- Email: [email protected]
Wpływ czynnika wieku na obraz kliniczny i wynik leczenia chorych na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B
168
acta haematologica polonica 46s (2015) 167–169
Pierwotny rozlany chłoniak z dużych komórek B (DLBCL) siatkówki i naczyniówki obu gałek ocznych – opis przypadku K. Kapelko-Słowik 1,*, D. Urbaniak-Kujda 1, A. Turno-Kręcicka 2, S. Potoczek 1, M. Słowik 1, M. Biernat 3, K. Kuliczkowski 1 1 Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku UM we Wrocławiu, Polska 2 Katedra i Klinika Okulistyki UM we Wrocławiu, Polska 3 Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: DLBCL, naczyniówka, siatkówka Pierwotny chłoniak ośrodkowego układu nerwowego najczęściej występuje w obrębie półkul mózgowych, ale może zajmować rdzeń kręgowy, gałkę oczną oraz nerwy czaszkowe. Pacjentka lat 59 została przyjęta do Kliniki Okulistyki UM we Wrocławiu w lipcu 2009 r. z powodu pogorszenia ostrości wzroku. Stwierdzono głębokie nacieki siatkówki, zapalenie ciała szklistego oraz obrzęk plamki oka lewego. Nie stwierdzono zmian w oku prawym. Badania laboratoryjne i mikrobiologiczne były prawidłowe. Wykonano usunięcie ciała szklistego OL z podaniem oleju silikonowego, badanie PCR było ujemne. Badanie obrazowe OUN (NMR) było prawidłowe. Terapia prednisonem w dawce 1 mg/kgcc przez 3 tygodnie nie przyniosła poprawy, ponadto pojawiły się zmiany naciekowe w oku prawym. Ostatecznie DLBCL rozpoznano w Klinice Okulistycznej w Tubingen (Niemcy) na podstawie badania histopatologicznego materiału uzyskanego z nakłucia siatkówki i naczyniówki. Wykonane w Klinice Hematologii UM we Wrocławiu badania (staging) nie wykazały DLBCL, co potwierdziło, że jedynym miejscem infiltracji była błona naczyniowa i siatkówka gałek ocznych. Badanie PMR nie ujawniło komórek chłoniakowych. W terapii zastosowano metotrexat (MTX) 5,0 g dożylnie co 3 tygodnie/8 podań z podawaniem dooponowym MTX 15 mg, arabinozydu cytozyny 40 mg i dexametazonu 4 mg, łącznie 10 podań oraz MTX 400,0 ug/0,1 ml do komory ciała szklistego obu oczu – 33 podania. Badanie angiograficzne gałek ocznych wykazało całkowitą regresję zmian naciekowych, a chora odzyskała pełną ostrość wzroku. Stan ten utrzymywał się przez 53 miesiące. W styczniu 2014 r. pojawiły się zaburzenia orientacji auto- i allopsychicznej oraz niedowład połowiczy prawostronny. Ujawniono zmianę naciekową w płacie czołowym lewym (NMR). Biopsja stereotaktyczna wykazała DLBCL. Pomimo leczenia wysokimi dawkami Ara-C (6,4 g i.v.) i MTX (6,4 g i.v.) z następczą radioterapią OUN (20 Gy/wl) nie uzyskano poprawy, pacjentka zmarła w dwa miesiące po rozpoznaniu nawrotu DLBCL. Wnioski: Lokalizacja DLBCL w gałce ocznej jest poważnym problemem diagnostycznym, powinna być rozważana w przypadku zapalenia błony naczyniowej opornego na sterydy. Optymalne postępowanie diagnostyczne wymaga wykonania biopsji ciała szklistego z oceną histopatologiczną. Kompleksowe leczenie obejmuje chemioterapię ogólną, dooponową oraz doszklistkowe podawanie cytostatyku. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.209
