- Email: [email protected]
Ocena rozwoju motorycznego dzieci urodzonych z przepukliną oponowo-rdzeniową
630
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE
Ocena rozwoju motorycznego dzieci urodzonych z przepukliną oponowo-rdzeniową Analysis of motor development of children with myelomeningocele Ewa Matuszczak, Ewelina Szermińska, Wojciech Dębek, Marzanna Oksiuta, Ewa Dzienis-Koronkiewicz, Adam Hermanowicz
Pediatr Pol 2011; 86(6): 630–633 © 2011 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne Otrzymano/Received: 15.07.2011 Zaakceptowano do druku/Accepted: 11.09.2011 Klinika Chirurgii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Kierownik Kliniki: dr hab. Wojciech Dębek Konflikt interesu/ Conflicts of interest: Autorzy pracy nie zgłaszają konfliktu interesów Adres do korespondencji/ Address for correspondence: Ewa Matuszczak Klinika Chirurgii Dziecięcej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Ul. Waszyngtona 17 15-274 Białystok tel.: 85-7450-924 fax: 85-7450-920 e-mail: [email protected]
STRESZCZENIE Cel. Celem pracy było określenie wieku rozpoczęcia siadania, raczkowania i chodzenia oraz analiza stopnia uszkodzenia funkcji motorycznych u dzieci urodzonych z przepukliną oponowo-rdzeniową. Materiał i metody. Analizie klinicznej poddano trzydzieścioro dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową, które są podopiecznymi poradni klinicznych Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego im. L. Zamenhofa w Białymstoku. Wyniki. Wszystkie dzieci z przepukliną ulokowaną w odcinku Th-L kręgosłupa miały opóźniony wiek siadania, raczkowania i chodzenia. Nieco lepiej sytuacja przedstawiała się w grupie pacjentów dotkniętych rozszczepem w odcinku L i L-S. W grupie pacjentów z poziomem S przepukliny oponowo-rdzeniowej większość badanych miała prawidłowy rozwój motoryczny. Aż 77% badanych nie uzyskało samodzielności w poruszaniu się i korzystało z pomocy wózka inwalidzkiego. Pozostałe 23% ankietowanych było zdolnych do samodzielnego poruszania się. Wnioski. Im wyżej ulokowana jest przepuklina oponowo-rdzeniowa, tym późniejszy jest wiek rozpoczęcia siadania, raczkowania i chodzenia. Przepuklina ulokowana w odcinku Th-L i L kręgosłupa była przyczyną trwałego kalectwa, wszystkie dzieci z rozszczepem kręgosłupa w odcinku piersiowo-lędźwiowym oraz lędźwiowym poruszały się na wózku inwalidzkim. Jedno dziecko z przepukliną odcinka L-S poruszało się samodzielnie. W grupie z poziomem krzyżowym przepukliny oponowo-rdzeniowej wszystkie dzieci poruszały się samodzielnie. Słowa kluczowe: przepuklina oponowo-rdzeniowa, mielomeningocele, rozwój motoryczny
ABSTRACT Aim. The aim of this study was to assess motor development of children with myelomeningocele. Methods. Authors analysed questionnaires of 30 children with myelomeningocele – patients of ambulatory service of Medical University Hospital. Results. All children with Th-L level of myelomeningocele had delays in motor development. Children with S level of myelomeningocele in most cases had normal motor development. Among our patients 77% were wheel-chair ambulators. Conclusion. Higher level of myelomeningocele is connected with delayed motor development and complications inosteoarticular system. Key words: myelomeningocele, motor development
1S[FQVLMJOB PQPOPXPSE[FOJPXB KFTU [BCVS[FOJFN GPSNPXBOJBTUSVLUVSSE[FOJBLSÂHPXFHPJLSÂHPTVQB LUËSFQPXTUBKFXZDJVQPEPXZN0NBXJBOBOJFQSB XJEPXPv¾SP[XPKPXBKFTUXJFMPTFHNFOUPXXBEEP UZD[DSE[FOJBLSÂHPXFHP XZDIPE[DZDI[OJFHPOFS XËX SE[FOJPXZDI PSB[ PQPO NË[HPXPSE[FOJPXZDI ULBOLJQPETLËSOFK TLËSZ BUBLFLSÂHËXLSÂHPTVQB JNJÂvOJ<>$[ÂTUPv¾XBEDFXZOFSXPXFKX1PMTDFKFTU CBSE[PXZTPLBJXZOPTJ OBVSPE[FÉ< > /BKXJÂLT[B MJD[CB E[JFDJ [ 8$/ SPE[J TJÂ X SFHJPOJF TJFEMFDLJN CJBPTUPDLJN J PNZÉTLJN 4DIPS[FOJV UPXBS[ZT[Z PTBCJFOJF CEy [OJFTJFOJF QS[FXPE[FOJB CPEyDËXOFSXPXZDIPETUSVLUVSDFOUSBMOZDIOBPC XËEDJBBEPNJÂvOJ OBS[EËXXFXOÂUS[OZDIJTLËSZ 1SJPSZUFUFNXQPTUÂQPXBOJV[E[JFDLJFNVSPE[POZN [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX KFTU BOBMJ[B TUB
