
USFBUNFOU
PO
UIF
SJTL
PG
NPUIFS
UP
DIJME
USBOTNJTTJPO
PG
5PYPQMBTNB
HPOEJJ
#+0(


q

EJBUS


q 
.FUT
.#
&ZF
NBOJGFTUBUJPOT
PG
JOUSBVUFSJOF
JOGFDUJPOT
0QIUIBMNPM
$MJO
/PSUI
"N

  
q 
'SFFNBO
,
5BO
),
1SVTB
"
1FUFSTFO
&
#VGGPMBOP
8



.POUPZB
+(
3FNJOHUPO
+4
.BOBHFNFOU
PG
5PYPQMBTNB


.BMN
(
FU
BM
&VSPQFBO
.VMUJDFOUFS
4UVEZ
PO
$POHFOJUBM


HPOEJJ
JOGFDUJPO
EVSJOH
QSFHOBODZ
$MJO
*OGFDU
%JT



5PYPQMBTNPTJT
1SFEJDUPST
PG
SFUJOPDIPSPJEJUJT
JO
DIJMESFO



q

XJUI
DPOHFOJUBM
UPYPQMBTNPTJT
&VSPQFBO
QSPTQFDUJWF
DP


8BMUFST
4
"ULJOTPO
$
4IBSMBOE
.
3JDF
1
3BHMBO
&
&NF SZ
7$
J
JO
$POHFOJUBM
DZUPNFHBMPWJSVT
BTTPDJBUJPO
CFUXF

IPSU
TUVEZ
1FEJBUSJDT


q 
1IBO
-
,BT[B
,
+BMCS[JLPXTLJ
+
/PCMF
"(
-BULBOZ
1


FO
ESJFE
CMPPE
TQPU
WJSBM
MPBE
BOE
IFBSJOH
MPTT
"SDI
%JT


,VP
"
J
JO
-POHJUVEJOBM
TUVEZ
PG
OFX
FZF
MFTJPOT
JO
USF

$IJME
'FUBM
/FPOBUBM
&E


q

BUFE
DPOHFOJUBM
UPYPQMBTNPTJT
0QIUIBMNPMPHZ


q

Pediatria Polska tom 84, nr 3, maj– czerwiec 2009

245