Wpływ czynnika wieku na obraz kliniczny i wynik leczenia chorych na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B J. Romejko-Jarosińska *, E. Paszkiewicz-Kozik, M. Osowiecki, A. Druzd-Sitek, M. Kotarska, Ł. Targoński, M. Szymański, L. Popławska, A. Borawska, G. Rymkiewicz, J. Walewski Centrum Onkologii – Instytut im Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: chłoniak wiek czynnik prognostyczny Międzynarodowy wskaźnik rokowniczy zmodyfikowany przez NCCN (NCCN-IPI) na podstawie wyników leczenia chorych na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B (DLBCL) z zastosowaniem programu R-CHOP wskazuje na wiek jako wysoce znamienny czynnik prognostyczny. Z wiekiem zmienia się biologia nowotworu, skłonność do zajmowania umiejscowień pozawęzłowych oraz zwiększa się częstość chorób współistniejących. Przedstawiamy retrospektywną analizę charakterystyki i wyników leczenia R-CHOP chorych na DLBCL w czterech przedziałach wieku: 18–40 (grupa 1), 41–60 (grupa 2), 61–75 (grupa 3), >76 lat (grupa 4). Do oceny włączono 312 chorych leczonych w latach 2008–2011. Liczebność grup była następująca: grupa 1 – 25 (8%), grupa 2 – 83 (27%), grupa 3 – 117 (37%) grupa 4 – 87 (28%). Wraz z wiekiem zwiększała się częstość występowania immnunohistochemicznego podtypu non-GCB. Grupy nie różniły się pod względem stanu sprawności, stopnia zaawansowania, poziomu LDH. W grupie 1 częściej występowały chłoniaki w umiejscowieniu pozawęzłowym (84%), z zajęciem układu kostnego (20%), nosogardła (16%). W grupach wiekowych 2–4 dominowało zajęcie przewodu pokarmowego (20%) i migdałków (19%). W grupie 4 występowały umiejscowienia chłoniaka w skórze, tarczycy, jądrze. We wszystkich grupach wiekowych występowało zajęcie
acta haematologica polonica 46s (2015) 167–169
169
OUN. Program R-CHOP zastosowano u 100% chorych w grupie 1 i 2, u 92% – w grupie 3 i u 83% chorych w grupie 4. Redukcję dawki cytostatyków zastosowano u 15%, 24% i 56% chorych, odpowiednio, w grupach 2,3 i 4. Częstość obiektywnych odpowiedzi i całkowitych remisji wyniosła, odpowiednio: 92% i 84% (grupa1), 89% i 78% (grupa 2), 86% i 75% (grupa 3) i 86% i 66% (grupa 4), p = 0,01. 3-letnie przeżycie całkowite wyniosło 87% (95% CI:74%, 100%), 81% (95%CI:77%, 89%), 71% (95%CI:67%, 78%) i 49% (95%CI:39%, 59%), p < 0,0001. U chorych w wieku powyżej 40 lat zwiększała się częstość występowania drugich nowotworów i wyniosła, odpowiednio, 1%, 6% i 8% w grupach 2, 3 i 4. Dane te potwierdzają narastający niepomyślny wpływ czynnika wieku na częstość odpowiedzi na leczenia, czas przeżycia całkowitego, a także na częstość zastosowania optymalnego leczenia w pełnych dawkach. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.210
Znaczenie kliniczne i częstość występowania wybranych mutacji konstytucyjnych w genach związanych z predyspozycją do zachorowania na nowotwory u pacjentów z rozpoznanym chłoniakiem rozlanym z dużych limfocytów B M. Zawartko 1,*, W. Kluźniak 2, D. Wokołorczyk 2, C. Cybulski 2, J. Lubiński 2, B. Zdziarska 1 Klinika Hematologii PUM, Szczecin, Polska 2 Zakład Genetyki i Patomorfologii PUM, Międzynarodowe Centrum Nowotworów Dziedzicznych, Szczecin, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected]
1
Słowa kluczowe: DLBCL, CHEK2, NOD2 Wstęp: W nielicznych badaniach analizowano częstość mutacji konstytucyjnych w niejednorodnych histopatologicznie grupach chłoniaków. Wykazano, że mutacje konstytucyjne genu CHEK2 predysponują do zachorowania na chłoniaka Hodgkina. Udowodniono, że nosicielstwo allela 3020insC genu NOD2/CARD15 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chłoniaka MALT żołądka. Cel: Celem badania jest ocena, czy wybrane mutacje konstytucyjne są związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chłoniaka rozlanego z dużych limfocytów B (DLBCL) oraz czy mają wpływ na przebieg kliniczny choroby. Materiał i metody: Badaniem objęto 141 chorych na DLBCL leczonych w Klinice Hematologii PUM w latach 2000–2009. Średni czas obserwacji wynosił 4,4 roku (od 0,04 do 12,9 roku). W grupie chorych oznaczono częstość mutacji założycielskich genów BRCA1, NBS1, CHEK2, NOD2, HOXB13 i porównano z częstością w grupach kontrolnych wykorzystując dokładny test Fishera. Przebieg kliniczny DLBCL oceniono retrospektywnie, analizując wyjściowe zaawansowanie choroby, czynniki rokownicze oraz efekt leczenia pierwszej linii, ryzyko progresji choroby, OS, PFS i DSS. Wyniki: Jedynie częstość mutacji genu CHEK2 była istotnie statystycznie wyższa w grupie badanej niż w grupie kontrolnej (OR = 1,8; 95%CI = 1,03–3,14; p = 0, 045). Spośród badanych mutacji, jedynie w przypadku genu NOD2 wykazano istotną statystycznie korelację z przebiegiem kliniczym DLBCL. W jednoczynnikowym modelu proporcjonalnego ryzyka Coxa wykazano, że nosiciele mutacji genu NOD2 mieli 2,7 raza większe ryzyko wystąpienia progresji DLBCL (95%CI = 1,1–6,5; p = 0,02) oraz 3,1-krotnie większe ryzyko zgonu z powodu chłoniaka (95%CI = 1,1–9,4; p = 0,03). Analiza krzywych przeżycia testem log-rank wykazała, że obecność 3020insC była związana z krótszym czasem wolnym od progresji choroby (p = 0,04) oraz specyficznym dla choroby czasem przeżycia (p = 0,045), ale nie całkowitym przeżyciem (p = 0,15). Wnioski: Przedstawione wyniki sugerują, że mutacje genu CHEK2 mogą zwiększać ryzyko zachorowania na DLBCL, a dziedziczna mutacja genu NOD2 jest niezależnym czynnikiem związanym z gorszym przeżyciem zależnym od DLBCL. Dalsze badania są niezbędne, by potwierdzić stwierdzone zależności. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.211
acta haematologica polonica 46s (2015) 167–169
Pierwotny rozlany chłoniak z dużych komórek B (DLBCL) siatkówki i naczyniówki obu gałek ocznych – opis przypadku K. Kapelko-Słowik 1,*, D. Urbaniak-Kujda 1, A. Turno-Kręcicka 2, S. Potoczek 1, M. Słowik 1, M. Biernat 3, K. Kuliczkowski 1 1 Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku UM we Wrocławiu, Polska 2 Katedra i Klinika Okulistyki UM we Wrocławiu, Polska 3 Katedra Mikrobiologii UM we Wrocławiu, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: DLBCL, naczyniówka, siatkówka Pierwotny chłoniak ośrodkowego układu nerwowego najczęściej występuje w obrębie półkul mózgowych, ale może zajmować rdzeń kręgowy, gałkę oczną oraz nerwy czaszkowe. Pacjentka lat 59 została przyjęta do Kliniki Okulistyki UM we Wrocławiu w lipcu 2009 r. z powodu pogorszenia ostrości wzroku. Stwierdzono głębokie nacieki siatkówki, zapalenie ciała szklistego oraz obrzęk plamki oka lewego. Nie stwierdzono zmian w oku prawym. Badania laboratoryjne i mikrobiologiczne były prawidłowe. Wykonano usunięcie ciała szklistego OL z podaniem oleju silikonowego, badanie PCR było ujemne. Badanie obrazowe OUN (NMR) było prawidłowe. Terapia prednisonem w dawce 1 mg/kgcc przez 3 tygodnie nie przyniosła poprawy, ponadto pojawiły się zmiany naciekowe w oku prawym. Ostatecznie DLBCL rozpoznano w Klinice Okulistycznej w Tubingen (Niemcy) na podstawie badania histopatologicznego materiału uzyskanego z nakłucia siatkówki i naczyniówki. Wykonane w Klinice Hematologii UM we Wrocławiu badania (staging) nie wykazały DLBCL, co potwierdziło, że jedynym miejscem infiltracji była błona naczyniowa i siatkówka gałek ocznych. Badanie PMR nie ujawniło