OV OFVSPMPHJD[OFHP PDFOB PESVDIËX GJ[KPMPHJD[OZDI J D[ZOOPvDJ [XJFSBD[Z OBQJÂDJB NJÂvOJPXFHP PSB[ TQPOUBOJD[OFK SVDIPNPvDJ LPÉD[ZO <> (ËXOZNJ PCKBXBNJ OFVSPMPHJD[OZNJ VT[LPE[FOJB VOFSXJFOJB T[BCVS[FOJBSVDIVXQPTUBDJQPSBFÉD[ZOJFEPXB EËXNJÂvOJ [BCVS[FOJBD[VDJBPDIBSBLUFS[FNP[BJ LPXZN [OJFTJFOJF MVC PTBCJFOJF PESVDIËX 3P[MF HPv¾[BCVS[FÉ[BMFOBKFTUPEQP[JPNVVT[LPE[FOJB SE[FOJB XJFMLPvDJSP[T[D[FQVLSÂHPTVQB SP[MFHPvDJ QS[FQVLMJOZ PSB[ KFK VNJFKTDPXJFOJB <> 0LPP OPXPSPELËX VSPE[POZDI [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB NB UPXBS[ZT[DF XPEPHPXJF XSPE[POF <> 8vSËE E[JFDJVSPE[POZDI[QS[FQVLMJOPQPOPXPSE[FOJPX [BPCTFSXPXB¾ NPOB OJFIBSNPOJKOZ SP[XËK XZ T[ZDID[ZOOPvDJOFSXPXZDI#BSE[PD[ÂTUPXZTUÂQV K [BCVS[FOJB GVOLDKJ QÂDIFS[B NPD[PXFHP LUËSF T
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
631
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE QS[ZD[ZO [BLBFÉ VLBEV NPD[PXFHP <> 0QFSBDKB QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFK QS[FQSPXBE[BOB KFTU [B[XZD[BK X DJHV QJFSXT[ZDI HPE[JO ZDJB E[JFDLB <> ;BCJFH XZLPOBOZ X UZN PLSFTJF [BQFX OJB OPXPSPELPXJ PDISPOÂ VLBEV OFSXPXFHP QS[FE JOGFLDK QS[ZXSËDFOJFQSBXJEPXFHPQS[FQZXVQZ OV NË[HPXPSE[FOJPXFHP PSB[ PHSBOJD[FOJF EP NJ OJNVNVSB[VPCOBPOFHPSE[FOJBJPUBD[BKDZDIHP ULBOFL< > %FGJDZUZSVDIPXFVE[JFDJXXBEBNJDFXZOFSXP XFKNBKSËOZTUPQJFÉOBTJMFOJB8XJÂLT[PvDJQS[Z QBELËX E[JFDJ OJF NPH QPSVT[B¾ TJÂ TBNPE[JFMOJF QPUS[FCVKBQBSBUËXTUBCJMJ[VKDZDILPÉD[ZOZEPMOF PSB[CBMLPOJLËXCEyUFLVM6E[JFDJ[OBKXJÂLT[ZN EFGJDZUFN SVDIPXZN QPSVT[BOJF NPMJXF KFTU UZMLP [BQPNPDXË[LBJOXBMJE[LJFHP
Cel pracy 0LSFvMFOJFXJFLVSP[QPD[ÂDJBTJBEBOJB SBD[LPXBOJB JDIPE[FOJBPSB[BOBMJ[BTUPQOJBVT[LPE[FOJBGVOLDKJ NPUPSZD[OZDIVE[JFDJVSPE[POZDI[QS[FQVLMJOPQP OPXPSE[FOJPX #Z QPUXJFSE[J¾ IJQPUF[Â CBEBXD[ P PQËyOJFOJV XJFLV TJBEBOJB SBD[LPXBOJB DIPE[F OJBPSB[VT[LPE[FOJVGVOLDKJNPUPSZD[OZDIVE[JFDJ [QS[FQVLMJOBNJPQPOPXPSE[FOJPXZNJ BOBMJ[JFLMJ OJD[OFK QPEEBOP US[ZE[JFvDJPSP E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX LUËSF CZZ MFD[POF PQFSBDZKOJF XDJHVQJFSXT[ZDIHPE[JOZDJBJTQPEPQJFD[OZ NJ QPSBEOJ LMJOJD[OZDI 6OJXFSTZUFDLJFHP %[JFDJÂDF HP4[QJUBMB,MJOJD[OFHPJN-;BNFOIPGBX#JBZN TUPLV /B XZLPOBOJF QPXZT[ZDI CBEBÉ V[ZTLBOP [HPEÂ,PNJTKJ#JPFUZD[OFK6OJXFSTZUFUV.FEZD[OFHP X#JBZNTUPLV8CBEBOJVX[JÂPVE[JBDIPQDËX PSB[E[JFXD[ZOFL 8JFLE[JFDJXBIB TJÂPENJFTJÂDZEPMBUhSFEOJBXJFLVXZOPTJ BMBUNJFTJDF QS[FXBBZE[JFDJXXJFLVXD[F TOPT[LPMOZN 1S[FQVLMJOZ EPUZD[ZZ SP[T[D[FQËX LSÂHPTVQBXPEDJOLBDI-4 - 4PSB[5I-3PE[JDF E[JFDJ QSPT[FOJ CZMJ P XZQFOJFOJF LXFTUJPOBSJVT[B BOLJFUPXFHP [BXJFSBKDFHP QZUBOJB P XJFL E[JFDLB QP[JPN QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFK XJFL SP[ QPD[ÂDJB TJBEBOJB SBD[LPXBOJB J DIPE[FOJB TQPTËC QPSVT[BOJB TJÂ E[JFDLB QPXJLBOJB [ VLBEV LPTU OPTUBXPXFHP PCFDOPv¾ XPEPHPXJB %[JFDJ QPE[JF MPOPOBHSVQZX[BMFOPvDJPEQP[JPNVQS[FQVLMJ OZ PQPOPXPSE[FOJPXFK %P HSVQZ * [BMJD[POP E[JFDJ [QS[FQVLMJOPEDJOLBQJFSTJPXPMÂEyXJPXFHP 5I-
EP ** QBDKFOUËX [ QS[FQVLMJO PEDJOLB MÂEyXJPXFHP -
EP *** E[JFDJ [ QS[FQVLMJO VMPLPXBO X PEDJO LVMÂEyXJPXPLS[ZPXZN -4
[BvEP*7QBDKFOUËX [QS[FQVLMJOPQPOPXPSE[FOJPXEPUZD[DPEDJOLB LS[ZPXFHP 4 /BKMJD[OJFKT[HSVQÂTUBOPXJZE[JFDJ [QS[FQVLMJOPEDJOLB-4
OBTUÂQOJFQBDKFODJ [SP[T[D[FQFNLSÂHPTVQBXPEDJOLV4 .OJFK MJD[OB CZB HSVQB [ QS[FQVLMJO PCFKNVKD PLPMJDÂ
-LSÂHPTVQB
QS[FQVLMJOÂPQPOPXPSE[FOJPX X PEDJOLV 5I- TUXJFSE[POP V CBEBOZDI 8T[ZTULJFE[JFDJCBEBOFNJBZKFEOBLPXFNPMJXPvDJ SFIBCJMJUBDKJ J [BPQBUS[FOJB PSUPQFEZD[OFHP q CBEB OJFN PCKÂUP E[JFDJ CÂEDF QPE TUB LPOUSPM QPSBE OJ TQFDKBMJTUZD[OZDI 6%4, SFIBCJMJUPXBOF [HPEOJF [[BMFDFOJBNJ1PSBEOJ3FIBCJMJUBDZKOFK
Wyniki 5ZMLPVE[JFDJ CBEBOZDI TUXJFSE[POPQSBXJ EPXZ XJFL SP[QPD[ÂDJB TJBEBOJB NJFTJD ZDJB "OBMJ[BLXFTUJPOBSJVT[ZBOLJFUPXZDIXZLB[BBUBL F F CBEBOZDI [BD[ÂP TJBEB¾ X NJFTJDV
E[JFDJ[SP[T[D[FQFNLSÂHPTVQBOJFTJBEBP XNJFTJDV 1BDKFODJ[EVZNPQËyOJFOJFN TJBEBOJB QPXZFKNJFTJDBZDJB TJBEBMJCF[QPE QBSDJBEPQJFSPXqNJFTJDB 3ZD %[JFDJ LUËSF SP[QPD[ÂZ TJBEBOJF X NJFTJDV ZDJB UPXXJÂLT[PvDJQBDKFODJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB 4 USPKF q [ UFK HSVQZ
EXPKF [ UFK HSV QZ E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PEDJOLB MÂEyXJPXPLS[ZP X PSB[ KFEOP [ HSVQZ -4 TJBEBP X XJFLV NJFTJÂDZ BEOF E[JFDLP [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB VMPLPXBOZN X PEDJOLV QJFSTJPXPMÂEyXJPXZN OJF VTJBEP EP NJFTJDB ZDJB 8 NJFTJDV TJBEBP E[JFDJ[QS[FQVLMJOXPEDJOLV- DPTUBOPXJ UFK HSVQZ 5SPKF E[JFDJ [ SP[T[D[FQFN LSÂHP TVQB OB QP[JPNJF 4 TJBEBP X NJFTJDV B UZMLP KFEOP [ HSVQZ P QP[JPNJF -4 QS[FQVLMJOZ ;EFDZEPXBOB XJÂLT[Pv¾ CP B E[JFDJ [ QS[FQV LMJOPQPOPXPSE[FOJPXPEDJOLB-4TJBEBPX NJFTJDV UFKHSVQZ 8NJFTJDVTJBEBP E[JFDLP[QS[FQVLMJO-PSB[KFEOP [4 /BKQËyOJFKTJBEBOJFSP[QPD[ÂMJQBDKFODJ[QS[FQVLMJO PEDJOLB5I-+FEOPE[JFDLP[UFKHSVQZ TJBEB PXNJFTJDV BQP[PTUBBEXËKLB qX NJFTJDV
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
Siadanie - 8 miesięcy Siadanie - 9 miesięcy Siadanie - 10 miesięcy Siadanie powyżej 10 miesiąca
L-S
L
S
Th-L
Ryc. 1. Wiek siadania dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową a poziom uszkodzenia rdzenia Fig. 1. The sitting age of children with myelomeningocele
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
632
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE ;EFDZEPXBOB XJÂLT[Pv¾ E[JFDJ [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB NJBB PQËyOJPOZ XJFL SP[QPD[ÂDJB SBD[ LPXBOJB +BL XZOJLB [ QS[FQSPXBE[POZDI CBEBÉ XHSVQJFE[JFDJ[QS[FQVLMJOXPEDJOLVMÂEyXJPXP LS[ZPXZN PHSPNOB XJÂLT[Pv¾ q QJÂUOBvDJPSP HSVQZ XZLB[ZXBB PQËyOJPOZ XJFL SBD[LPXBOJB BUZMLPKFEOP[BD[ÂPSBD[LPXB¾XXJFLVNJFTJÂDZ 8T[ZTULJFE[JFDJ O [QS[FQVLMJOBNJQP[JPNVLS[Z PXFHP XZLB[ZXBZ QSBXJEPXZ XJFL SBD[LPXBOJB XQS[FDJXJFÉTUXJFEPE[JFDJ[QJFSTJPXPMÂEyXJPXZN QP[JPNFN QS[FQVLMJOZ LUËSF XT[ZTULJF O NJBZ PQËyOJPOZ XJFL SP[QPD[ÂDJB SBD[LPXBOJB $[XPSP QBDKFOUËX[QS[FQVLMJOPEDJOLBMÂEyXJPXFHPNJBP PQËyOJPOZ XJFL SBD[LPXBOJB B UZMLP KFEOP E[JFDLP SP[XJKBPTJÂQPEUZNX[HMÂEFNQSBXJEPXP "E[JFDJ CBEBOZDIOJFV[ZTLBPTBNP E[JFMOPvDJ X QPSVT[BOJV TJÂ J LPS[ZTUBP [ QPNPDZ XË[LBJOXBMJE[LJFHP1P[PTUBFE[JFDJ BOLJFUP XBOZDI CZP[EPMOZDIEPTBNPE[JFMOFHPQPSVT[BOJB TJÂ1S[FQVLMJOBVMPLPXBOBXPEDJOLV5I-J-LSÂ HPTVQBCZBQS[ZD[ZOUSXBFHPLBMFDUXB XT[ZTULJF E[JFDJ [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB X PEDJOLV QJFSTJP XPMÂEyXJPXZN PSB[ MÂEyXJPXZN QPSVT[BZ TJÂ OB XË[LV JOXBMJE[LJN +FEOP E[JFDLP HSVQZ [ QS[FQVLMJO PEDJOLB -4 QPSVT[BP TJÂ TBNPE[JFM OJF B E[JFDJ[HSVQZ-4V[BMFOJPOZDIKFTU PEXË[LBJOXBMJE[LJFHP8HSVQJF[QP[JPNFNLS[Z PXZN QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFK XT[ZTULJF E[JFDJQPSVT[BZTJÂTBNPE[JFMOJF /BKD[ÂTUT[ZN QPXJLBOJFN EPUZD[DZN VLBEV LPTUOPTUBXPXFHP CBEBOZDI E[JFDJ XQZXBKDZN OBJDINPUPSZLÂ CZZTUPQZLPÉTLPT[QPUBXF 8vSËE E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PEDJOLB 5I- NB T[QPUBXPv¾TUËQ XvSËEE[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB -4q VE[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB-q 8 HSVQJF QBDKFOUËX [ SP[T[D[FQFN VMPLPXBOZN OB QP[JPNJF4NBT[QPUBXPv¾TUËQ0[OBD[BUP J PTËC LUËSFTUBOPXJ[EFDZEPXBOXJÂLT[Pv¾HSV
100%
81%
80%
67%
4
4
100%
80% 60% 13 40%
3
20% 0%
L-S
L
Liczba dzieci ze szpotawością stóp
S
Th-L
Częstość występowania
Ryc. 2. Częstość występowania stóp końsko-szpotawych w badanej grupie Fig. 2. Congenital Equinovarus Foot in children with myelomeningocele
QZUS[FDJFK EPULOJÂUZDIKFTUXBETUËQVUSVEOJBKD QSBXJEPXZSP[XËKNPUPSZD[OZ 1S[ZLVSD[F X TUBXBDI CJPESPXZDI J LPMBOPXZDI TUXJFSE[POPVCBEBOZDI6XT[ZTULJDIQBDKFO UËX [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB OB QP[JPNJF QJFSTJP XPMÂEyXJPXZN TUXJFSE[POP QS[ZLVSD[F [BSËXOP X TUBXBDI LPMBOPXZDI KBL J CJPESPXZDI 1POBEUP V XT[ZTULJDI LPOJFD[OJF CZP MFD[FOJF PQFSBDZKOF #BEBOFE[JFDJ[HSVQZ[MPLBMJ[BDKQS[FQVLMJOZXPE DJOLV-XNJBZQS[ZLVSD[FXTUBXBDI8HSVQJF [ QS[FQVLMJO PEDJOLB MÂEyXJPXPLS[ZPXFHP QS[Z LVSD[F X TUBXBDI CJPESPXZDI J LPMBOPXZDI TUXJFS E[POPVE[JFDJ6E[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB4 OJFTUXJFSE[POPQS[ZLVSD[ËXXTUBXBDI ; BOBMJ[Z [FCSBOFHP NBUFSJBV XZOJLB J XP EPHPXJF [EJBHOP[PXBOP V E[JFDJ CBEBOZDI 8T[ZTULJFE[JFDJ[QS[FQVLMJOVMPLPXBOXPEDJOLV 5I-LSÂHPTVQBEPULOJÂUFCZZXPEPHPXJFN8vSËE E[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB-D[ÂTUPv¾XZTUÂQPXB OJB XPEPHPXJB XZOJPTB 8 HSVQJF [ MÂEyXJP XPLS[ZPXZNQP[JPNFNQS[FQVLMJOZq [LS[Z PXZN QP[JPNFN QS[FQVLMJOZ q 6 E[JFDJ LPOJFD[OF CZP [BPFOJF VLBEV [BTUBXLPXF HP8HSVQJFQBDKFOUËX[SP[T[D[FQFNPEDJOLB5I- V E[JFDJ 8vSËE E[JFDJ [ QS[FQVLMJO QP[JPNV -4V DIPSZDI
QP[JPNV-q E[JFDJ
QP[JPNV4q