komórek chłoniakowych. W terapii zastosowano metotrexat (MTX) 5,0 g dożylnie co 3 tygodnie/8 podań z podawaniem dooponowym MTX 15 mg, arabinozydu cytozyny 40 mg i dexametazonu 4 mg, łącznie 10 podań oraz MTX 400,0 ug/0,1 ml do komory ciała szklistego obu oczu – 33 podania. Badanie angiograficzne gałek ocznych wykazało całkowitą regresję zmian naciekowych, a chora odzyskała pełną ostrość wzroku. Stan ten utrzymywał się przez 53 miesiące. W styczniu 2014 r. pojawiły się zaburzenia orientacji auto- i allopsychicznej oraz niedowład połowiczy prawostronny. Ujawniono zmianę naciekową w płacie czołowym lewym (NMR). Biopsja stereotaktyczna wykazała DLBCL. Pomimo leczenia wysokimi dawkami Ara-C (6,4 g i.v.) i MTX (6,4 g i.v.) z następczą radioterapią OUN (20 Gy/wl) nie uzyskano poprawy, pacjentka zmarła w dwa miesiące po rozpoznaniu nawrotu DLBCL. Wnioski: Lokalizacja DLBCL w gałce ocznej jest poważnym problemem diagnostycznym, powinna być rozważana w przypadku zapalenia błony naczyniowej opornego na sterydy. Optymalne postępowanie diagnostyczne wymaga wykonania biopsji ciała szklistego z oceną histopatologiczną. Kompleksowe leczenie obejmuje chemioterapię ogólną, dooponową oraz doszklistkowe podawanie cytostatyku. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.209
Wpływ czynnika wieku na obraz kliniczny i wynik leczenia chorych na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B J. Romejko-Jarosińska *, E. Paszkiewicz-Kozik, M. Osowiecki, A. Druzd-Sitek, M. Kotarska, Ł. Targoński, M. Szymański, L. Popławska, A. Borawska, G. Rymkiewicz, J. Walewski Centrum Onkologii – Instytut im Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected] Słowa kluczowe: chłoniak wiek czynnik prognostyczny Międzynarodowy wskaźnik rokowniczy zmodyfikowany przez NCCN (NCCN-IPI) na podstawie wyników leczenia chorych na chłoniaka rozlanego z dużych komórek B (DLBCL) z zastosowaniem programu R-CHOP wskazuje na wiek jako wysoce znamienny czynnik prognostyczny. Z wiekiem zmienia się biologia nowotworu, skłonność do zajmowania umiejscowień pozawęzłowych oraz zwiększa się częstość chorób współistniejących. Przedstawiamy retrospektywną analizę charakterystyki i wyników leczenia R-CHOP chorych na DLBCL w czterech przedziałach wieku: 18–40 (grupa 1), 41–60 (grupa 2), 61–75 (grupa 3), >76 lat (grupa 4). Do oceny włączono 312 chorych leczonych w latach 2008–2011. Liczebność grup była następująca: grupa 1 – 25 (8%), grupa 2 – 83 (27%), grupa 3 – 117 (37%) grupa 4 – 87 (28%). Wraz z wiekiem zwiększała się częstość występowania immnunohistochemicznego podtypu non-GCB. Grupy nie różniły się pod względem stanu sprawności, stopnia zaawansowania, poziomu LDH. W grupie 1 częściej występowały chłoniaki w umiejscowieniu pozawęzłowym (84%), z zajęciem układu kostnego (20%), nosogardła (16%). W grupach wiekowych 2–4 dominowało zajęcie przewodu pokarmowego (20%) i migdałków (19%). W grupie 4 występowały umiejscowienia chłoniaka w skórze, tarczycy, jądrze. We wszystkich grupach wiekowych występowało zajęcie
acta haematologica polonica 46s (2015) 167–169
169