Omówienie 8BEZ 06/ QPNJNP SFIBCJMJUBDKJ OJF EBK T[BOTZ OB DBLPXJUZ QPXSËU D[ZOOPvDJ TUSVLUVS OFSXPXZDI 0QËyOJPOZ SP[XËK NPUPSZD[OZ BOLJFUPXBOZDI PSB[CBSJFSZJUSVEOPvDJXTQSBXOZNQPSVT[BOJVTJÂ XZTUÂQVKDF X HSVQJF CBEBOZDI E[JFDJ OJF TQS[ZKB K [EPCZXBOJV OPXZDI XJBEPNPvDJ J EPvXJBED[FÉ QS[F[ E[JFDLP DP NPF XQZXB¾ OB PQËyOJFOJF SP[ XPKV QTZDIJD[OFHP %PEBULPXZN D[ZOOJLJFN NBK DZNOFHBUZXOZXQZXOBSP[XËKQTZDIPNPUPSZD[OZ E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX NB XPEP HPXJF LUËSFTUXJFSE[POPVBOLJFUPXBOZDI*OOJ BVUPS[Z SËXOJF XJFMPLSPUOJF XZLB[ZXBMJ [OBD[OF PQËyOJFOJF X SP[XPKV QTZDIPNPUPSZD[OZN E[JFDJ [ QS[FQVLMJOBNJ PQPOPXPSE[FOJPXZNJ X TUPTVOLV EP [ESPXZDI SËXJFvOJLËX <q> 8 CBEBOFK HSVQJF XT[ZTULJF E[JFDJ [ QS[FQVLMJO VMPLPXBO X PEDJO LV5I-LSÂHPTVQBNJBZPQËyOJPOZXJFLTJBEBOJB SBD[LPXBOJBJDIPE[FOJB/JFDPMFQJFKTZUVBDKBQS[FE TUBXJBB TJÂ X HSVQJF QBDKFOUËX EPULOJÂUZDI SP[T[ D[FQFN X PEDJOLV MÂEyXJPXZN J MÂEyXJPXPLS[ZP XZN8HSVQJFQBDKFOUËX[QP[JPNFN4QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFKXJÂLT[Pv¾CBEBOZDINJBBQSB XJEPXZSP[XËKNPUPSZD[OZ6[ZTLBOFXZOJLJCBEBÉ EPUZD[DFTQSBXOFHPDIPE[FOJBT[HPEOF[XZOJLB NJPCTFSXBDKJQSPXBE[POZDIQS[F[0LVSPXTL;BXB EÂ LUËSBTUXJFSE[JB FE[JFDJ[LS[ZPXMPLBMJ[BDK
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE QS[FQVLMJOZ NBK OBKXJÂLT[F T[BOTF OB V[ZTLBOJF TQSBXOPvDJ X TBNPE[JFMOZN QPSVT[BOJV TJÂ CF[ QP NPDZTQS[ÂUVPSUPQFEZD[OFHP<>8HSVQJFCBEBOZDI E[JFDJ LUËSF PCKÂUF T OBVD[BOJFN T[LPMOZN
QSBXJF XT[ZTULJF VD[ÂT[D[BZ EP T[LË JOUF HSBDZKOZDI MVC NJBZ JOEZXJEVBMOZ UPL OBVD[BOJB BUZMLPKFEOP CZPOBVD[BOFXQMBDËXDFXvSËE [ESPXZDI E[JFDJ 8vSËE E[JFDJ X XJFLV QS[FET[LPM OZNUZMLPEXPKF VD[ÂT[D[BPEPQS[FET[LPMJSB [FN [F [ESPXZNJ E[JF¾NJ 1S[ZD[ZO UBLJFHP TUBOV S[FD[Z CZZ OJF UZMLP [BCVS[FOJB GVOLDKJ JOUFMFLUVBM OZDI BMFHËXOJFQSPCMFNZ[TBNPE[JFMOZNQPSVT[B OJFN TJÂ E[JFDJ 1PXZT[F EBOF vXJBED[ P UZN F XJÂLT[Pv¾E[JFDJ[SP[T[D[FQFNLSÂHPTVQBQP[PTUBKF X UZMF [B [ESPXZNJ SËXJFvOJLBNJ X LXFTUJJ PQBOP XZXBOJB VNJFKÂUOPvDJ OJF[CÂEOZDI EP QSBXJEPXF HP GVOLDKPOPXBOJB X TQPFD[FÉTUXJF ;BCVS[FOJB NPUPSZLJ NPH CZ¾ SËXOJF QS[ZD[ZO QSPCMFNËX [OBXJ[ZXBOJFNLPOUBLUËX[SËXJFvOJLBNJPSB[OJ TLJFK TBNPPDFOZ E[JFDLB VSPE[POFHP [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX 1SPHSBNSFIBCJMJUBDKJE[JFDLBVSPE[POFHP[QS[F QVLMJOPQPOPXPSE[FOJPXQPXJOJFOCZ¾[JOEZXJEV BMJ[PXBOZ BKFHPQPETUBXNVTJCZ¾VTUBMFOJFCJMBOTV EFGJDZUV GVOLDKPOBMOFHP OBS[EV SVDIV PQSBDPXB OJFIJFSBSDIJJQPT[D[FHËMOZDIEFGJDZUËXJ NPMJXPvDJ JDI LPNQFOTBDKJ QPXJ[BOJF SFIBCJMJUBDKJ [BXPEPXFK [NFEZD[OPSB[OBVD[FOJFDIPSFHPZDJB[QPTJBEB OZNJEFGFLUBNJD[ZOOPvDJPXZNJ< > %[JFDLP VSPE[POF [ QS[FQVLMJO PQPOPXP SE[FOJPX X[XJ[LV[MJD[OJFXZTUÂQVKDZNJQSPCMF NBNJ [ESPXPUOZNJ XZNBHB TQFDKBMJTUZD[OFK PQJFLJ KVPEQJFSXT[ZDIDIXJMZDJB/BKLPS[ZTUOJFKCZPCZ HEZCZ E[JFDLP PE TBNFHP QPD[ULV QSPXBE[J TUBZ TLBE TQFDKBMJTUËX %BKF UP NPMJXPv¾ PCTFSXPXBOJB [NJBO[BDIPE[DZDIXSB[[XJFLJFNE[JFDLBJQSPXB E[POSFIBCJMJUBDK
Wnioski 8CBEBOFKHSVQJF XT[ZTULJFE[JFDJ[QS[FQVLMJOVMP LPXBO X PEDJOLV 5I- LSÂHPTVQB NJBZ PQËyOJP OZ XJFL TJBEBOJB SBD[LPXBOJB J DIPE[FOJB UBL KBL XJÂLT[Pv¾ X HSVQJF QBDKFOUËX EPULOJÂUZDI SP[T[D[F QFNXPEDJOLVMÂEyXJPXZNJMÂEyXJPXPLS[ZPXZN 8HSVQJFQBDKFOUËX[QP[JPNFN4QS[FQVLMJOZPQPOP XPSE[FOJPXFK XJÂLT[Pv¾ CBEBOZDI NJBB QSBXJEP XZSP[XËKNPUPSZD[OZ Piśmiennictwo ;BNZÉTLJ + 0MFKFL " (SFUULB , #PE[FL 1 ,PCZMFD ;BNZÉTLB # .BÉLB ( 1JFSXPUOB QSPGJMBLUZLB SP[QP [OBXBOJFPSB[MFD[FOJFXBEDFXZOFSXPXFKXPLSFTJFQFS JOBUBMOZN (JO1PM q .FEBSE . -FDI 1JFSXPUOB QSPGJMBLUZLB XBE DFXZ OFS XPXFK X QSBLUZDF MFLBSTLJFK (BCJOFU 1SZXBUOZ q 3PT[LPXTLJ.-FD[FOJFDIJSVSHJD[OFXBESP[T[D[FQPXZDI 06/ 4UBOE.FE q .BUVT[D[BL& %ÂCFL8 -FOLJFXJD[5JXTQ;BTBEZQPTUÂ QPXBOJB [ E[JFDLJFN VSPE[POZN [ QS[FQVLMJO PQPOPXP SE[FOJPXqEPvXJBED[FOJBXBTOF1FE1PM q .BUVT[D[BL& -FOLJFXJD[5 %ÂCFL5;BCVS[FOJBVLBEV OFSXPXFHP LPTUOPTUBXPXFHP NPD[PXFHP J QPLBSNPXF HPUPXBS[ZT[DFQS[FQVLMJOPNPQPOPXPSE[FOJPXZDI 1FE 1PM q (ËSTLB+BOLPXTLB* 3BEMJÉTLB+1PTUÂQPXBOJFVTQSBX OJBKDF X MFD[FOJV E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PQPOPXPX SE[FOJPX ,XBSU0SUPQ q 8JULPXTLB * 0QJFLB OFVSPMPHJD[OB J QFEJBUSZD[OB OBE E[JF¾NJ [ XBEBNJ DFXZ OFSXPXFK X 0QJFLB QJFMÂHOJBS LJ vSPEPXJTLPXFK OBE E[JFDLJFN [ QS[FQVLMJO PQPOPXP SE[FOJPXJKFHPSPE[JO1S[FXPEOJLEMBQJFMÂHOJBSFLvSP EPXJTLPXZDI SFE 0SLJT[FXTLJ8 "LBEFNJB.FEZD[OB X#ZEHPT[D[Z #ZEHPT[D[ 0LVSPXTLB;BXBEB# 4PCBOJFD8 ,VBL8 4FOESPXTLJ ,JXTQ"OBMJ[BSP[XPKVNPUPSZD[OFHPE[JFDJ[QS[FQVLMJ O PQPOPXPSE[FOJPX J TUPTPXBOF NFUPEZ SFIBCJMJUBDKJ /FVS%[JF q
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
633
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE
Ocena rozwoju motorycznego dzieci urodzonych z przepukliną oponowo-rdzeniową Analysis of motor development of children with myelomeningocele Ewa Matuszczak, Ewelina Szermińska, Wojciech Dębek, Marzanna Oksiuta, Ewa Dzienis-Koronkiewicz, Adam Hermanowicz
Pediatr Pol 2011; 86(6): 630–633 © 2011 by Polskie Towarzystwo Pediatryczne Otrzymano/Received: 15.07.2011 Zaakceptowano do druku/Accepted: 11.09.2011 Klinika Chirurgii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Kierownik Kliniki: dr hab. Wojciech Dębek Konflikt interesu/ Conflicts of interest: Autorzy pracy nie zgłaszają konfliktu interesów Adres do korespondencji/ Address for correspondence: Ewa Matuszczak Klinika Chirurgii Dziecięcej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Ul. Waszyngtona 17 15-274 Białystok tel.: 85-7450-924 fax: 85-7450-920 e-mail: [email protected]
STRESZCZENIE Cel. Celem pracy było określenie wieku rozpoczęcia siadania, raczkowania i chodzenia oraz analiza stopnia uszkodzenia funkcji motorycznych u dzieci urodzonych z przepukliną oponowo-rdzeniową. Materiał i metody. Analizie klinicznej poddano trzydzieścioro dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową, które są podopiecznymi poradni klinicznych Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego im. L. Zamenhofa w Białymstoku. Wyniki. Wszystkie dzieci z przepukliną ulokowaną w odcinku Th-L kręgosłupa miały opóźniony wiek siadania, raczkowania i chodzenia. Nieco lepiej sytuacja przedstawiała się w grupie pacjentów dotkniętych rozszczepem w odcinku L i L-S. W grupie pacjentów z poziomem S przepukliny oponowo-rdzeniowej większość badanych miała prawidłowy rozwój motoryczny. Aż 77% badanych nie uzyskało samodzielności w poruszaniu się i korzystało z pomocy wózka inwalidzkiego. Pozostałe 23% ankietowanych było zdolnych do samodzielnego poruszania się. Wnioski. Im wyżej ulokowana jest przepuklina oponowo-rdzeniowa, tym późniejszy jest wiek rozpoczęcia siadania, raczkowania i chodzenia. Przepuklina ulokowana w odcinku Th-L i L kręgosłupa była przyczyną trwałego kalectwa, wszystkie dzieci z rozszczepem kręgosłupa w odcinku piersiowo-lędźwiowym oraz lędźwiowym poruszały się na wózku inwalidzkim. Jedno dziecko z przepukliną odcinka L-S poruszało się samodzielnie. W grupie z poziomem krzyżowym przepukliny oponowo-rdzeniowej wszystkie dzieci poruszały się samodzielnie. Słowa kluczowe: przepuklina oponowo-rdzeniowa, mielomeningocele, rozwój motoryczny
ABSTRACT Aim. The aim of this study was to assess motor development of children with myelomeningocele. Methods. Authors analysed questionnaires of 30 children with myelomeningocele – patients of ambulatory service of Medical University Hospital. Results. All children with Th-L level of myelomeningocele had delays in motor development. Children with S level of myelomeningocele in most cases had normal motor development. Among our patients 77% were wheel-chair ambulators. Conclusion. Higher level of myelomeningocele is connected with delayed motor development and complications inosteoarticular system. Key words: myelomeningocele, motor development
1S[FQVLMJOB PQPOPXPSE[FOJPXB KFTU [BCVS[FOJFN GPSNPXBOJBTUSVLUVSSE[FOJBLSÂHPXFHPJLSÂHPTVQB LUËSFQPXTUBKFXZDJVQPEPXZN0NBXJBOBOJFQSB XJEPXPv¾SP[XPKPXBKFTUXJFMPTFHNFOUPXXBEEP UZD[DSE[FOJBLSÂHPXFHP XZDIPE[DZDI[OJFHPOFS XËX SE[FOJPXZDI PSB[ PQPO NË[HPXPSE[FOJPXZDI ULBOLJQPETLËSOFK TLËSZ BUBLFLSÂHËXLSÂHPTVQB JNJÂvOJ<>$[ÂTUPv¾XBEDFXZOFSXPXFKX1PMTDFKFTU CBSE[PXZTPLBJXZOPTJ OBVSPE[FÉ< > /BKXJÂLT[B MJD[CB E[JFDJ [ 8$/ SPE[J TJÂ X SFHJPOJF TJFEMFDLJN CJBPTUPDLJN J PNZÉTLJN 4DIPS[FOJV UPXBS[ZT[Z PTBCJFOJF CEy [OJFTJFOJF QS[FXPE[FOJB CPEyDËXOFSXPXZDIPETUSVLUVSDFOUSBMOZDIOBPC XËEDJBBEPNJÂvOJ OBS[EËXXFXOÂUS[OZDIJTLËSZ 1SJPSZUFUFNXQPTUÂQPXBOJV[E[JFDLJFNVSPE[POZN [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX KFTU BOBMJ[B TUB