OUN. Program R-CHOP zastosowano u 100% chorych w grupie 1 i 2, u 92% – w grupie 3 i u 83% chorych w grupie 4. Redukcję dawki cytostatyków zastosowano u 15%, 24% i 56% chorych, odpowiednio, w grupach 2,3 i 4. Częstość obiektywnych odpowiedzi i całkowitych remisji wyniosła, odpowiednio: 92% i 84% (grupa1), 89% i 78% (grupa 2), 86% i 75% (grupa 3) i 86% i 66% (grupa 4), p = 0,01. 3-letnie przeżycie całkowite wyniosło 87% (95% CI:74%, 100%), 81% (95%CI:77%, 89%), 71% (95%CI:67%, 78%) i 49% (95%CI:39%, 59%), p < 0,0001. U chorych w wieku powyżej 40 lat zwiększała się częstość występowania drugich nowotworów i wyniosła, odpowiednio, 1%, 6% i 8% w grupach 2, 3 i 4. Dane te potwierdzają narastający niepomyślny wpływ czynnika wieku na częstość odpowiedzi na leczenia, czas przeżycia całkowitego, a także na częstość zastosowania optymalnego leczenia w pełnych dawkach. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.210
Znaczenie kliniczne i częstość występowania wybranych mutacji konstytucyjnych w genach związanych z predyspozycją do zachorowania na nowotwory u pacjentów z rozpoznanym chłoniakiem rozlanym z dużych limfocytów B M. Zawartko 1,*, W. Kluźniak 2, D. Wokołorczyk 2, C. Cybulski 2, J. Lubiński 2, B. Zdziarska 1 Klinika Hematologii PUM, Szczecin, Polska 2 Zakład Genetyki i Patomorfologii PUM, Międzynarodowe Centrum Nowotworów Dziedzicznych, Szczecin, Polska *Autor prezentujący i do korespondencji. Adres email: [email protected]
1
Słowa kluczowe: DLBCL, CHEK2, NOD2 Wstęp: W nielicznych badaniach analizowano częstość mutacji konstytucyjnych w niejednorodnych histopatologicznie grupach chłoniaków. Wykazano, że mutacje konstytucyjne genu CHEK2 predysponują do zachorowania na chłoniaka Hodgkina. Udowodniono, że nosicielstwo allela 3020insC genu NOD2/CARD15 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chłoniaka MALT żołądka. Cel: Celem badania jest ocena, czy wybrane mutacje konstytucyjne są związane ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chłoniaka rozlanego z dużych limfocytów B (DLBCL) oraz czy mają wpływ na przebieg kliniczny choroby. Materiał i metody: Badaniem objęto 141 chorych na DLBCL leczonych w Klinice Hematologii PUM w latach 2000–2009. Średni czas obserwacji wynosił 4,4 roku (od 0,04 do 12,9 roku). W grupie chorych oznaczono częstość mutacji założycielskich genów BRCA1, NBS1, CHEK2, NOD2, HOXB13 i porównano z częstością w grupach kontrolnych wykorzystując dokładny test Fishera. Przebieg kliniczny DLBCL oceniono retrospektywnie, analizując wyjściowe zaawansowanie choroby, czynniki rokownicze oraz efekt leczenia pierwszej linii, ryzyko progresji choroby, OS, PFS i DSS. Wyniki: Jedynie częstość mutacji genu CHEK2 była istotnie statystycznie wyższa w grupie badanej niż w grupie kontrolnej (OR = 1,8; 95%CI = 1,03–3,14; p = 0, 045). Spośród badanych mutacji, jedynie w przypadku genu NOD2 wykazano istotną statystycznie korelację z przebiegiem kliniczym DLBCL. W jednoczynnikowym modelu proporcjonalnego ryzyka Coxa wykazano, że nosiciele mutacji genu NOD2 mieli 2,7 raza większe ryzyko wystąpienia progresji DLBCL (95%CI = 1,1–6,5; p = 0,02) oraz 3,1-krotnie większe ryzyko zgonu z powodu chłoniaka (95%CI = 1,1–9,4; p = 0,03). Analiza krzywych przeżycia testem log-rank wykazała, że obecność 3020insC była związana z krótszym czasem wolnym od progresji choroby (p = 0,04) oraz specyficznym dla choroby czasem przeżycia (p = 0,045), ale nie całkowitym przeżyciem (p = 0,15). Wnioski: Przedstawione wyniki sugerują, że mutacje genu CHEK2 mogą zwiększać ryzyko zachorowania na DLBCL, a dziedziczna mutacja genu NOD2 jest niezależnym czynnikiem związanym z gorszym przeżyciem zależnym od DLBCL. Dalsze badania są niezbędne, by potwierdzić stwierdzone zależności. http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2015.07.211