OV OFVSPMPHJD[OFHP PDFOB PESVDIËX GJ[KPMPHJD[OZDI J D[ZOOPvDJ [XJFSBD[Z OBQJÂDJB NJÂvOJPXFHP PSB[ TQPOUBOJD[OFK SVDIPNPvDJ LPÉD[ZO <> (ËXOZNJ PCKBXBNJ OFVSPMPHJD[OZNJ VT[LPE[FOJB VOFSXJFOJB T[BCVS[FOJBSVDIVXQPTUBDJQPSBFÉD[ZOJFEPXB EËXNJÂvOJ [BCVS[FOJBD[VDJBPDIBSBLUFS[FNP[BJ LPXZN [OJFTJFOJF MVC PTBCJFOJF PESVDIËX 3P[MF HPv¾[BCVS[FÉ[BMFOBKFTUPEQP[JPNVVT[LPE[FOJB SE[FOJB XJFMLPvDJSP[T[D[FQVLSÂHPTVQB SP[MFHPvDJ QS[FQVLMJOZ PSB[ KFK VNJFKTDPXJFOJB <> 0LPP OPXPSPELËX VSPE[POZDI [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB NB UPXBS[ZT[DF XPEPHPXJF XSPE[POF <> 8vSËE E[JFDJVSPE[POZDI[QS[FQVLMJOPQPOPXPSE[FOJPX [BPCTFSXPXB¾ NPOB OJFIBSNPOJKOZ SP[XËK XZ T[ZDID[ZOOPvDJOFSXPXZDI#BSE[PD[ÂTUPXZTUÂQV K [BCVS[FOJB GVOLDKJ QÂDIFS[B NPD[PXFHP LUËSF T
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
631
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE QS[ZD[ZO [BLBFÉ VLBEV NPD[PXFHP <> 0QFSBDKB QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFK QS[FQSPXBE[BOB KFTU [B[XZD[BK X DJHV QJFSXT[ZDI HPE[JO ZDJB E[JFDLB <> ;BCJFH XZLPOBOZ X UZN PLSFTJF [BQFX OJB OPXPSPELPXJ PDISPOÂ VLBEV OFSXPXFHP QS[FE JOGFLDK QS[ZXSËDFOJFQSBXJEPXFHPQS[FQZXVQZ OV NË[HPXPSE[FOJPXFHP PSB[ PHSBOJD[FOJF EP NJ OJNVNVSB[VPCOBPOFHPSE[FOJBJPUBD[BKDZDIHP ULBOFL< > %FGJDZUZSVDIPXFVE[JFDJXXBEBNJDFXZOFSXP XFKNBKSËOZTUPQJFÉOBTJMFOJB8XJÂLT[PvDJQS[Z QBELËX E[JFDJ OJF NPH QPSVT[B¾ TJÂ TBNPE[JFMOJF QPUS[FCVKBQBSBUËXTUBCJMJ[VKDZDILPÉD[ZOZEPMOF PSB[CBMLPOJLËXCEyUFLVM6E[JFDJ[OBKXJÂLT[ZN EFGJDZUFN SVDIPXZN QPSVT[BOJF NPMJXF KFTU UZMLP [BQPNPDXË[LBJOXBMJE[LJFHP
Cel pracy 0LSFvMFOJFXJFLVSP[QPD[ÂDJBTJBEBOJB SBD[LPXBOJB JDIPE[FOJBPSB[BOBMJ[BTUPQOJBVT[LPE[FOJBGVOLDKJ NPUPSZD[OZDIVE[JFDJVSPE[POZDI[QS[FQVLMJOPQP OPXPSE[FOJPX #Z QPUXJFSE[J¾ IJQPUF[Â CBEBXD[ P PQËyOJFOJV XJFLV TJBEBOJB SBD[LPXBOJB DIPE[F OJBPSB[VT[LPE[FOJVGVOLDKJNPUPSZD[OZDIVE[JFDJ [QS[FQVLMJOBNJPQPOPXPSE[FOJPXZNJ BOBMJ[JFLMJ OJD[OFK QPEEBOP US[ZE[JFvDJPSP E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX LUËSF CZZ MFD[POF PQFSBDZKOJF XDJHVQJFSXT[ZDIHPE[JOZDJBJTQPEPQJFD[OZ NJ QPSBEOJ LMJOJD[OZDI 6OJXFSTZUFDLJFHP %[JFDJÂDF HP4[QJUBMB,MJOJD[OFHPJN-;BNFOIPGBX#JBZN TUPLV /B XZLPOBOJF QPXZT[ZDI CBEBÉ V[ZTLBOP [HPEÂ,PNJTKJ#JPFUZD[OFK6OJXFSTZUFUV.FEZD[OFHP X#JBZNTUPLV8CBEBOJVX[JÂPVE[JBDIPQDËX PSB[E[JFXD[ZOFL 8JFLE[JFDJXBIB TJÂPENJFTJÂDZEPMBUhSFEOJBXJFLVXZOPTJ BMBUNJFTJDF QS[FXBBZE[JFDJXXJFLVXD[F TOPT[LPMOZN 1S[FQVLMJOZ EPUZD[ZZ SP[T[D[FQËX LSÂHPTVQBXPEDJOLBDI-4 - 4PSB[5I-3PE[JDF E[JFDJ QSPT[FOJ CZMJ P XZQFOJFOJF LXFTUJPOBSJVT[B BOLJFUPXFHP [BXJFSBKDFHP QZUBOJB P XJFL E[JFDLB QP[JPN QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFK XJFL SP[ QPD[ÂDJB TJBEBOJB SBD[LPXBOJB J DIPE[FOJB TQPTËC QPSVT[BOJB TJÂ E[JFDLB QPXJLBOJB [ VLBEV LPTU OPTUBXPXFHP PCFDOPv¾ XPEPHPXJB %[JFDJ QPE[JF MPOPOBHSVQZX[BMFOPvDJPEQP[JPNVQS[FQVLMJ OZ PQPOPXPSE[FOJPXFK %P HSVQZ * [BMJD[POP E[JFDJ [QS[FQVLMJOPEDJOLBQJFSTJPXPMÂEyXJPXFHP 5I-
EP ** QBDKFOUËX [ QS[FQVLMJO PEDJOLB MÂEyXJPXFHP -
EP *** E[JFDJ [ QS[FQVLMJO VMPLPXBO X PEDJO LVMÂEyXJPXPLS[ZPXZN -4
[BvEP*7QBDKFOUËX [QS[FQVLMJOPQPOPXPSE[FOJPXEPUZD[DPEDJOLB LS[ZPXFHP 4 /BKMJD[OJFKT[HSVQÂTUBOPXJZE[JFDJ [QS[FQVLMJOPEDJOLB-4
OBTUÂQOJFQBDKFODJ [SP[T[D[FQFNLSÂHPTVQBXPEDJOLV4 .OJFK MJD[OB CZB HSVQB [ QS[FQVLMJO PCFKNVKD PLPMJDÂ
-LSÂHPTVQB
QS[FQVLMJOÂPQPOPXPSE[FOJPX X PEDJOLV 5I- TUXJFSE[POP V CBEBOZDI 8T[ZTULJFE[JFDJCBEBOFNJBZKFEOBLPXFNPMJXPvDJ SFIBCJMJUBDKJ J [BPQBUS[FOJB PSUPQFEZD[OFHP q CBEB OJFN PCKÂUP E[JFDJ CÂEDF QPE TUB LPOUSPM QPSBE OJ TQFDKBMJTUZD[OZDI 6%4, SFIBCJMJUPXBOF [HPEOJF [[BMFDFOJBNJ1PSBEOJ3FIBCJMJUBDZKOFK
Wyniki 5ZMLPVE[JFDJ CBEBOZDI TUXJFSE[POPQSBXJ EPXZ XJFL SP[QPD[ÂDJB TJBEBOJB NJFTJD ZDJB "OBMJ[BLXFTUJPOBSJVT[ZBOLJFUPXZDIXZLB[BBUBL F F CBEBOZDI [BD[ÂP TJBEB¾ X NJFTJDV
E[JFDJ[SP[T[D[FQFNLSÂHPTVQBOJFTJBEBP XNJFTJDV 1BDKFODJ[EVZNPQËyOJFOJFN TJBEBOJB QPXZFKNJFTJDBZDJB TJBEBMJCF[QPE QBSDJBEPQJFSPXqNJFTJDB 3ZD %[JFDJ LUËSF SP[QPD[ÂZ TJBEBOJF X NJFTJDV ZDJB UPXXJÂLT[PvDJQBDKFODJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB 4 USPKF q [ UFK HSVQZ
EXPKF [ UFK HSV QZ E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PEDJOLB MÂEyXJPXPLS[ZP X PSB[ KFEOP [ HSVQZ -4 TJBEBP X XJFLV NJFTJÂDZ BEOF E[JFDLP [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB VMPLPXBOZN X PEDJOLV QJFSTJPXPMÂEyXJPXZN OJF VTJBEP EP NJFTJDB ZDJB 8 NJFTJDV TJBEBP E[JFDJ[QS[FQVLMJOXPEDJOLV- DPTUBOPXJ UFK HSVQZ 5SPKF E[JFDJ [ SP[T[D[FQFN LSÂHP TVQB OB QP[JPNJF 4 TJBEBP X NJFTJDV B UZMLP KFEOP [ HSVQZ P QP[JPNJF -4 QS[FQVLMJOZ ;EFDZEPXBOB XJÂLT[Pv¾ CP B E[JFDJ [ QS[FQV LMJOPQPOPXPSE[FOJPXPEDJOLB-4TJBEBPX NJFTJDV UFKHSVQZ 8NJFTJDVTJBEBP E[JFDLP[QS[FQVLMJO-PSB[KFEOP [4 /BKQËyOJFKTJBEBOJFSP[QPD[ÂMJQBDKFODJ[QS[FQVLMJO PEDJOLB5I-+FEOPE[JFDLP[UFKHSVQZ TJBEB PXNJFTJDV BQP[PTUBBEXËKLB qX NJFTJDV
10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
Siadanie - 8 miesięcy Siadanie - 9 miesięcy Siadanie - 10 miesięcy Siadanie powyżej 10 miesiąca
L-S
L
S
Th-L
Ryc. 1. Wiek siadania dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową a poziom uszkodzenia rdzenia Fig. 1. The sitting age of children with myelomeningocele
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
632
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE ;EFDZEPXBOB XJÂLT[Pv¾ E[JFDJ [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB NJBB PQËyOJPOZ XJFL SP[QPD[ÂDJB SBD[ LPXBOJB +BL XZOJLB [ QS[FQSPXBE[POZDI CBEBÉ XHSVQJFE[JFDJ[QS[FQVLMJOXPEDJOLVMÂEyXJPXP LS[ZPXZN PHSPNOB XJÂLT[Pv¾ q QJÂUOBvDJPSP HSVQZ XZLB[ZXBB PQËyOJPOZ XJFL SBD[LPXBOJB BUZMLPKFEOP[BD[ÂPSBD[LPXB¾XXJFLVNJFTJÂDZ 8T[ZTULJFE[JFDJ O [QS[FQVLMJOBNJQP[JPNVLS[Z PXFHP XZLB[ZXBZ QSBXJEPXZ XJFL SBD[LPXBOJB XQS[FDJXJFÉTUXJFEPE[JFDJ[QJFSTJPXPMÂEyXJPXZN QP[JPNFN QS[FQVLMJOZ LUËSF XT[ZTULJF O NJBZ PQËyOJPOZ XJFL SP[QPD[ÂDJB SBD[LPXBOJB $[XPSP QBDKFOUËX[QS[FQVLMJOPEDJOLBMÂEyXJPXFHPNJBP PQËyOJPOZ XJFL SBD[LPXBOJB B UZMLP KFEOP E[JFDLP SP[XJKBPTJÂQPEUZNX[HMÂEFNQSBXJEPXP "E[JFDJ CBEBOZDIOJFV[ZTLBPTBNP E[JFMOPvDJ X QPSVT[BOJV TJÂ J LPS[ZTUBP [ QPNPDZ XË[LBJOXBMJE[LJFHP1P[PTUBFE[JFDJ BOLJFUP XBOZDI CZP[EPMOZDIEPTBNPE[JFMOFHPQPSVT[BOJB TJÂ1S[FQVLMJOBVMPLPXBOBXPEDJOLV5I-J-LSÂ HPTVQBCZBQS[ZD[ZOUSXBFHPLBMFDUXB XT[ZTULJF E[JFDJ [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB X PEDJOLV QJFSTJP XPMÂEyXJPXZN PSB[ MÂEyXJPXZN QPSVT[BZ TJÂ OB XË[LV JOXBMJE[LJN +FEOP E[JFDLP HSVQZ [ QS[FQVLMJO PEDJOLB -4 QPSVT[BP TJÂ TBNPE[JFM OJF B E[JFDJ[HSVQZ-4V[BMFOJPOZDIKFTU PEXË[LBJOXBMJE[LJFHP8HSVQJF[QP[JPNFNLS[Z PXZN QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFK XT[ZTULJF E[JFDJQPSVT[BZTJÂTBNPE[JFMOJF /BKD[ÂTUT[ZN QPXJLBOJFN EPUZD[DZN VLBEV LPTUOPTUBXPXFHP CBEBOZDI E[JFDJ XQZXBKDZN OBJDINPUPSZLÂ CZZTUPQZLPÉTLPT[QPUBXF 8vSËE E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PEDJOLB 5I- NB T[QPUBXPv¾TUËQ XvSËEE[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB -4q VE[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB-q 8 HSVQJF QBDKFOUËX [ SP[T[D[FQFN VMPLPXBOZN OB QP[JPNJF4NBT[QPUBXPv¾TUËQ0[OBD[BUP J PTËC LUËSFTUBOPXJ[EFDZEPXBOXJÂLT[Pv¾HSV
100%
81%
80%
67%
4
4
100%
80% 60% 13 40%
3
20% 0%
L-S
L
Liczba dzieci ze szpotawością stóp
S
Th-L
Częstość występowania
Ryc. 2. Częstość występowania stóp końsko-szpotawych w badanej grupie Fig. 2. Congenital Equinovarus Foot in children with myelomeningocele
QZUS[FDJFK EPULOJÂUZDIKFTUXBETUËQVUSVEOJBKD QSBXJEPXZSP[XËKNPUPSZD[OZ 1S[ZLVSD[F X TUBXBDI CJPESPXZDI J LPMBOPXZDI TUXJFSE[POPVCBEBOZDI6XT[ZTULJDIQBDKFO UËX [ SP[T[D[FQFN LSÂHPTVQB OB QP[JPNJF QJFSTJP XPMÂEyXJPXZN TUXJFSE[POP QS[ZLVSD[F [BSËXOP X TUBXBDI LPMBOPXZDI KBL J CJPESPXZDI 1POBEUP V XT[ZTULJDI LPOJFD[OJF CZP MFD[FOJF PQFSBDZKOF #BEBOFE[JFDJ[HSVQZ[MPLBMJ[BDKQS[FQVLMJOZXPE DJOLV-XNJBZQS[ZLVSD[FXTUBXBDI8HSVQJF [ QS[FQVLMJO PEDJOLB MÂEyXJPXPLS[ZPXFHP QS[Z LVSD[F X TUBXBDI CJPESPXZDI J LPMBOPXZDI TUXJFS E[POPVE[JFDJ6E[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB4 OJFTUXJFSE[POPQS[ZLVSD[ËXXTUBXBDI ; BOBMJ[Z [FCSBOFHP NBUFSJBV XZOJLB J XP EPHPXJF [EJBHOP[PXBOP V E[JFDJ CBEBOZDI 8T[ZTULJFE[JFDJ[QS[FQVLMJOVMPLPXBOXPEDJOLV 5I-LSÂHPTVQBEPULOJÂUFCZZXPEPHPXJFN8vSËE E[JFDJ[QS[FQVLMJOPEDJOLB-D[ÂTUPv¾XZTUÂQPXB OJB XPEPHPXJB XZOJPTB 8 HSVQJF [ MÂEyXJP XPLS[ZPXZNQP[JPNFNQS[FQVLMJOZq [LS[Z PXZN QP[JPNFN QS[FQVLMJOZ q 6 E[JFDJ LPOJFD[OF CZP [BPFOJF VLBEV [BTUBXLPXF HP8HSVQJFQBDKFOUËX[SP[T[D[FQFNPEDJOLB5I- V E[JFDJ 8vSËE E[JFDJ [ QS[FQVLMJO QP[JPNV -4V DIPSZDI
QP[JPNV-q E[JFDJ
QP[JPNV4q
Omówienie 8BEZ 06/ QPNJNP SFIBCJMJUBDKJ OJF EBK T[BOTZ OB DBLPXJUZ QPXSËU D[ZOOPvDJ TUSVLUVS OFSXPXZDI 0QËyOJPOZ SP[XËK NPUPSZD[OZ BOLJFUPXBOZDI PSB[CBSJFSZJUSVEOPvDJXTQSBXOZNQPSVT[BOJVTJÂ XZTUÂQVKDF X HSVQJF CBEBOZDI E[JFDJ OJF TQS[ZKB K [EPCZXBOJV OPXZDI XJBEPNPvDJ J EPvXJBED[FÉ QS[F[ E[JFDLP DP NPF XQZXB¾ OB PQËyOJFOJF SP[ XPKV QTZDIJD[OFHP %PEBULPXZN D[ZOOJLJFN NBK DZNOFHBUZXOZXQZXOBSP[XËKQTZDIPNPUPSZD[OZ E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX NB XPEP HPXJF LUËSFTUXJFSE[POPVBOLJFUPXBOZDI*OOJ BVUPS[Z SËXOJF XJFMPLSPUOJF XZLB[ZXBMJ [OBD[OF PQËyOJFOJF X SP[XPKV QTZDIPNPUPSZD[OZN E[JFDJ [ QS[FQVLMJOBNJ PQPOPXPSE[FOJPXZNJ X TUPTVOLV EP [ESPXZDI SËXJFvOJLËX <q> 8 CBEBOFK HSVQJF XT[ZTULJF E[JFDJ [ QS[FQVLMJO VMPLPXBO X PEDJO LV5I-LSÂHPTVQBNJBZPQËyOJPOZXJFLTJBEBOJB SBD[LPXBOJBJDIPE[FOJB/JFDPMFQJFKTZUVBDKBQS[FE TUBXJBB TJÂ X HSVQJF QBDKFOUËX EPULOJÂUZDI SP[T[ D[FQFN X PEDJOLV MÂEyXJPXZN J MÂEyXJPXPLS[ZP XZN8HSVQJFQBDKFOUËX[QP[JPNFN4QS[FQVLMJOZ PQPOPXPSE[FOJPXFKXJÂLT[Pv¾CBEBOZDINJBBQSB XJEPXZSP[XËKNPUPSZD[OZ6[ZTLBOFXZOJLJCBEBÉ EPUZD[DFTQSBXOFHPDIPE[FOJBT[HPEOF[XZOJLB NJPCTFSXBDKJQSPXBE[POZDIQS[F[0LVSPXTL;BXB EÂ LUËSBTUXJFSE[JB FE[JFDJ[LS[ZPXMPLBMJ[BDK
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
PRACA ORYGINALNA / ORIGINAL ARTICLE QS[FQVLMJOZ NBK OBKXJÂLT[F T[BOTF OB V[ZTLBOJF TQSBXOPvDJ X TBNPE[JFMOZN QPSVT[BOJV TJÂ CF[ QP NPDZTQS[ÂUVPSUPQFEZD[OFHP<>8HSVQJFCBEBOZDI E[JFDJ LUËSF PCKÂUF T OBVD[BOJFN T[LPMOZN
QSBXJF XT[ZTULJF VD[ÂT[D[BZ EP T[LË JOUF HSBDZKOZDI MVC NJBZ JOEZXJEVBMOZ UPL OBVD[BOJB BUZMLPKFEOP CZPOBVD[BOFXQMBDËXDFXvSËE [ESPXZDI E[JFDJ 8vSËE E[JFDJ X XJFLV QS[FET[LPM OZNUZMLPEXPKF VD[ÂT[D[BPEPQS[FET[LPMJSB [FN [F [ESPXZNJ E[JF¾NJ 1S[ZD[ZO UBLJFHP TUBOV S[FD[Z CZZ OJF UZMLP [BCVS[FOJB GVOLDKJ JOUFMFLUVBM OZDI BMFHËXOJFQSPCMFNZ[TBNPE[JFMOZNQPSVT[B OJFN TJÂ E[JFDJ 1PXZT[F EBOF vXJBED[ P UZN F XJÂLT[Pv¾E[JFDJ[SP[T[D[FQFNLSÂHPTVQBQP[PTUBKF X UZMF [B [ESPXZNJ SËXJFvOJLBNJ X LXFTUJJ PQBOP XZXBOJB VNJFKÂUOPvDJ OJF[CÂEOZDI EP QSBXJEPXF HP GVOLDKPOPXBOJB X TQPFD[FÉTUXJF ;BCVS[FOJB NPUPSZLJ NPH CZ¾ SËXOJF QS[ZD[ZO QSPCMFNËX [OBXJ[ZXBOJFNLPOUBLUËX[SËXJFvOJLBNJPSB[OJ TLJFK TBNPPDFOZ E[JFDLB VSPE[POFHP [ QS[FQVLMJO PQPOPXPSE[FOJPX 1SPHSBNSFIBCJMJUBDKJE[JFDLBVSPE[POFHP[QS[F QVLMJOPQPOPXPSE[FOJPXQPXJOJFOCZ¾[JOEZXJEV BMJ[PXBOZ BKFHPQPETUBXNVTJCZ¾VTUBMFOJFCJMBOTV EFGJDZUV GVOLDKPOBMOFHP OBS[EV SVDIV PQSBDPXB OJFIJFSBSDIJJQPT[D[FHËMOZDIEFGJDZUËXJ NPMJXPvDJ JDI LPNQFOTBDKJ QPXJ[BOJF SFIBCJMJUBDKJ [BXPEPXFK [NFEZD[OPSB[OBVD[FOJFDIPSFHPZDJB[QPTJBEB OZNJEFGFLUBNJD[ZOOPvDJPXZNJ< > %[JFDLP VSPE[POF [ QS[FQVLMJO PQPOPXP SE[FOJPX X[XJ[LV[MJD[OJFXZTUÂQVKDZNJQSPCMF NBNJ [ESPXPUOZNJ XZNBHB TQFDKBMJTUZD[OFK PQJFLJ KVPEQJFSXT[ZDIDIXJMZDJB/BKLPS[ZTUOJFKCZPCZ HEZCZ E[JFDLP PE TBNFHP QPD[ULV QSPXBE[J TUBZ TLBE TQFDKBMJTUËX %BKF UP NPMJXPv¾ PCTFSXPXBOJB [NJBO[BDIPE[DZDIXSB[[XJFLJFNE[JFDLBJQSPXB E[POSFIBCJMJUBDK
Wnioski 8CBEBOFKHSVQJF XT[ZTULJFE[JFDJ[QS[FQVLMJOVMP LPXBO X PEDJOLV 5I- LSÂHPTVQB NJBZ PQËyOJP OZ XJFL TJBEBOJB SBD[LPXBOJB J DIPE[FOJB UBL KBL XJÂLT[Pv¾ X HSVQJF QBDKFOUËX EPULOJÂUZDI SP[T[D[F QFNXPEDJOLVMÂEyXJPXZNJMÂEyXJPXPLS[ZPXZN 8HSVQJFQBDKFOUËX[QP[JPNFN4QS[FQVLMJOZPQPOP XPSE[FOJPXFK XJÂLT[Pv¾ CBEBOZDI NJBB QSBXJEP XZSP[XËKNPUPSZD[OZ Piśmiennictwo ;BNZÉTLJ + 0MFKFL " (SFUULB , #PE[FL 1 ,PCZMFD ;BNZÉTLB # .BÉLB ( 1JFSXPUOB QSPGJMBLUZLB SP[QP [OBXBOJFPSB[MFD[FOJFXBEDFXZOFSXPXFKXPLSFTJFQFS JOBUBMOZN (JO1PM q .FEBSE . -FDI 1JFSXPUOB QSPGJMBLUZLB XBE DFXZ OFS XPXFK X QSBLUZDF MFLBSTLJFK (BCJOFU 1SZXBUOZ q 3PT[LPXTLJ.-FD[FOJFDIJSVSHJD[OFXBESP[T[D[FQPXZDI 06/ 4UBOE.FE q .BUVT[D[BL& %ÂCFL8 -FOLJFXJD[5JXTQ;BTBEZQPTUÂ QPXBOJB [ E[JFDLJFN VSPE[POZN [ QS[FQVLMJO PQPOPXP SE[FOJPXqEPvXJBED[FOJBXBTOF1FE1PM q .BUVT[D[BL& -FOLJFXJD[5 %ÂCFL5;BCVS[FOJBVLBEV OFSXPXFHP LPTUOPTUBXPXFHP NPD[PXFHP J QPLBSNPXF HPUPXBS[ZT[DFQS[FQVLMJOPNPQPOPXPSE[FOJPXZDI 1FE 1PM q (ËSTLB+BOLPXTLB* 3BEMJÉTLB+1PTUÂQPXBOJFVTQSBX OJBKDF X MFD[FOJV E[JFDJ [ QS[FQVLMJO PQPOPXPX SE[FOJPX ,XBSU0SUPQ q 8JULPXTLB * 0QJFLB OFVSPMPHJD[OB J QFEJBUSZD[OB OBE E[JF¾NJ [ XBEBNJ DFXZ OFSXPXFK X 0QJFLB QJFMÂHOJBS LJ vSPEPXJTLPXFK OBE E[JFDLJFN [ QS[FQVLMJO PQPOPXP SE[FOJPXJKFHPSPE[JO1S[FXPEOJLEMBQJFMÂHOJBSFLvSP EPXJTLPXZDI SFE 0SLJT[FXTLJ8 "LBEFNJB.FEZD[OB X#ZEHPT[D[Z #ZEHPT[D[ 0LVSPXTLB;BXBEB# 4PCBOJFD8 ,VBL8 4FOESPXTLJ ,JXTQ"OBMJ[BSP[XPKVNPUPSZD[OFHPE[JFDJ[QS[FQVLMJ O PQPOPXPSE[FOJPX J TUPTPXBOF NFUPEZ SFIBCJMJUBDKJ /FVS%[JF q
P e d i a t r i a P o l s k a t o m 8 6 , n r 6 , l i s t o p a d – g r u d z i e ń 2 0 11
633